Smukwy to ciepłolubne owady należące do błonkówek. W Chojnowskim Parku Krajobrazowym występują oba gatunki występujące w Polsce: smukwa kosmata Scolia hirta oraz mniejsza smukwa czwórplamna Scolia sexmaculata.
Smukwę kosmatą rozpoznamy po dwóch żółtych przepaskach na odwłoku – na 2 i 3 tergicie. Jest czarna i osiąga nawet 2cm długości.
Występuje na terenach nasłonecznionych i suchych – murawach, siedliskach kserotermicznych, wydmach czy suchych okrajkach z rzadką roślinnością.
Dorosły owad żywi się nektarem, chętnie odwiedza kwiaty barwy fioletowej: m.in. macierzanki piaskowej Thymus serpyllum, przetacznika kłosowego Veronica spicata, jasieńca piaskowego Jasione montana, świerzbnicy polnej Knautia arvensis czy mikołajka płaskolistnego Eryngium planum. Smukwa kosmata pasożytuje na chrząszczach z rodziny Scarabaeidae, m.in. Cetonia, Potosia, Epicometis i Anomala. Kopiąc norkę w celu złożenia jaja, samica wyszukuje pod ziemią larwę, np. kruszczycy złotawki Cetonia aurata. Paraliżuje ją przy pomocy żądła, a następnie składa jajo. Larwa pożywia się sparaliżowaną larwą chrząszcza, po kilku dniach buduje kokon, w którym się przepoczwarcza.
Smukwa kosmata (nazywana także smukwą okazałą) znajduje się na czerwonej liście oraz w polskiej czerwonej księdze zwierząt. Posiada kategorię VU czyli narażony na wymarcie. Zagraża jej kurczenie się stanowisk – m.in. w wyniku zarastania czy zabudowy, lecz jednocześnie sprzyja jej ocieplenie klimatu.
Przykładowy żywiciel smukwy kosmatej: kruszczyca złotawka Cetonia aurata
Smukwa czwórplamna (zwana także białoplamą) Scolia sexmaculata jest mniejsza, ma rdzawo zabarwione skrzydła oraz cztery białożółte plamy na odwłoku. Plam może być jednak więcej, stąd nazwa łacińska sexmaculata.
Ekologia smukwy czwórplamnej jest podobna jak smukwy kosmatej. Larwy pasożytują najczęściej na larwach niegdyś rzadkiego ciepłolubnego chrząszcza łanocha pobrzęcz Oxythyrea funesta.
Żywiciel smukwy czwórplamnej – łanocha pobrzęcz Oxythrea funesta
Fot. M.Siuta (smukwy) i K.Kozłowska (łanocha pobrzęcz), Archiwum MZPK. MZPK nie zezwala na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.
Źródła informacji:
https://www.iop.krakow.pl/pckz/opis956d.html?id=163&je=pl
