Kategoria: Aktualności NPK

Niski poziom wody na rzece Bug odsłania różnorodne obiekty i obszary, które zwykle są zalane. Na granicy Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego pomiędzy miejscowością Płatkownica w gminie Sadowne, a miejscowością Bojany w gminie Brok spoczywa wrak parowca. Był to polski statek pasażerski, prawdopodobnie wybudowany w 1895 roku w stoczni w Elblągu dla Płockiego Towarzystwa Żeglugowego. Podczas I wojny światowej Rosjanie zmobilizowali do swojej flotylli wiślanej kilkadziesiąt statków parowych. Miały one pełnić służbę jako transportowce wojskowe na Wiśle. Najprawdopodobniej w czasie wycofywania się Rosjan z terenu Królestwa Polskiego parowiec został ostrzelany lub wpłynął na mieliznę i zatonął. Pojawił się latem 2015 roku co wzbudziło dużą sensację wśród mieszkańców obu gmin.

Projekt został zrealizowany przez Życie Siedleckie (tygodnik lokalny) przy współpracy z Samorządem Województwa Mazowieckiego, dzięki któremu możemy wzmocnić kompetencje cyfrowe seniorów, promocję dziedzictwa kulturowego regionu oraz budowanie aktywnej i zaangażowanej społeczności.

W dniu 26.06.2025 r. podczas trwania warsztatów medialnych z „Kamerą na Mazowszu: Dwór w Dąbrowie”, wzięliśmy udział w prezentacji Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych reprezentując Nadbużański Park Krajobrazowy. Dąbrowa jest bramą do Nadbużańskiego Paru Krajobrazowego, tutaj zaczyna się otulina Parku w jego fragmencie p.n. Enklawa Korczewska.

Warsztaty organizowane przez lokalną gazetę Życie Siedleckie były okazją do przekazania wiedzy o chronionej przyrodzie NPK – chronionych roślinach i zwierzętach, a także o rezerwatach, rzekach i zabytkach w Enklawie Korczewskiej.

Fot. Życie Siedleckie

https://zyciesiedleckie.pl/pl/fotorelacje/oficjalnie/warsztaty-medialne-z-kamera-na-mazowszu-edycja-dwor-w-dabrowie/3379,53

https://zyciesiedleckie.pl/pl/fotorelacje/oficjalnie/seniorzy-z-mazowsza-odkrywali-cyfrowy-swiat-i-tradycje-regionu/3388,1

Ważna rolę w Nadbużańskim Krajobrazie stanowią pobocza dróg czyli teren pomiędzy łąkami, polami, a drogami. Do czasu ich wykaszania stanowią siedlisko wielu cennych krajobrazowo roślin.

Koszenie poboczy dróg to zabieg utrzymania dróg, który polega na ścinaniu rosnącej trawy i innej roślinności na pasach przylegających do jezdni. Celem koszenia jest zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego, poprawa widoczności dla kierowców, a także utrzymanie estetyki pasa drogowego. Obowiązek koszenia poboczy spoczywa na zarządcy drogi, którym może być gmina, powiat lub województwo, w zależności od kategorii drogi.

Na granicy otuliny parku z drogą krajową nr 62 możemy spotkać ogrodniczą odmianę arcydzięgla o nazwie litwor.

Dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica L.) od 2014 roku objęty jest w Polsce ochroną częściową. W latach 1983–2014 ten gatunek rośliny znajdował się pod ścisłą ochroną, z powodu wykopywania go w celu pozyskania surowca zielarskiego. Rozpowszechnienie jego uprawy w ogródkach zapobiegło niszczeniu stanowisk naturalnych.

Pszeniec różowy (Melampyrum arvense) to trująca roślina jednoroczna z rodziny trędownikowatych. Ta barwna roślina z różowo zabarwioną przysadką i żółto-różowymi kwiatkami jest półpasożytem. Rośnie na polach, murawach, przy drogach, w miejscach suchych i nasłonecznionych. Występuje w Europie i Azji. W Polsce rośnie w rejonach zachodnich i południowych, a centralnej części jest bardzo rzadki.

Siedliskiem pszeńca są gleby zasadowe. Porasta pobocza dróg, miedze lub pastwiska. Jego żywicielem jest każda roślina motylkowa: łubin, koniczyna, wszystkie gatunki żarnowca czy szczodrzeńca (rośliny, których kwiaty zbudowane są z żagielka i łódeczki).

Podczas zabiegu utrzymania dróg lub rekultywacji żwirowni jest przypadkowo niszczony przed wysiewem nasion.

Opracował: tekst i zdjęcia M. Dolota.

Literatura:

1. Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 188.
2. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 59

Obecnie jesteśmy już po przesileniu letnim  (czerwcowym). Jest to moment, w którym Ziemia przekracza szczególny punkt na swojej orbicie w  nocy z 21 na 22 czerwca (ostatni dzień wiosny i pierwszy  dzień lata). Jest to szczególny moment w roku kiedy  dzień jest najdłuższy, a noc najkrótsza. Najdłuższy dzień w roku i słoneczna zazwyczaj pogoda umożliwia spacery wśród pól i łąk Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego i podziwianie uroków przyrody.  Tylko raz w roku przyroda odsłania  swoje kolorowe oblicze.

Człowiek uprawiając rośliny czyli zboża, ziemianki, rzepak stara się, aby ich plony były jak najwyższe. Wykonuje na nich opryski i stosuje nawozy przez co rośliny uprawne rosną szybciej i są jednolite. Pozostałe rośliny nazywa chwastami, które zmniejszają plon i zanieczyszczają ziarna. Nazwa „chwasty” ma zatem dla rolników negatywne znaczenie.

W Nadbużańskim Parku Krajobrazowym i jego otulinie takie dodatkowe rośliny na polach, na których zaniechano oprysków mają duże znaczenie krajobrazowe oraz są bazą pokarmową dla zapylaczy. Jednym z nich jest kąkol.

Kąkol polny (Agrostemma githago) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Pochodzi z zachodniej i środkowej Azji, południowej Europy i północnej Afryki. Został szeroko rozprzestrzeniony wraz z uprawami zbóż, w których rośnie jako chwast. W przeszłości był pospolity, stwarzał problemy jako roślina trująca (powodował masowe zatrucia). Współcześnie staje się coraz rzadszy i wymaga ochrony. Dlatego też  uprawiany jest jako roślina ozdobna. W przeszłości wykorzystywany był także w ziołolecznictwie ludowym i odgrywał pewną rolę w obrzędowości ludowej. Gatunek niegdyś będący pospolitym chwastem upraw zaczął zanikać i stał się rzadki w Europie Zachodniej w latach 1910–1960. Także w Polsce jest coraz rzadziej spotykany. W 2016 został umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT – gatunek bliski zagrożenia. Przyczyną ustępowania gatunku było przede wszystkim skuteczniejsze czyszczenie nasion siewnych, ale też powszechne nawożenie pól i stosowanie herbicydów.
Szelężnik mniejszy (Rhinanthus minor) – gatunek rośliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). W Polsce jest rozpowszechniony w znacznej części kraju. Jest ważnym biocenotycznie składnikiem łąk i muraw, ponieważ jako półpasożyt traw ogranicza ich rozwój, ułatwiając wzrost innym gatunkom kwiatowym. Z tego powodu jest kluczowym składnikiem odtwarzanych łąk, stosowany jest przy zakładaniu tzw. łąk kwietnych. Roślina wykorzystywana bywa jako lecznicza. Głównymi zapylaczami są trzmiele i trzmielce, a według niektórych autorów kwiaty bywają odwiedzane także przez: pszczołę miodną , szczerklinę piaskową i miesierki.
Żmijowiec babkowaty (Echium plantagineum ) w Polsce gatunek notowany jest rzadko, ma status efemerofita. Sadzony jest na ubogich polach. Stanowi bogatą bazę pokarmowa dla zapylaczy. Wokół takiego pola zostają ustawiane ule dla pszczół (pasieki).

Opracował: tekst M. Dolota, zdjęcia M. Dolota, M. Tyszka  oraz Zespół ds. NPK

Literatura:

1. Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 188.
2. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 59

Wspólnie z Zespołem Placówek Oświatowych w Korczewie zorganizowaliśmy wycieczkę po Enklawie Korczewskiej Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Uczniowie klasy piątej z wychowawczynią pokonali liczącą ok. 16 km trasę Korczew-Bużyska-Ruska Strona-Góry-Laskowice-Korczew.

Rower, to świetny środek lokomocji dla rekreacji i czynnego wypoczynku. Jeśli do tego poruszamy się w malowniczym krajobrazie – to wygraliśmy zdrowie fizyczne i psychiczne. Natura uspakaja, zwiększa odporność psychiczną i fizyczną.

Na stawach pomiędzy Korczewem a Bużyskami obserwowaliśmy ptaki. Rozpoznawaliśmy je także po śpiewie. Z wieży widokowej w Laskowicach oglądaliśmy dolinę Bugu, a z południowego brzegu rzeki, pomiędzy Bużyskami a Ruską Stroną można było podziwiać panoramę Drohiczyna.

Na nadbużańskich łąkach pasło się stado ok. 70-ciu krów. Dzieci opisały nam ze szczegółami lokalną tradycję wypasania krów. To unikalna tradycja w skali Polski, aby krowy z całej wsi wypasać na wspólnotowych łąkach. Stada pilnuje wtedy dwóch ludzi (czasami w systemie zmianowym). Ile masz krów tyle proporcjonalnie przysługuje ci opieki nad wypasanym stadem. To jest właśnie walor kulturowy w naszym parku krajobrazowym.

Wycieczka była okazją do przekazania wiedzy o chronionym krajobrazie Enklawy Korczewskiej,  chronionych roślinach i zwierzętach, czterech rezerwatach (Przekop, Dębniak, Kaliniak i Toczna), rzekach (Bug, Toczna, Kołodziejka i Myśla) i zabytkach jak Zespół pałacowo-parkowy w Korczewie.

Tekst: A. Kanclerz.

Zdjęcia: A. Kanclerz, R. Ciabach – arch. MZPK/NPK.

W dniu 23 czerwca dla uczniów klas I – III z Zespołu Szkół w Skrzeszewie zorganizowaliśmy zajęcia edukacyjne o Enklawie Korczewskiej (części Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego), w której znajdują się liczne siedliska płazów.

Dzieci w najmłodszych klasach są pełne energii. Zajęcia z nimi muszą być różnorodne: zawierające elementy ruchu, działające na zmysły i emocje. Poprowadziliśmy dla Nich interaktywne działania. Po obejrzeniu filmu o płazach – wysłuchaliśmy głosów żab, kumaków, uczyliśmy się je naśladować. Zorganizowaliśmy chór kumaków oraz mały spektakl z podziałem na role dla żabek zielonych, kumaków i ropuszek.

Bardzo pomocne w naszych działaniach były książeczki „Poznajemy płazy Mazowieckich Parków Krajobrazowych”.

W Polsce wszystkie gatunki płazów podlegają ochronie prawnej, zarówno czynnej, jak i biernej. Ochrona ta ma na celu zachowanie różnorodności biologicznej i obejmuje m.in. ochronę siedlisk, miejsc rozrodu oraz tras migracji tych zwierząt. Płazy, to grupa zwierząt bardzo wrażliwa na brak wody i zanieczyszczenia. Stąd wiele działań ochronnych podejmowanych przez człowieka mających na celu zachowanie populacji płazów w Polsce oraz zapewnienie im odpowiednich warunków do życia i rozrodu, np.:

• budowa przepustów pod drogami – umożliwia bezpieczne przemieszczanie się płazów podczas migracji na tereny rozrodcze,
• tymczasowe ogrodzenia – uniemożliwiają płazom wejście na jezdnię i narażenie się na potrącenie przez samochody,
• ograniczenie prędkości na drogach w okresach migracji – zmniejsza ryzyko śmierci płazów pod kołami pojazdów,
• edukacja społeczeństwa – informowanie o potrzebie ochrony płazów i sposobach, w jakie każdy może się do tego przyczynić,
• odbudowa małej retencji – tworzenie miejsc do rozrodu i bytowania płazów.

Znaczenie ochrony płazów:

• pełnią ważną rolę w ekosystemach, regulując populacje owadów i innych  bezkręgowców,
• są wskaźnikiem czystości środowiska, ponieważ są wrażliwe na zanieczyszczenia,
• stanowią część dziedzictwa przyrodniczego Polski i są ważnym elementem bioróżnorodności.

Tekst: A. Kanclerz.

Zdjęcia: A. Kanclerz, R. Ciabach – arch. MZPK/NPK.