05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

09-411 Biała, Siecień 134 tel. 24 231 12 73 e-mail: p.pietrzak@parkiotwock.pl

05-500 Piaseczno, ul. Instytutowa 10, Żabieniec tel./ fax. 22 754 51 00 e-mail: chojnowskipark@parkiotwock.pl

26-670 Pionki, ul. Radomska 7 tel./fax.(48) 612 34 41 e-mail: kozienickipark@parkiotwock.pl

05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

07-130 Łochów, Kaliska 93 tel./fax.(25) 644 13 71 e-mail: npk@parkiotwock.pl

_U9X1058a_ZURAW_KPK,fot.ARTUR_TABOR
śnieżyczka
DSC02543
DSC06056
wawrzynek
przylaszczki
jaszczurka zwinka
DSCN9515
DSCN8218
DSC00098
DSC_0345
bazie
barwinek
P4219319
mazurek Passer montanus
DSCN4883
DSC_0017
previous arrow
next arrow
Kategorie
Aktualności MPK Rośliny MPK

Nietypowa roślina – wolfia bezkorzeniowa

Wolffia bezkorzeniowa (Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.), należy do rodziny rzęsowatych (Lemnaceae) i podobnie jak jej krewniacy pływa swobodnie po powierzchni zbiorników wodnych tworząc zwarte, zielone kobierce. Pod względem morfologiczno-anatomicznym to roślina nietypowa, w której brak jest większości organów i tkanek.

Należy do rodzaju najmniejszych roślin kwiatowych na świecie, osiąga wielkość 1 – 2 mm, a jej kwiaty składają się tylko z jednego pręcika i słupka.

Roślina ta występuje w płytkich, ciepłych i dobrze nasłonecznionych zbiornikach wodnych. Występuje na całym świecie, lecz w warunkach klimatycznych Europy Środkowej nie kwitnie (w 2017r. zaobserwowano kwitnienie w Niemczech). Jesienią roślina przybiera formę spoczynkową, zwaną turionem i niesprzyjające, mroźne zimowe warunki spędza na dnie zbiornika wypływając wiosną na powierzchnię. W  naszym  klimacie  rozmnaża  się  przez  pączkowanie. Do niedawna była dość rzadko spotykana na terenie naszego kraju. W związku z ocieplaniem się klimatu gatunek ten obserwowany jest coraz częściej.

Wolffia po ugotowaniu jest smaczną i pożywną rośliną jadalną. Znajduje to odzwierciedlenie w jej angielskiej nazwie „watermeal”. Zawiera około 20% białka, 44% węglowodanów, 5% tłuszczu i są bogate w witaminy. Stanowi pożywienie wielu dzikich zwierząt np. kaczek. Badania wskazują na duże możliwości wykorzystania zdolności heterotroficznych tej rośliny do oczyszczania ścieków komunalnych z substancji organicznych.

W Mazowieckim Parku Krajobrazowym można podziwiać duże stanowisko wolffi w zbiorniku wodnym na ścieżce przyrodniczej „Bagno Całowanie”, gdzie występuje wraz z innymi gatunkami roślin pływających: żabiściekiem pływającym, rzęsami, grążelem żółtym i spirodelą.

 

Kategorie
Aktualności MPK Rośliny MPK

Wierzby głowiaste

W celu zachowania właściwości krajobrazowych, dawnych łąk i pastwisk bogato kiedyś udekorowanych szpalerami wierzb, pracownicy Mazowieckiego Parku Krajobrazowego posadzili na terenie „Bagna Całowanie” 22 sztuki sztobrów wierzbowych z przeznaczeniem do ogłowienia.

Drzewa te stanowiły niegdyś źródło opału na zimę, chrustu do gotowania na kuchniach kaflowych, a latem w upalne dni dawały schronienie w cieniu ludziom i zwierzętom.

Na dzień dzisiejszy pozostaje jedynie efekt krajobrazowy, charakterystyczny, niegdyś typowy dla wsi mazowieckiej, dlatego warto czynić starania o jego zachowanie do czego wszystkich zachęcamy.

Sztobry były pozyskane z wiekowych ogławianych wierzb w nadziei, że zanim zginą już ostatnie z ostatnich wierzb głowiastych te nowe oddadzą efekt szpaleru przydrożnej wierzby głowiastej.

Posadzone sztobry.jpg

Pozyskanie sztobrów.jpg

Wierzby głowiaste

Wierzby głowiaste.jpg

Kategorie
Rośliny MPK

Ochrona „Kobylej Góry” w Mazowieckim Parku Krajobrazowym w 2015 roku

„Kobyla Góra” to śródtorfowiskowa wydma tworząca murawę napiaskową (Koelerion glaucae) wraz z jej obrzeżami łączącymi ją ze zmiennowilgotnymi łąkami trzęślicowymi. Wydma położona jest na obszarze Natura 2000 pn. Ostoja Bagno Całowanie w Mazowieckim Parku Krajobrazowym im. Czesława Łaszka.

W celu zachowania pierwotnego sposobu użytkowania siedliska (tj. koszenie i wypas zwierząt) Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych postanowił zrealizować zadanie polegające na jej ekstensywnym koszeniu.

 

Dzięki zabiegom wykaszania muraw i łąk zachowane zostaną charakterystyczne dla tego siedliska rośliny, zagrożone głównie sukcesją drzew, krzewów oraz gatunków niepożądanych. Ponadto stworzono dogodne warunki dla odrostu roślin pierwotnie tam występujących.

 

Zabiegi wykaszania i odkrzaczania wykonano w ramach dofinansowania przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Kategorie
Rośliny MPK

Czynna ochrona „Kobylej Góry” w Mazowieckim Parku Krajobrazowym

„Kobyla Góra” to śródtorfowiskowa wydma tworząca murawę napiaskową (Koelerion glaucae) zlokalizowana na Bagnie Całowanie. Głównym zagrożeniem dla tego siedliska jest sukcesja drzew i krzewów wynikająca z zaniechania wykaszania i wypasu zwierząt wokół wydmy.

Aby zapobiec temu niekorzystnemu procesowi w 2013 roku Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych przystąpił do zabiegów ochronnych tego terenu.

 

 

W ramach prac dofinansowanych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie zastosowano zabiegi polegające na ekstensywnym koszeniu muraw i łąk. Ponadto usunięto podrosty drzew i krzewów, wycięto obce gatunki roślin i zarazem stworzono warunki dla roślin pierwotnie tam występujących.

 

Kategorie
Rośliny MPK

Konserwacja pomników przyrody na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego w gminie Celestynów

Na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka i jego otuliny znajduje się 61 pomników przyrody, są to zarówno pojedyncze drzewa jak również grupy drzew i jedna aleja zabytkowa. W związku ze złym stanem niektórych z nich w 2013 roku Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych podjął kroki mające na celu ich konserwację.

Na początku wykonano ekspertyzy dendrologiczne. Następnie specjalistyczna firma zajmująca się chirurgią i leczeniem drzew przeprowadziła zabiegi pielęgnacyjne polegające na: cięciach sanitarnych koron, cięciach korygujących statykę drzew i zapobieganiu rozłamaniu poprzez zastosowanie specjalistycznych lin i wiązań typu „cobra” oraz cięciach rozluźniających koronę.

Mazowiecki Park Krajobrazowy, dzięki wsparciu finansowemu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie i Gminy Celestynów zrealizował prace związane z zadaniem pod nazwą „Pielęgnacja pomników przyrody na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka”. Zabiegami objęto 10 pomników przyrody w złym stanie, zagrażającym nie tylko obumarciem drzewa ale również stanowiącym niebezpieczeństwo dla osób przebywających na terenie Parku.

Zrealizowane działania pozwoliły na zachowanie w dobrej kondycji zdrowotnej wiekowych i cennych przyrodniczo składników miejscowych ekosystemów. Poprzez specjalistyczne zabiegi zmniejszyło się zagrożenie ze strony czynników biotycznych i abiotycznych, które mogłyby przyczynić się do śmierci drzew, a jednocześnie poprawiło mikroklimat i estetykę krajobrazu MPK. Ponadto zwiększyło się bezpieczeństwo ludzi, gdyż znaczna część pomników objętych konserwacją znajdowała się w rejonach zabudowanych. Co więcej stare potężne drzewa i istniejące w nich dziuple ułatwiają bytowanie ptactwa, stanowią schronienie i miejsce rozrodu dla nietoperzy, a tym samym poprawiają warunki siedliskowe dla wielu chronionych zwierząt.

Pielęgnacja pomników przyrody na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka została dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 15 000,00 zł.

 

 

 

Kategorie
Rośliny MPK

Wybrane rośliny chronione w parku

Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum

Niewielki krzew o wysokości do 1 m, charakterystyczny dla lasów liściastych. W zależności od pogody ciemnoróżowe kwiaty, rozwijają się już w lutym lub marcu (przed rozwojem liści). Jest rośliną silnie trującą.

Wielosił błękitny Poleminium coeruleum

Roślina wieloletnia występuje na wilgotnych łąkach, torfowiskach i w łęgach. Błękitne kwiaty pojawiają się w czerwcu i lipcu. Gatunek reliktowy, wymieniany w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin.

Brzoza niska Betula humilis

Silnie rozgałęziony krzew o wysokości do 2 m o brunatnej korze. Roślina rzadka, rośnie na torfowiskach oraz w olsach. Jest reliktem polodowcowym silnie zagrożonym w wyniku osuszania terenów podmokłych. Gatunek ten jest wymieniano w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin.

Rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia

Wieloletnia roślina owadożerna występująca na terenach ubogich w azot (oligotroficznych) takich jak: torfowiska i podmokłe łąki. Zwana również rosą słoneczną.

Salwinia pływająca Salvinia natans

Drobna roczna paproć wodna, jej zarodniki dojrzewają jesienią. Rośnie w stawach i jeziorach

Mącznica lekarska Arctostaphylos uva-irsi

Krzewinka zimozielona o gałązkach płożących się długości do 1 m. Rośnie na glebach świeżych, często występuje w borach. Owocem jest czerwona jagoda.

Wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum

Roślina pnąca, kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty zapylane głównie przez motyle nocne (zawisaki, zmroczniki). Gatunek charakterystyczny dla lasów dębowych i mieszanych

Kosaciec syberyjski Iris sybirica

Wieloletnia roślina z grubym kłączem. Granatowe kwiaty zapylane przez trzmiele pojawiają się w maju i czerwcu. Gatunek charakterystyczny dla wilgotnych łąk trześniowych, śródleśnych polanach i torfowiskach.

Bagno zwyczajne Ledum palustre

Zimozielony krzew o wysokości do 1,5m o silnym charakterystycznym zapachu. Kwitnie na biało w maju i czerwcu. Charakterystyczne dla boru bagiennego, częste występuje też na torfowiskach.

Podkolan biały Platanthera bifolia

Roślina wieloletnia z rodziny storczykowatych. Kwiaty białe o intensywnym zapachu pojawiają się w maju i czerwcu. Rośnie w miejscach otwartych lub częściowo ocienionych na śródleśnych polanach i łąkach.

Kategorie
Rośliny MPK

Introdukcja podkolana białego w MPK

Introdukcja podkolana białego Plathanthera bifolia (L.) Rich. (fot. 1) przedstawiciela storczykowatych zakończyła się sukcesem. Posadzone na nowych stanowiskach okazy zakwitły pod koniec czerwca wysoko wznosząc swe białe, pachnące kwiaty z charakterystyczną ostrogą.

 

Rozległe stanowisko podkolana znajdowało się w otulinie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka. W miejscu w którym miano przeprowadzić zabiegi uprawne i zalesienie. To doprowadziło by do zniszczenia storczyków, dlatego też, podjęto decyzję o przeniesieniu podkolana na inne stanowiska. Prace nad introdukcją storczyka trwały od lata 2004 r. Główny ich ciężar spoczywał na pracownikach Nadleśnictwa Celestynów jednakże służby MPK wielokrotnie uczestniczyły w kontrolach i wizjach terenowych dotyczących czynnej ochrony tego gatunku. Koordynatorem całego przedsięwzięcia był dr Roman Muranyi z Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie mający duże doświadczenie przy przeprowadzaniu podobnych zabiegów.
Na początku określono definitywnie, jaki to gatunek podkolana: biały czy zielonawy (osobniki nie kwitnące lub przekwitłe są trudne do odróżnienia). Następnie oszacowano liczebność populacji stanowiska (ponad 400 kwitnących osobników). Naniesiono na mapę jej rozkład przestrzenny. Najbardziej zwarte skupiska pozostawiono w nienaruszonym stanie, gdyż w przyszłości planowane jest objęcie ich ochroną przez powołanie użytku ekologicznego. W dalszej kolejności pobrano próbki gleby dla zbadania jej właściwości (głównie pH) i określono głębokość zalegania charakterystycznych dla podkolanów wrzecionowatych bulw korzeniowych (uzyskano informacje niezbędne do pomyślnego przeprowadzenia przenosin). Okazało się, że na stanowisku naturalnym występuje gleba brunatna właściwa o pH 4,5-5 a optymalny kształt i wymiary bryły korzeniowej zapewniające bezpieczeństwo systemowi korzeniowemu przesadzanych roślin powinny mieć kształt sześcianu o boku 30 cm. Później wytypowano i zbadano 3 powierzchnie zastępcze leżące w mało uczęszczanych rejonach MPK dla zapewnienia lepszej ochrony podkolanom. Przy wyborze kierowano się podobieństwem zbiorowiska roślinnego, typu gleby i jej odczynu, wilgotności oraz warunków świetlnych. Wybór miejsc ze wszech miar okazał się trafny, gdyż stwierdzono tam również glebę brunatną o pH 5-5,5.  Introdukcja podkolana białego Plathanthera bifolia (L.) Rich. (fot. 1) przedstawiciela storczykowatych zakończyła się sukcesem. Posadzone na nowych stanowiskach okazy zakwitły pod koniec czerwca wysoko wznosząc swe białe, pachnące kwiaty z charakterystyczną ostrogą.
Rozległe stanowisko podkolana znajdowało się w otulinie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka. W miejscu w którym miano przeprowadzić zabiegi uprawne i zalesienie. To doprowadziło by do zniszczenia storczyków, dlatego też, podjęto decyzję o przeniesieniu podkolana na inne stanowiska. Prace nad introdukcją storczyka trwały od lata 2004 r. Główny ich ciężar spoczywał na pracownikach Nadleśnictwa Celestynów jednakże służby MPK wielokrotnie uczestniczyły w kontrolach i wizjach terenowych dotyczących czynnej ochrony tego gatunku. Koordynatorem całego przedsięwzięcia był dr Roman Muranyi z Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie mający duże doświadczenie przy przeprowadzaniu podobnych zabiegów.

Na początku określono definitywnie, jaki to gatunek podkolana: biały czy zielonawy (osobniki nie kwitnące lub przekwitłe są trudne do odróżnienia). Następnie oszacowano liczebność populacji stanowiska (ponad 400 kwitnących osobników). Naniesiono na mapę jej rozkład przestrzenny. Najbardziej zwarte skupiska pozostawiono w nienaruszonym stanie, gdyż w przyszłości planowane jest objęcie ich ochroną przez powołanie użytku ekologicznego. W dalszej kolejności pobrano próbki gleby dla zbadania jej właściwości (głównie pH) i określono głębokość zalegania charakterystycznych dla podkolanów wrzecionowatych bulw korzeniowych (uzyskano informacje niezbędne do pomyślnego przeprowadzenia przenosin). Okazało się, że na stanowisku naturalnym występuje gleba brunatna właściwa o pH 4,5-5 a optymalny kształt i wymiary bryły korzeniowej zapewniające bezpieczeństwo systemowi korzeniowemu przesadzanych roślin powinny mieć kształt sześcianu o boku 30 cm. Później wytypowano i zbadano 3 powierzchnie zastępcze leżące w mało uczęszczanych rejonach MPK dla zapewnienia lepszej ochrony podkolanom. Przy wyborze kierowano się podobieństwem zbiorowiska roślinnego, typu gleby i jej odczynu, wilgotności oraz warunków świetlnych. Wybór miejsc ze wszech miar okazał się trafny, gdyż stwierdzono tam również glebę brunatną o pH 5-5,5.

Kategorie
Rośliny MPK

Monitoring podkolana białego w MPK

W dniu 24 lipca 2008 r. przeprowadzono kontrolę 4 zastępczych stanowisk rzadkiego na terenie MPK storczyka – podkolana białego Platanthera bifolia w ramach monitoringu tego gatunku trwającego 3 lata. W wizji uczestniczyło 5 osób: dwoje pracowników Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie (w tym p. dr R. Muranyi pomysłodawca i koordynator introdukcji tego gatunku), leśniczy Leśnictwa Czarci Dół (Nadleśnictwo Celestynów) oraz 2 pracowników Zespołu Parków Krajobrazowych M, Ch i B (w tym dyrektor p. R. Belina).
Mimo późnego terminu kontroli (pod koniec wegetacji) odnaleziono łącznie 42 osobniki, z czego 13 kwitło (widoczne były jeszcze pędy kwiatostanowe). Dwa lata wcześniej (z przesadzonych w 2005 r. 120 osobników) stwierdzono 77 sztuk, z czego 30 kwitnących a w 2007 r. – 66 okazów w tym aż 48 kwitnących.

Tendencja spadkowa wg pracowników Ogrodu Botanicznego wywołana jest przede wszystkim:

zbliżającym się końcem życia bulw przesadzonych podkolanów gdyż są one krótkowiecznymi bylinami – żyją ok. 10 lat; obecnie mają przynajmniej 6 lat, ponieważ w momencie przesadzania ze stanowiska naturalnego miały, co najmniej 3 lata (w tym wieku pierwszy raz zakwitają) i rosną na stanowiskach zastępczych kolejne 3 lata
zacienieniem większości stanowisk przez podrost brzozy brodawkowatej, jeżyny oraz trzęślicę modrą.
Poza tym kontrole w 2007 r. i 2008 r. jednego ze stanowisk nie wykazały żadnego osobnika. Najprawdopodobniej zostało zniszczone przez „botaników” amatorów (np. wykopane rośliny przeniesiono do przydomowego ogródka) lub przez dziki (stwierdzono ślady buchtowania).
Należy wspomnieć, że wynik kontroli prowadzonej w 2008 r. jest zaniżony z uwagi na późny termin jej przeprowadzenia oraz trudne warunki obserwacji przez bujny wzrost ww. gatunków ocieniających stanowiska. Ponadto spadek liczebności jest normalnym objawem starzenia się populacji i dopóki nie stwierdzimy osobników potomnych nie można mówić o pełnym sukcesie introdukcji.

fot. 1. Początki tworzenia pędu kwiatowego (maj)

fot. 2. Przed kwitnieniem (widoczny także uschnięty zeszłoroczny pęd; czerwiec)

fot. 3. Nierozwinięty kwiatostan (czerwiec)

fot. 4. W pełni kwitnienia (czerwiec)

fot. 5. Poszukiwanie podkolanów (lipiec)

fot. 6. Liczenie stwierdzonych osobników (lipiec)

logo-ue.png

logo-bip-2.png

Treść | Menu | Przyciski