Miesiąc: grudzień 2011

 

Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne.

 

 

 

Na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka nie zostały formalnie zatwierdzone zespoły przyrodniczo – krajobrazowe.

 

 Ryszard Zaręba

 

Ryszard Zaręba urodził się 25 maja1924 roku w Radomiu. W 1944 po ukończeniu Liceum Mechanicznego uzyskał dyplom technika mechaniki, zaś w 1945 świadectwo dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym w Radomiu. W tymże roku rozpoczął studia na Wydziale Leśnym SGGW w Warszawie, które ukończył w 1949 uzyskując tytuł inżyniera leśnika i magistra nauk agrotechnicznych. Pracę zawodową rozpoczął już podczas studiów.

 

 

Będąc studentem II roku pracował przy inwentaryzacji przyrodniczo-leśnej Białowieskiego Parku Narodowego (pod kierunkiem prof. Niedziałkowskiego), a w latach 1952-1953 przy inwentaryzacji Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W latach 1947-1954 był asystentem  w Zakładzie Bioekologii Leśnej IBL. W latach 1950-1956 pracował równocześnie w Zakładzie Botaniki Leśnej i Dendrologii SGGW kierowanym przez profesora Romana Kobendzę jako asystent, a następnie adiunkt.  W 1957 roku przeszedł do Katedry Urządzania Lasu, w której pracował nieprzerwanie do końca życia: jako adiunkt, docent (od 1973)  i profesor (od 1982). Na Wydziale Leśnym SGGW uzyskał kolejne stopnie i tytuły naukowe: w 1963 stopień doktora nauk leśnych na podstawie rozprawy „Historia Puszczy Kozienickiej do połowy XIX wieku”, w 1971 stopień doktora habilitowanego w zakresie przyrodniczych podstaw urządzania lasu, na podstawie rozprawy Badania geobotaniczne  i fitosocjologiczne zespołów leśnych Puszczy Kozienickiej i Okręgu Radomsko-Kozienickiego (Zesz. Nauk. SGGW-AR Rozpr. Nauk., 1971 z. 11). W 1982 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego a w 1989 – profesora zwyczajnego.

 

Profesor Zaręba prowadził ożywioną działalność naukowo-badawczą. Głównym nurtem jego zainteresowań naukowych były zagadnienia florystyczno-fitosocjologiczne. Profesor interesował się także wieloma zagadnieniami z zakresu leśnictwa, ochrony przyrody i nauk pokrewnych oraz ogólnymi problemami społeczno-gospodarczymi Ogólny dorobek naukowy Zaręby obejmuje ponad dwieście publikacji, w tym ponad osiemdziesiąt rozpraw naukowych, monografii oraz jedenaście podręczników i skryptów. W tym prace z zakresu fitosocjologii, typologii i botaniki leśnej, ochrony przyrody, urządzania i hodowli lasu oraz sozologii, geografii i historii leśnictwa. Do najważniejszych publikacji, które wnoszą istotny wkład do nauki, obok rozpraw doktorskiej i habilitacyjnej, należą m.in.: „Fitosocjologiczne podstawy typologii leśnej” (Dział Wyd. SGGW 1972), „Zmiany w szacie leśnej Polski oraz  w składzie botanicznym cenoz leśnych wywołane procesami gospodarczymi” (Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1976, z. 177), „Fitosocjologia i typologia leśna” (Dział Wyd. SGGW 1980), „Ochrona zasobów genowych flory rodzimej a problemy zagospodarowania rezerwatów  i parków narodowych” (Acta Univ.Lodz., Folia sozol., 1986, nr 3), „Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) i bezszypułkowy (Q. sessilis Ehrh.) – ich naturalne występowanie  w zespołach leśnych i typach siedliskowych lasu” (Prace IBL, 1988, nr 684), „Rewizja zasięgu jodły, świerka, jawora, modrzewia w krainie IV Mazowiecko-Podlaskiej” (Sylwan 1994, nr 3). W swoich pracach wiele uwagi poświęcał historii lasów i leśnictwa oraz geografii leśnictwa. Jego książka „Puszcze, bory i lasy Polski” (trzy wydania PWRiL – 1978, 1981, 1986) zyskała duże uznanie wśród przyrodników, a także geografów i językoznawców. Zaproponowane przez niego nazwy głównych kompleksów leśnych zostały powszechnie przyjęte i obowiązują także w nowych wydaniach map. Godnym uwagi jest i to, że jego dorobek zawiera około stu opracowań niepublikowanych, głównie dokumentacji projektowanych rezerwatów przyrody. Profesor Zaręba przyczynił się ponadto do utworzenia ponad 100 leśnych rezerwatów przyrody, głównie na terenie województw stołecznego warszawskiego i radomskiego, a także ciechanowskiego, płockiego i włocławskiego. Dobrze znany był wśród botaników i miłośników rodzimej przyrody. Współpracował w zakresie siedliskoznawstwa z licznymi Katedrami SGGW i AR w Krakowie i Poznaniu oraz z IBL  i Instytutem Melioracji i Użytków Zielonych.

 

Profesor Zaręba przez ponad czterdzieści lat prowadził ćwiczenia i wykłady  z typologii leśnej, fitosocjologii i siedliskoznawstwa na studiach dziennych, zaocznych i magisterskich uzupełniających, a także z ochrony przyrody i środowiska oraz geografii  i historii leśnictwa na studiach podyplomowych na Wydziale Leśnym i na Wydziale Ogrodniczym SGGW. Pod jego kierunkiem wykonanych zostało sześćdziesiąt prac magisterskich. Był promotorem czterech prac doktorskich, w tym jednej doktoranta   z zagranicy.

 

W latach 1979-1982 profesor Zaręba pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Organizacji Gospodarstwa Leśnego. W 1985 został kierownikiem Katedry Urządzania Lasu  i Geodezji Leśnej oraz kierownikiem Studium Podyplomowego Urządzania Lasu. Był członkiem Komisji SGGW d.s. Historii Szkoły i ds. odznaki „Za Zasługi dla SGGW”, a także Komitetu Nauk Leśnych PAN, Państwowej Rady Ochrony Przyrody, PTL, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i Botanicznego, SITLiD, Rady Naukowej LOP, Stołecznego Komitetu Ochrony Przyrody, Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Radomiu, Radomskiego i Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, Rady Naukowej Muzeum Wojewódzkiego w Radomiu oraz przewodniczącym Rady Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Od 1985 był przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego PTL.

 

Profesor Zaręba posiadał wiele odznaczeń, wyróżnień i nagród, m. in. Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznakę Honorową „Za Zasługi dla SGGW”, Złotą Odznakę PTL i LOP oraz Odznakę „Zasłużony dla Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego”. W 1970 otrzymał nagrodę zespołową I stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego za prace naukowe, zaś w 1994 nagrodę indywidualną I stopnia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych   i Leśnictwa za całokształt pracy naukowej na rzecz ochrony przyrody.

 

 Profesor Zaręba był człowiekiem bardzo życzliwym, odznaczał się rozległą wiedzą    i dużym poczuciem humoru. Z jego rad i opinii korzystało wiele osób, w tym liczni leśnicy praktycy. Zmarł po ciężkiej chorobie 18 czerwca 1994 w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim dawnym Wojskowym. Był żonaty z Wandą z domu Czerniecka. Pozostawił dwie córki: Annę (ur. 1949) i Marię (ur. 1953) oraz syna Zygmunta (ur. 1952). 
  
            
 

            
 

CZESŁAW ŁASZEK

 

Patron Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, Czesław Łaszek, urodził się 11 lipca 1930 roku w Mińsku Mazowieckim. Już od najmłodszych lat spędzał wiele czasu na eksplorowaniu podwarszawskich ścieżek śródleśnych, w tym okolic Świdra, nad którym później się osiedlił. Mimo młodego wieku czynnie uczestniczył w działaniach Armii Krajowej. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Filozofii i Nauk o Ziemi uzyskał tytuł biologa. Od 1966 roku działał jako społeczny strażnik ochrony przyrody, a w 1978 roku przyjął funkcję Naczelnego Inspektora Straży Ochrony Przyrody. Swoją pasję ochrony środowiska naturalnego rozwijał również w ramach działań w Lidze Ochrony Przyrody. Od 1972 roku rozpoczął pracę jako Wojewódzki Konserwator Przyrody. Ta funkcja umożliwiła mu na konkretne działania dla zachowania unikalnych, często niedocenianych, zielonych obszarów dawnego województwa warszawskiego.

 Za jego kadencji utworzono dwa parki krajobrazowe (w tym Mazowiecki Park Krajobrazowy), aż 62 rezerwaty (m.in. „Na Torfach”, „Świder” i „Pogorzelski Mszar”) oraz objęto ochroną pomnikową około 2000 drzew i głazów. W swojej pracy kładł nacisk na niedopuszczanie do nieprawidłowego lokalizowania zabudowań na terenach chronionych. Wiele czasu poświęcał też na edukację, krzewiąc wśród młodzieży ideę ochrony przyrody.

Czesław Łaszek propagował również walory przyrody, w tym przyrody Mazowsza poprzez współpracę z czasopismami przyrodniczymi. Jego artykuły ukazywały się w „Przyrodzie Polskiej”, „Chrońmy Polską Przyrodę”, „Parki Narodowe” i „Komunikatach Dendrologicznych i Ochronie Krajobrazu”. Jest on również autorem i współautorem trzech książek promujących walory warszawskich lasów: „Przyroda Warszawy” (1980), „Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego” (1989) i „Wartości przyrodnicze województwa warszawskiego” (1992).

 

Ze względu na zasługi Czesława Łaszka dla naszego Parku, jego postać została upamiętniona w 2001 roku poprzez nadanie jego imienia Mazowieckiemu Parkowi Krajobrazowemu. Natomiast w 2006 roku przed Bazą Edukacji Ekologicznej „Torfy” odsłonięto pamiątkowy kamień poświęcony temu znakomitemu przyrodnikowi. Imię Czesława Łaszka nosi tez rozłożysta lipa oraz jedna z wiekowych sosen znajdujących się w Alei Sosen przy Urzędzie Miasta Otwocka.

Ryszard Zaręba urodził się 25 maja 1924 roku w Radomiu. W 1944 po ukończeniu Liceum Mechanicznego uzyskał dyplom technika mechaniki, zaś w 1945 świadectwo dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym w Radomiu. W tymże roku rozpoczął studia na Wydziale Leśnym SGGW w Warszawie, które ukończył w 1949 uzyskując tytuł inżyniera leśnika i magistra nauk agrotechnicznych. Pracę zawodową rozpoczął już podczas studiów. Będąc studentem II roku pracował przy inwentaryzacji przyrodniczo-leśnej Białowieskiego Parku Narodowego (pod kierunkiem prof. Niedziałkowskiego), a w latach 1952-1953 przy inwentaryzacji Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W latach 1947-1954 był asystentem w Zakładzie Bioekologii Leśnej IBL. W latach 1950-1956 pracował równocześnie w Zakładzie Botaniki Leśnej i Dendrologii SGGW kierowanym przez profesora Romana Kobendzę jako asystent, a następnie adiunkt. W 1957 roku przeszedł do Katedry Urządzania Lasu, w której pracował nieprzerwanie do końca życia: jako adiunkt, docent (od 1973) i profesor (od 1982). Na Wydziale Leśnym SGGW uzyskał kolejne stopnie i tytuły naukowe: w 1963 stopień doktora nauk leśnych na podstawie rozprawy „Historia Puszczy Kozienickiej do połowy XIX wieku”, w 1971 stopień doktora habilitowanego w zakresie przyrodniczych podstaw urządzania lasu, na podstawie rozprawy Badania geobotaniczne i fitosocjologiczne zespołów leśnych Puszczy Kozienickiej i Okręgu Radomsko-Kozienickiego (Zesz. Nauk. SGGW-AR Rozpr. Nauk., 1971 z. 11). W 1982 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego a w 1989 – profesora zwyczajnego.

 Profesor Zaręba prowadził ożywioną działalność naukowo-badawczą. Głównym nurtem jego zainteresowań naukowych były zagadnienia florystyczno-fitosocjologiczne. Profesor interesował się także wieloma zagadnieniami z zakresu leśnictwa, ochrony przyrody i nauk pokrewnych oraz ogólnymi problemami społeczno-gospodarczymi Ogólny dorobek naukowy Zaręby obejmuje ponad dwieście publikacji, w tym ponad osiemdziesiąt rozpraw naukowych, monografii oraz jedenaście podręczników i skryptów. W tym prace z zakresu fitosocjologii, typologii i botaniki leśnej, ochrony przyrody, urządzania i hodowli lasu oraz sozologii, geografii i historii leśnictwa. Do najważniejszych publikacji, które wnoszą istotny wkład do nauki, obok rozpraw doktorskiej i habilitacyjnej, należą m.in.: „Fitosocjologiczne podstawy typologii leśnej” (Dział Wyd. SGGW 1972), „Zmiany w szacie leśnej Polski oraz w składzie botanicznym cenoz leśnych wywołane procesami gospodarczymi” (Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 1976, z. 177), „Fitosocjologia i typologia leśna” (Dział Wyd. SGGW 1980), „Ochrona zasobów genowych flory rodzimej a problemy zagospodarowania rezerwatów i parków narodowych” (Acta Univ.Lodz., Folia sozol., 1986, nr 3), „Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) i bezszypułkowy (Q. sessilis Ehrh.) – ich naturalne występowanie w zespołach leśnych i typach siedliskowych lasu” (Prace IBL, 1988, nr 684), „Rewizja zasięgu jodły, świerka, jawora, modrzewia w krainie IV Mazowiecko-Podlaskiej” (Sylwan 1994, nr 3). W swoich pracach wiele uwagi poświęcał historii lasów i leśnictwa oraz geografii leśnictwa. Jego książka „Puszcze, bory i lasy Polski” (trzy wydania PWRiL – 1978, 1981, 1986) zyskała duże uznanie wśród przyrodników, a także geografów i językoznawców. Zaproponowane przez niego nazwy głównych kompleksów leśnych zostały powszechnie przyjęte i obowiązują także w nowych wydaniach map. Godnym uwagi jest i to, że jego dorobek zawiera około stu opracowań niepublikowanych, głównie dokumentacji projektowanych rezerwatów przyrody. Profesor Zaręba przyczynił się ponadto do utworzenia ponad 100 leśnych rezerwatów przyrody, głównie na terenie województw stołecznego warszawskiego i radomskiego, a także ciechanowskiego, płockiego i włocławskiego. Dobrze znany był wśród botaników i miłośników rodzimej przyrody. Współpracował w zakresie siedliskoznawstwa z licznymi Katedrami SGGW i AR w Krakowie i Poznaniu oraz z IBL i Instytutem Melioracji i Użytków Zielonych.

 Profesor Zaręba przez ponad czterdzieści lat prowadził ćwiczenia i wykłady z typologii leśnej, fitosocjologii i siedliskoznawstwa na studiach dziennych, zaocznych i magisterskich uzupełniających, a także z ochrony przyrody i środowiska oraz geografii i historii leśnictwa na studiach podyplomowych na Wydziale Leśnym i na Wydziale Ogrodniczym SGGW. Pod jego kierunkiem wykonanych zostało sześćdziesiąt prac magisterskich. Był promotorem czterech prac doktorskich, w tym jednej doktoranta z zagranicy.

W latach 1979-1982 profesor Zaręba pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Organizacji Gospodarstwa Leśnego. W 1985 został kierownikiem Katedry Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz kierownikiem Studium Podyplomowego Urządzania Lasu. Był członkiem Komisji SGGW d.s. Historii Szkoły i ds. odznaki „Za Zasługi dla SGGW”, a także Komitetu Nauk Leśnych PAN, Państwowej Rady Ochrony Przyrody, PTL, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i Botanicznego, SITLiD, Rady Naukowej LOP, Stołecznego Komitetu Ochrony Przyrody, Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Radomiu, Radomskiego i Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, Rady Naukowej Muzeum Wojewódzkiego w Radomiu oraz przewodniczącym Rady Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Od 1985 był przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego PTL.

Profesor Zaręba posiadał wiele odznaczeń, wyróżnień i nagród, m. in. Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznakę Honorową „Za Zasługi dla SGGW”, Złotą Odznakę PTL i LOP oraz Odznakę „Zasłużony dla Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego”. W 1970 otrzymał nagrodę zespołową I stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego za prace naukowe, zaś w 1994 nagrodę indywidualną I stopnia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa za całokształt pracy naukowej na rzecz ochrony przyrody.

  Profesor Zaręba był człowiekiem bardzo życzliwym, odznaczał się rozległą wiedzą i dużym poczuciem humoru. Z jego rad i opinii korzystało wiele osób, w tym liczni leśnicy praktycy. Zmarł po ciężkiej chorobie 18 czerwca 1994 w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim dawnym Wojskowym. Był żonaty z Wandą z domu Czerniecka. Pozostawił dwie córki: Annę (ur. 1949) i Marię (ur. 1953) oraz syna Zygmunta (ur. 1952).

Patron Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, Czesław Łaszek, urodził się 11 lipca 1930 roku w Mińsku Mazowieckim. Już od najmłodszych lat spędzał wiele czasu na eksplorowaniu podwarszawskich ścieżek śródleśnych, w tym okolic Świdra, nad którym później się osiedlił. Mimo młodego wieku czynnie uczestniczył w działaniach Armii Krajowej. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Filozofii i Nauk o Ziemi uzyskał tytuł biologa. Od 1966 roku działał jako społeczny strażnik ochrony przyrody, a w 1978 roku przyjął funkcję Naczelnego Inspektora Straży Ochrony Przyrody. Swoją pasję ochrony środowiska naturalnego rozwijał również w ramach działań w Lidze Ochrony Przyrody. Od 1972 roku rozpoczął pracę jako Wojewódzki Konserwator Przyrody. Ta funkcja umożliwiła mu na konkretne działania dla zachowania unikalnych, często niedocenianych, zielonych obszarów dawnego województwa warszawskiego.

Za jego kadencji utworzono dwa parki krajobrazowe (w tym Mazowiecki Park Krajobrazowy), aż 62 rezerwaty (m.in. „Na Torfach”, „Świder” i „Pogorzelski Mszar”) oraz objęto ochroną pomnikową około 2000 drzew i głazów. W swojej pracy kładł nacisk na niedopuszczanie do nieprawidłowego lokalizowania zabudowań na terenach chronionych. Wiele czasu poświęcał też na edukację, krzewiąc wśród młodzieży ideę ochrony przyrody.

Czesław Łaszek propagował również walory przyrody, w tym przyrody Mazowsza poprzez współpracę z czasopismami przyrodniczymi. Jego artykuły ukazywały się w „Przyrodzie Polskiej”, „Chrońmy Polską Przyrodę”, „Parki Narodowe” i „KomunikatachDendrologicznych i OchronieKrajobrazu”. Jest on również autorem i współautorem trzech książek promujących walory warszawskich lasów: „Przyroda Warszawy” (1980), „Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego” (1989) i „Wartości przyrodnicze województwa warszawskiego” (1992).

Ze względu na zasługi Czesława Łaszka dla naszego Parku, jego postać została upamiętniona w 2001 roku poprzez nadanie jego imienia Mazowieckiemu Parkowi Krajobrazowemu. Natomiast w 2006 roku przed Bazą Edukacji Ekologicznej „Torfy” odsłonięto pamiątkowy kamień poświęcony temu znakomitemu przyrodnikowi. Imię Czesława Łaszka nosi tez rozłożysta lipa oraz jedna z wiekowych sosen znajdujących się w Alei Sosen przy Urzędzie Miasta Otwocka.