Miesiąc: październik 2014

Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych, Gmina Piaseczno i Nadleśnictwo Chojnów serdecznie zapraszają do udziału w powiatowym konkursie „Ptaki Mazowsza”. Celem konkursu przyrodniczego jest popularyzacja wiedzy o cennych przyrodniczo organizmach jakimi są ptaki. Uczestnicy będą mogli poznać biologię i zachowania gatunków występujących w różnych siedliskach na terenie Mazowsza.

 

Konkurs odbędzie się w dwóch kategoriach:

Konkurs wiedzy, do którego mogą przystąpić uczniowie szkół podstawowych – klasy IV-VI oraz uczniowie szkół gimnazjalnych – klasy I-III.

 

Uczniowie będą mieli za zadanie zapoznanie się z wybranymi gatunkami ptaków, a sam konkurs odbędzie się w trzech etapach, z których dwa pierwsze są etapami szkolnymi, a trzeci jest etapem powiatowym.

Na zgłoszenia do konkursu wiedzy czekamy do 21 listopada 2014 r. Zgłoszeni a należy przesyłać faksem na numer (22) 754 51 00 na załączonym poniżej formularzu (do pobrania). Materiały potrzebne do przeprowadzenia konkursu można uzyskać u koordynatora konkursu Beaty Zawadzkiej (beza115@op.pl).

 

Wszystkie pozostałe informacje dostępne są w regulaminie (do pobrania poniżej).

 

Dokumenty do pobrania:

1. Regulamin konkursu wiedzy
2. Deklaracja przystąpienia do konkursu wiedzy

 

Konkurs plastyczny, do którego mogą przystąpić uczniowie szkół podstawowych – klasy IV-VI oraz uczniowie szkół gimnazjalnych – klasy I-III.

 

Uczestnicy będą mieli za zadanie wykonanie zabawki lub gry edukacyjnej o ptakach Mazowsza.

Na zgłoszenia do konkursu plastycznego czekamy do 19 grudnia 2014 r. Zgłoszeni a należy przesyłać faksem na numer (22) 754 51 00 na załączonym poniżej formularzu (do pobrania). Pytania prosimy zgłaszać do koordynatora konkursu Beaty Zawadzkiej (beza115@op.pl).

 

Wszystkie pozostałe informacje dostępne są w regulaminie (do pobrania poniżej).

 

Dokumenty do pobrania:

1. Regulamin konkursu plastycznego
2. Deklaracja przystąpienia do konkursu plastycznego
3. Zgłoszenie ucznia

 

WSPÓŁORGANIZATORZY

 

 

 

Na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego przypuszczalnie występuje 16 z 25 gatunków nietoperzy występujących na terenie Polski. Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych postanowił w roku 2014 zakupić kolejnych 200 sztuk specjalnych schronów (budek, skrzynek), w celu zwiększenia liczebności oraz dalszego monitorowania tych ssaków.

 

Celem badań była inwentaryzacja zasiedlenia skrzynek rozwieszonych od 2012 roku. Wówczas rozpoczęto ten program na terenie Nadleśnictwa Łochów. W dniach 17 VI i   26 VIII 2014 roku skontrolowano je dwukrotnie. Wykazano obecność 3 gatunków: gacka brunatnego, karlika większego oraz borowca wielkiego. Średnie zasiedlenie skrzynek w czerwcu wynosiło 6,5 %, a w sierpniu 9,5 %. W Lasach Ceranowskich, gdzie zmontowano skrzynki w 2013 roku nie stwierdzono obecności tych latających ssaków.

 

Kontrola schronów

 

 Stopień (%) zasiedlenia skrzynek w Lasach Łochowskich w 2014 r.

Gatunek	Łosiewice czerwiec	Łosiewice sierpień	Średnio	Szumin czerwiec	Szumin sierpień	Średnio
Gacek brunatny	3	4	3,5	0	0	0
Karlik większy	1	4	2,5	9	10	9,5
Borowiec wielki	0	0	0	0	1	0,5
Razem	4	8	6	9	11	10

 

 

 

Liczba osobników poszczególnych gatunków nietoperzy zaobserwowanych                               w skrzynkach  w Lasach Łochowskich w 2014 r.

Gatunek	Łosiewice czerwiec	Szumin czerwiec	Łosiewice sierpień	Szumin sierpień	Razem	%
Gacek brunatny	23	0	15	0	38	52
Karlik większy	1	11	9	13	34	47
Borowiec wielki	0	0	0	1	1	1
Razem	24	11	24	14	73	100

 

 

 

Odłowy w sieci

 

Nietoperze odławiano w sieci w nocy 25 lipca i 25 sierpnia w okolicy Natolina w Lasach Sterdyńskich i Ceranowskich. Złowiono 12 osobników należących do 5 gatunków w tym: 6 mroczek późny, 3 nocek rudy,1 nocek Brandta, 1 karlik drobny, 1 gacek brunatny.

 

W stodole w miejscowości Garnek stwierdzono kolonię rozrodczą mroczka późnego, która liczyła 14 osobników dorosłych.

 

Podsumowanie

 

Badania prowadzone w NPK pozwoliły na wykazanie obecności 7 gatunków nietoperzy. Są one pospolite i liczne na terenie kraju. Najrzadszym gatunkiem jest karlik drobny, którego tu kończy się zasięg występowania. Najwcześniej schrony zasiedlały karliki większe i gacki brunatne. Borowce wielkie osiedlają się później, ale z czasem należą do dominujących liczebnie. Najlepsze wskaźniki zasiedlenia budek uda się osiągnąć po 3 latach od ich rozwieszenia.

 

Schrony rozwieszono w połowie 2014 roku na terenie kolejnych Nadleśnictw:

1. Sarnaki w leśnictwie Korczew,
2. Pułtusk  w leśnictwie Zambski i Grabowiec.

 

Swój udział w tym programie poprzez udostępnienie miejsca, wyznaczenie drzew, nadzór terenowy i pomoc finansową zadeklarowało Nadleśnictwo Sarnaki (RDLP Lublin) i Pułtusk (RDLP Warszawa).

 Badania przeprowadził i opracował: dr hab. Grzegorz Lesiński,

 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

 

 

 

 

 

Czynna ochrona nietoperzy na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego  dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 16 200,00 zł

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      W miniony piątek 17 października Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych świętował jubileusz XX-lecia Ośrodka Edukacyjno – Muzealnego  Kozienickiego Parku Krajobrazowego. W tym ważnym dla nas dniu było z nami wielu zaproszonych gości, m. in.: przedstawiciele lokalnych władz samorządowych – starostwa powiatowego w Radomiu i Kozienicach,  Miasta Pionki, Gminy Pionki, Gminy Jastrzębia, przedstawiciele Lasów Państwowych, placówek oświatowych, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego  w Warszawie,  Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie, Banku Spółdzielczego w Pionkach, Oddziału Miejskiego PTTK w Radomiu, Koła Gospodyń Wiejskich w Augustowie.

 

Uroczystość rozpoczął Sylwester Chołast – Dyrektor Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych, który przywitał przybyłych gości. Następnie Beata Waluś – kierownik Zespołu ds. Kozienickiego Parku Krajobrazowego  przypomniała historię ośrodka. Ważnym akcentem części oficjalnej było oddanie do użytku nowej wiaty edukacyjnej  wybudowanej dzięki dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  w Warszawie.  

W części artystycznej wystąpił zespół Warsztatów Terapii Zajęciowej z Pionek   z przedstawieniem „Z biegiem Wisły” oraz Klub Seniora „Relaks” z Kozienic. Po bardzo energetycznych występach artystycznych goście udali się na zwiedzanie ośrodka oraz na pyszne pierogi i inne gorące smakołyki.

Organizacja uroczystości możliwa była dzięki wsparciu ze strony:

Rady Nadzorczej i Zarządu Banku Spółdzielczego w Pionkach

Warsztatów Terapii Zajęciowej w Pionkach

Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Radomiu i Jednostki Ratowniczo- Gaśniczej nr 4 w Pionkach

Klubu Seniora  „Relaks” działającego przy Spółdzielni Mieszkaniowej w Kozienicach

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Pionkach

Przedsiębiorstwa Usług Leśnych Taxus

Wszystkim pięknie dziękujemy za pomoc organizacyjną lub finansową.

 

 

Z kart historii

Ośrodek Edukacyjno – Muzealny   Kozienickiego Parku Krajobrazowego swoje powstanie  zawdzięcza determinacji ówczesnego dyrektora Kozienickiego Parku Krajobrazowego – Marka Krzemińskiego oraz Nadleśniczego Nadleśnictwa Kozienice – Janusza Bujaka,  a także dzięki dobrej woli i hojności darczyńców:

• · Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
• · Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Radomiu
• · Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Radomiu
• · Dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Radomiu
• · Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu
• · Nadleśnictw: Kozienice, Radom, Zwoleń i Dobieszyn
• · Wójta Gminy Pionki
• · Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie
• Muzeum Wsi Radomskiej
• · Muzeum Regionalne w Kozienicach

            Ośrodek, ulokowano w starej pochodzącej z 1905 r. leśniczówce i nadano mu nazwę Izba Dydaktyczno – Muzealna Puszczy Kozienickiej. Uroczyste otwarcie obiektu odbyło się   w dniu 10 października 1994 r. Przecięcia wstęgi  dokonał ówczesny wicewojewoda radomski Tadeusz Derlatka oraz  dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Janusz Bielecki.

 

 

Od samego początku działalność dydaktyczna w ośrodku prowadzona jest  w miesiącach kwiecień – październik. Jej odbiorcami są różne grupy wiekowe i zawodowe. Przeważają dzieci i młodzież szkolna, a wśród dorosłych – studenci, nauczyciele, leśnicy, przewodnicy PTTK, pracownicy administracji państwowej i samorządowej. Metody i formy pracy dostosowane są do potrzeb, możliwości i zainteresowań uczestników.

W minionych latach z oferty edukacyjnej ośrodka skorzystało ok. 52 tys. osób. W tym czasie odwiedziło go również wielu znamienitych gości, m.in.: minister środowiska, główny konserwator przyrody, wojewoda radomski. Wśród odwiedzających nasz ośrodek było też wiele grup zagranicznych: z USA – Amerykański Korpus Pokoju, z Węgier, Rumunii, Belgii, Litwy, Egiptu, Algierii, Niemiec, Austrii, Rosji, Kazachstanu, Hiszpanii, Turcji i Francji. 

Wyposażenie ośrodka jest sukcesywnie modernizowane i  uzupełniane. Dzięki wsparciu ze strony WFOŚiGW w Warszawie przekształcono salę audiowizualną w pracownię przyrodniczą i wyposażono ją w atrakcyjne pomoce dydaktyczne: m.in.:, mikroskopy, binokulary, kamerę mikroskopową, zestawy badawcze do oznaczania parametrów fizykochemicznych wody i gleby.

W bieżącym roku, dzięki dotacji z WFOSiGW  ośrodek został wzbogacony w  ścieżkę zmysłów i leśną skocznię. Dodatkowo, dzięki współpracy z Warsztatami Terapii Zajęciowej  w Pionkach udało się zamienić zniszczoną elewację budynku gospodarczego w ściankę ekspozycyjną, która będzie swego rodzaju atrakcją zwłaszcza dla najmłodszych uczestników zajęć.  Powstała również nowa wiata edukacyjna. 

     W miesiącu wrześniu trzyosobowa delegacja Zespołu ds. Kozienickiego Parku Krajobrazowego wzięła udział w wizycie studyjnej zorganizowanej przez Lokalną Grupę Działania „Puszcza Kozienicka” na teren zaprzyjaźnionych litewskich LGD: Vietos Veiklos Grupe „Radviliškio Lyderis” oraz Raseiniu Rajono Vietos Veiklos Grupe „Raseiniu Krašto Bendrija”. 

     Wizyta odbywała się w ramach międzynarodowego projektu współpracy pod nazwą Południowe Mazowsze – Radviliškis/Raseiniai  i  miała na celu zaprezentowanie oferty gospodarczej i kulturalnej, dobrych praktyk, wymianę doświadczeń między partnerami oraz omówienie możliwości utworzenia wzajemnej sieci powiązań. W ciągu trzydniowego pobytu polska delegacja składająca się z przedstawicieli lokalnego  sektora społecznego, gospodarczego oraz samorządowego uczestniczyła w wielu spotkaniach, podczas których poznawała dobre  praktyki realizowane przy udziale  środków UE. Odwiedziliśmy m. in. miejsce spotkań lokalnej społeczności – odrestaurowaną świetlicę wiejską wraz z nowo wybudowaną sceną letnią, firmę Danspin – największego producenta wełny w Europie oraz Republikę  Kasztana – wsi zamieszkałej przez 28 mieszkańców, którzy wykorzystując unijne środki  przekształcili małą wioskę w miejsce atrakcyjne dla turystów.

     Ważnym elementem wizyty polskiej delegacji na Litwie był udział w targach, które odbyły się miejscowości Radwiliszki. Miała tu miejsce wystawa rękodzieła i produktów lokalnych twórców i przedsiębiorców z regionu Puszczy Kozienickiej połączona z degustacją  polsko – litewskich przysmaków. Wystrój polskiego stoiska na Litwie wzbogaciła wystawa fotograficzna prezentująca piękno Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Dodatkową atrakcją były materiały promujące Kozienicki Park Krajobrazowy oraz przygotowane przez pracowników Parku zajęcia  plastyczne, podczas których najmłodsi poznawali zwierzęta żyjące w Puszczy Kozienickiej. Zajęcia te cieszyły się takim powodzeniem, że po zakończeniu imprezy trzeba było rozdać nagrody pocieszenia zapłakanym dzieciom, które nie zdążyły wziąć w nich udziału.Ostatnią pozycją naszego owocnego pobytu na Litwie było zwiedzanie wileńskiej starówki oraz cmentarza na Rossie, gdzie pochowana jest matka Józefa Piłsudskiego i serce naczelnika. Do domu wracaliśmy zachwyceni litewską gościnnością i oszołomieni sukcesem  reprezentacji polskich siatkarzy, którzy w tym czasie walczyli o złoto. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W maju br. rozpoczęto po raz kolejny prace na rzecz czynnej ochrony traszki grzebieniastej Triturus cristatus i kumaka nizinnego Bombina bombina na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, wspomagane finansowo przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. W prace aktywnie włączyli się członkowie Sekcji Zoologicznej Koła Naukowego Wydziału Nauk o Zwierzętach.

Wiosną pobrano jaja traszki ze zbiorników w Celestynowie i ze zbiorników Czarne Stawki. Skrzek kumaka pobrano ze zbiornika na obszarze Bagna Całowanie.

Jaja i skrzek pobierano razem z roślinami, na których zostały złożone. Następnie taki pakiet wkładano do faunariów lub dużych, plastikowych butelek, wypełnionych wodą. Wypełnienie wodą jest konieczne, by zarodki nie wyschły. Zapobiega to także uszkodzeniu zarodków podczas transportu. Każdy zbiornik miał przydzielone oddzielne faunaria i butelki. Zebrano ok. 300 jaj traszki grzebieniastej i ok. 140 jaj kumaka nizinnego.

Pobrane jaja i skrzek przewieziono do Bazy Torfy, gdzie miała następnie miejsce hodowla w warunkach laboratoryjnych. Jaja i skrzek policzono, włożono do oddzielnych akwariów wypełnionych wodą ze zbiorników. Dzięki temu larwy i kijanki miały zapewniony dostęp do naturalnego pokarmu niewielkich rozmiarów, który były w stanie przyjąć.

Wodę w akwariach regularnie podmieniano, a zabrudzone akwaria czyszczono. Szukano także obecności naturalnych drapieżników, takich jak larwy ważek czy larwy pływaka żółtobrzeżka, które przedostały się do akwariów na pobranych roślinach lub z pobraną ze zbiorników wodą. Wraz ze wzrostem młodych płazów wzrastało ryzyko zjadania się ich nawzajem, dlatego regularnie rozdzielano osobniki pomiędzy dodatkowe akwaria.

Wprowadzano do diety płazów coraz większy pokarm – solowce, dafnie, larwy komarów i ochotki. Kumakom podawano dodatkowo kępki glonów i materię organiczną z dna zbiornika wodnego.

Kiedy osobniki zaczęły się przeobrażać, do akwariów wkładano płaskie kawałki drewna. Przeobrażone płazy korzystały z nich, traktując je jako ląd. Zanik skrzeli zewnętrznych u traszek i ogonów u kumaków, a także wychodzenie płazów na drewienka, było znakiem, że można je wypuścić do środowiska. Przekładano wtedy płazy do faunariów i butelek napełnionych wodą i przewożono w miejsce pobrania jaj i skrzeku.

Młode traszki wypuszczono 5 sierpnia, a kumaki 20 sierpnia br. Do zbiorników, z których pobrane były jaja, wróciło 187 małych traszek, w tym 124 do Celestynowa, a 63 do Czarnych Stawków. Na Bagnie Całowanie wypuszczono 76 osobników kumaka nizinnego.

Działania na rzecz tych dwóch gatunków mają sens, ponieważ udaje się odchować ponad połowę osobników, dzięki czemu wzmacniają populacje żyjące w naturalnym środowisku. Hodowla w warunkach laboratoryjnych zmniejsza naturalną u tych płazów śmiertelność na poziomie zarodka oraz w stadium kijanki i larwy, a także eliminuje presję drapieżników – ryb i ptaków wodnych.

Hodowla ta ma również walor edukacyjny. Każdy odwiedzający Bazę Torfy może zobaczyć na własne oczy, jak rozwijają się płazy i dowiedzieć się, dlaczego ważna jest ich ochrona.

W ramach tego zadania prowadzono również monitoring zmian poziomu wody gruntowej na terenach torfowych. Jest on podstawowym parametrem fizycznym który może już wstępnie informować o kondycji torfowiska, gdyż zbyt niskie położenie zwierciadła wody może przyczyniać się do występowania niekorzystnych procesów degradacyjnych złoża torfowego. Ma to bardzo duże znaczenie w przypadku już wcześniej odwodnianych i zmeliorowanych gleb torfowych jak w przypadku torfowiska Całowanie, którego fragmenty znajdują się na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Monitoring położenia zwierciadła wody gruntowej w tym przypadku wydaje się kluczowym i podstawowym parametrem do wstępnej diagnozy kondycji gleb.

Rury do wykonania piezometrów

Piezometr zamontowany w terenie

Pomiary położenia wód gruntowych rozpoczęto na początku maja 2014, wybierając do obserwacji 15 punktów pomiarowych na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Piezometry obserwacyjne zwierciadło wód gruntowych zainstalowano na obszarach leśnych, obszarach łąkowych, wyrobiskach torfu i w pobliżu dużego zbiornika wodnego powstałego po eksploatacji torfu. Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika, że zwierciadło wody obniża się szczególnie pod użytkowaniem leśnym i łąkowym. W przypadku dołów potorfowych zwierciadło wody jest znacznie wyżej ale trzeba pamiętać że powierzchnia tego obszaru jest znacznie obniżona w stosunku do otaczającego terenu. Przyjmuje się na podstawie badań, że zwierciadło wody na terenach torfowych powinno znajdować się jak najbliżej terenu i wahać się w granicach 0-30 cm pod powierzchnią terenu. W powyższych przypadkach tak nie jest, nakłada się na to m.in. brak opadów atmosferycznych w ostatnich tygodniach.

Autorzy

Czynna ochrona traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego: K. Fyałkowska, K. Gajewska, A. Kowalska

Monitoring zmian stosunków wodnych: dr hab. R. Oleszczuk

 

„Czynna ochrona traszki grzebieniastej Triturus cristatus i kumaka nizinnego Bombina bombina oraz identyfikacja zagrożeń wynikających ze zmian stosunków wodnych siedlisk związanych z tymi gatunkami na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka” dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 9 000,00 zł”

Wśród rodzimych gatunków ryb słodkowodnych strzebla błotna Eupallasella percnurus ma od dawna wyjątkowo wysokie znaczenie przyrodnicze, jako gatunek realnie zagrożony wyginięciem. Już w 1975 roku objęto ją całkowitym zakazem połowu, a zgodnie z dzisiejszymi przepisami prawa, podlega ona ochronie ścisłej i oprócz tego wymaga ochrony czynnej.

Do niedawna o obecności strzebli błotnej w Mazowieckim PK nie było żadnych konkretnych informacji. W tutejszych zbiornikach wodnych nikt nigdy tej ryby nie starał się znaleźć, pomimo istnienia dużej liczby mniejszych i większych wyrobisk torfu, będących jej typowym siedliskiem w Polsce. Było jednak wiadomo, że obszar parku mieści się w historycznym areale występowania strzebli błotnej i że pół wieku temu występowała ona przynajmniej w jednej z glinianek w Karczewie. W tej sytuacji wydawało się zupełnie nieprawdopodobne, żeby ryba ta nie zamieszkiwała przynajmniej niektórych z kilkudziesięciu drobnych zbiorników wodnych istniejących w obrębie pobliskiego Bagna Całowanie.

Dopiero w 2013 r., kiedy rozpoczęto realizację programu restytucji strzebli błotnej w Mazowieckim PK, odkryto jej obecność w jednej z torfianek w pobliżu Karczewa. Zbiornik ten zamieszkuje szczątkowa populacja, bardzo silnie zdominowana przez inwazyjnego karasia srebrzystego Carassius gibelio. Niewielka liczebność tej populacji uniemożliwia wykorzystanie części jej osobników do lokalnych translokacji, które powinny stanowić podstawę działań restytucyjnych. W efekcie podjęto decyzję o wykorzystaniu do restytucji młodych osobników strzebli błotnej z ciągłej hodowli, prowadzonej na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie, w warunkach kontrolowanych w Zakładzie Rybactwa Stawowego w Żabieńcu, do celów czynnej ochrony mazowieckich populacji tego gatunku.

W 2013 roku i w roku bieżącym wstępnie wytypowano do celów restytucji strzebli błotnej dwie spore torfianki. Obie charakteryzują się bezpieczną powierzchnią lustra wody i odpowiednią głębokością maksymalną w okresie letnim, bardzo dobrymi parametrami jakości wody i ich stabilnością w czasie; obie są zamieszkiwane przez karasia srebrzystego i żadna nie podlega większej presji wędkarskiej.

W lipcu br., bezpośrednio po uzyskaniu z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska zezwolenia na przeprowadzenie restytucji, do każdej z obu torfianek wsiedlono po 500 hodowlanych jednorocznych osobników strzebli błotnej. Osobniki te osiągną dojrzałość płciową w przyszłym roku i odbędą tarło. Pierwsze namacalne efekty podjętych działań powinny być możliwe do stwierdzenia za dwa lata, chociaż zapewne już w przyszłym roku będzie można ocenić, czy translokowane ryby zadomowiły się w torfiankach i czy odbywają tarło.

Omawianym działaniom towarzyszyło inne, o nieco mniejszym kalibrze, lecz istotne ze względów edukacyjnych. Na mocy wspomnianego wcześniej zezwolenia, 30 dwuletnich osobników strzebli błotnej wsiedlono do małego zbiornika pokazowego przy ścieżce przyrodniczej znajdującej się obok siedziby Dyrekcji MZPK w Otwocku.

Dorosły osobnik strzebli błotnej.

Torfianka koło Karczewa – miejsce występowania szczątkowej populacji strzebli błotnej.

Pierwsza torfianka – miejsce restytucji strzebli błotnej w Mazowieckim PK.

Druga torfianka – miejsce restytucji strzebli błotnej w Mazowieckim PK.

 Hodowlane młode osobniki strzebli błotnej podczas wsiedlania do torfianki w ramach programu restytucji gatunku.

Ścieżka przyrodnicza i mały sztuczny zbiornik wodny przy siedzibie Dyrekcji MZPK w Otwocku zarybiony strzeblą błotną do celów edukacyjnych.

Restytucja różanki (Rhodeus sericeus) oraz strzebli błotnej Eupallasella percnurus w wodach Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 8 000,00 zł.

Prof. dr hab. Jacek Wolnicki

 

 

Różanka jest jedynym przedstawicielem ryb ostrakofilnych występujących w Europie. Specyficzne nazewnictwo związane jest z ekologią rozrodu tego gatunku, którego aktywność godowa, tarło oraz rozwój ikry związane są ściśle z obecnością małży.

Wyjątkowa i specyficzna forma rozrodu sprawia, że w obrębie wielu siedlisk różanki występują sporadycznie lub zaniknęły na skutek wyginięcia małży. Ale spotykane są również stanowiska, gdzie ryba ta może dominować nad pozostałą ichtiofauną.

 

Młode różanki w warunkach akwaryjnych

Różanka jest niewielką rybą o bardzo charakterystycznych cechach. Posiada wyraźnie wysklepione ciało i sprawiające wrażenie dobrze umięśnionego. Grzbiet tworzy łagodny łuk, głowa wyraźna o końcowym otworze pyska, widocznych otworach nosowych i dużych oczach. Płetwa grzbietowa znajduje się  prawie pośrodku pomiędzy płetwami brzusznymi, a płetwą odbytową. Natomiast długość podstawy płetwy grzbietowej i odbytowej jest niemal jednakowa. Płetwa ogonowa jest proporcjonalna o wyraźnej osi dwubocznej, posiadająca sercowate wcięcie. Różanka jest rybką dorastającą maksymalnie do 9 cm. Pomimo niewielkich rozmiarów różanka zwraca na siebie uwagę ciekawym ubarwieniem, nabierającym szczególnej intensywności w okresie godowym. W związku z tym intensywność barw u dorosłych ryb w dużej mierze zależy od siedliska oraz sezonu. Boki ciała są srebrzyste z wyraźnymi łuskami, na których przebiega linia naboczna zauważalna na rzędzie 5-6 łusek. Grzbiet jest szaro zielony, a do nasady ogona biegnie seledynowo-niebieska smuga. Większość płetw jest bezbarwna, jedynie na płetwie grzbietowej i ogonowej mogą być zauważalne drobne pigmentacje. W okresie pory godowej szata barw różanki staje się dużo bardziej atrakcyjna.

Kontrola stanu różanek w zbiorniku hodowlanym przy siedzibie MZPK

W wodach Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, nie prowadzono dotychczas badań dotyczących tego gatunku, dopiero w ramach podjętego programu jej czynnej ochrony wykazano jedno stanowisko, które w ubiegłym roku zanikło na skutek opanowania go przez sumiki karłowate. W związku z tym nasze działania nabrały szczególnie istotnego znaczenia w ramach odtwarzania tego cennego przyrodniczo gatunku. Wdrożone prace polegają na rozrodzie różanki w wylęgarni Zakładu Zoologii SGGW. Narybek po kilkumiesięcznym podchowie jest wypuszczany do uprzednio wytypowanych wód Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. W ciągu ostatnich 2 lat wypuszczono blisko 1000 osobników różanki. Dodatkowo tę skromną rozmiarowo ale bogatą w barwy rybkę można podziwiać w zaaranżowanym w celach edukacyjnych zbiorniku wodnym w bezpośrednim sąsiedztwie z siedzibą Dyrekcji Parku.

Wypuszczanie różanek

 

Restytucja różanki (Rhodeus sericeus) oraz strzebli błotnej Eupallasella percnurus w wodach Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 8 000,00 zł.

 

Dr inż. Witold Strużyński, Karolina Śliwińska

Przy pięknej aurze w piątek 10 października odbył się rajd rowerowy na trasie Pionki – Brzustów. Organizatorem rajdu był Kozienicki Park Krajobrazowy przy współpracy z CAL w Pionkach oraz Nadleśnictwem Zwoleń. Okazją do jego organizacji   była przypadająca w październiku 100 rocznica bitwy pod Laskami i Anielinem. 

Uczestnicy rajdu wyruszyli o godz. 10.00 spod siedziby Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Po drodze mieli do odwiedzenia cmentarz wojenny z lat 1914-15 w Leśnictwie Dąbrowa oraz Mauzoleum Legionistów w Żytkowicach. Zakończenie rajdu połączone było z uroczystym poświęceniem odrestaurowanego Krzyża Legionistów na cmentarzu wojennym w Brzustowie.  Po uroczystości każdy uczestnik mógł posilić się ciepłą grochówką i wyruszyć w drogę powrotną do Pionek.

 

W uroczystości poświęcenia krzyża oprócz uczestników rajdu udział wzięli leśnicy z Nadleśnictwa Zwoleń, przedstawiciele gminy Garbatka Letnisko, mieszkańcy Brzustowa i okolic.

 

Zbiorowa mogiła w Brzustowie jest to miejsce pierwotnego pochowania poległych żołnierzy z I pułku Legionów oraz żołnierzy austro-wegierskich   i rosyjskich w bitwie pod Laskami Anielinem w dniach 22 – 26.X.19914 r. Znajduje się na krawędzi piaszczystej wydmy którędy biegła linia okopów.  Z inicjatywy Towarzystwa Pamięci Józefa Piłsudskiego koło w Pionkach postanowiono to miejsce pochówku odnowić. Udział w realizacji zadania wzięli mieszkańcy Brzustowa, Dyrekcja Zakładów Silikatowych w Żytkowicach, Nadleśnictwo Kozienice, Nadleśnictwo Zwoleń, Urząd Gminy Garbatka-Letnisko, Urząd Miasta Pionki, Zakład Karny w Żytkowicach. W ramach prac przetransportowano i ustawiono 4 głazy granitowe, postawiono 8 metrowy dębowy krzyż na którym umieszczono pamiątkową tablicę, postawiono maszty na flagi, ułożono płyty chodnikowe i wykonano nowe ogrodzenie.

 

Z kart historii

Na początku I wojny światowej Rosjanie przygotowując się do obrony na linii Wisły rozbudowywali obronę na przedpolach Twierdzy Dęblin ( Iwangorodzkiej)

Bitwa zaczęła się w nocy z 21na 22 października 1914 r., kiedy 3 kompania 3 batalionu kpt. Edwarda Rydza-Śmigłego, wysłana na zwiad w okolice Twierdzy Iwangorodzkiej przeprowadziła rozpoznanie pod Garbatką przemieszczenia znacznych sił rosyjskich.

22 października dowództwo austriackiego korpusu wydało I Pułkowi Legionów rozkaz opanowania przepraw na rzece Zagożdżonce i obsadzenia wzgórz na jej wschodnim brzegu. Pułk miał stworzyć warunki do forsowania przez 46 Dywizję austriacką gen. Brandera rzeczki bronionej przez Rosjan. Zadanie to miały wykonać dwa bataliony: 5 pod dowództwem kpt. M. Karaszewicza-Tokarzewskiego, oraz 6 batalion. Rankiem bataliony zajęły wzgórza pod Trupieniem i Kamykiem. za nimi podążyła pozostała część 1 PP Legionów. Ok. 9.30 podciągnęły siły 46 Dywizji Obrony Terytorialnej, które natarły na Laski w kierunku Bogucina i Krasnej Dąbrowy. Po tym 1 PP Legionów otrzymał zadanie przesuwania się za austriackim 13 PP, na prawym skrzydle. opóźnienie działań austriackiej 5 Dywizji Piechoty spowodowało skierowanie w lukę na prawym skrzydle batalionu Rydza-Śmigłego. Po południu w lasach pod Anielinem stoczona została bitwa z trzema batalionami rosyjskiego 10 Pułku Strzelców. 23 października pod ogniem rosyjskiej ciężkiej artylerii do walki wszedł 1 batalion kpt. Michała Żymierskiego, który zdobył rosyjskie okopy na północnym wschodzie wsi Laski. batalion w ataku poniósł ciężkie straty. Zginął dowódca batalionu i kilku oficerów. W nocy 23/24 października do ataku idą kolejne bataliony, jednak inicjatywę przejmują Rosjanie. Załamuje się natarcie austriackie. Oddziały austriackie wycofują się, a Rosjanie palą okoliczne wsie. Bataliony polskie nie opuszczają zdobytych pozycji. Dopiero w nocy 26/27 października Polacy, chcąc uniknąć oskrzydlenia, wycofują się z niedopalonej wsi Laski.

Walki pod Laskami i Anielinem zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic brzmiącym „LASKI ANIELIN 21-24 X 1914”.

przed wyruszeniem w trasę humory dopisywały

Brzustów, zgromadzeni uczestnicy uroczystości poświęcenia krzyża

po uroczystości czas na odpoczynek i posiłek

Mazowiecki Park Krajobrazowy zaprasza wszystkich biegaczy na II Karczewski Bieg Szlakami Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.

 

1.CEL IMPREZY:

   – popularyzacja biegów masowych, jako najprostszej formy rekreacji;

   – integracja środowiska biegowego;

   – promowanie zdrowego stylu życia;

   – krzewienie aktywności ruchowej w każdym wieku i o różnej sprawności ruchowej.

2.ORGANIZATOR:                Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w  Karczewie

    WSPÓŁORGANIZATOR:    Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych

 

3. TERMIN I MIEJSCE:

    – 11.10.2014r.

    – start: godz.11.00

    – start i meta: Ośrodek Edukacyjno – Muzealny / Baza Torfy/ Karczew ul. Torfy 2

 

4. DYSTANS:  kategoria OPEN 15 km; dzieci 6-7 lat 100m; dzieci 8 – 9 lat 200m;

 

5. TRASA: Szlakami Mazowieckiego Parku Krajobrazowego

 

Serdecznie zapraszamy!

Jak zawsze w pierwszą sobotę października w Mazowieckim Parku Krajobrazowym odbył się plener plastyczny „Malowany październik”. Piękna, słoneczna, jesienna pogoda przyciągnęła wielu uczestników, którzy mieli możliwość uwiecznić piękno jesiennej przyrody na terenie MPK. Łącznie w plenerze wzięło udział ponad 200 osób w tym turyści indywidualni oraz grupy ze szkół wraz z opiekunami z terenu powiatu otwockiego (szkoła Podstawowa nr 5 w Otwocku, Szkoła Podstawowa w Człekówce, Szkoła Podstawowa w Rudzienku, Szkoła Podstawowa w Kobieli, Szkoła Podstawowa w Kątach, Publiczna Szkoła Podstawowa w Sobieniach-Jeziory oraz Publiczne Gimnazjum w Kołbieli).

Około godziny 11:00 odbyło się oficjalne przywitanie uczestników przez Dyrektora Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych Pana Sylwestra Chołasta, który wręczył dyplomy przybyłym szkołom oraz zwrócił uwagę dzieci na piękno otaczającej nas przyrody.

Zaraz po przywitaniu dzieci ochoczo przystąpiły do pracy. W ruch poszły farby, kredki, flamastry i co najważniejsze, dziecięca wyobraźnia.

Przy każdym z przygotowanych dla szkół stanowisk powstawały prace, w które dzieci wkładały ogrom pracy i kreatywności. Dużym zainteresowanie cieszyło się malowanie na koszulkach, torbach lnianych, kubkach oraz na szkle.

Dla najmłodszych czekały kolorowanki, lepienie z plasteliny oraz malowanie drewnianych kształtów liści, grzybów, ptaków oraz przestrzennych drewnianych puzzli zwierząt. Nie zabrakło również chętnych do uwiecznienia farbami pięknych barw jesiennych pejzaży na płótnach malarskich (blejtramy, podobrazia).

Z prac wykonanych podczas pleneru została wykonana wystawa w siedzibie Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych w Otwocku. W międzyczasie każdy z uczestników pleneru, miał możliwość zwiedzenia muzeum, dzięki czemu każdy mógł z bliskiej odległości przyjrzeć się zwierzętom, jakie występują na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.

 

Plener plastyczny „Malowany październik – 2014 rok” został dofinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 15 000,00 zł