Miesiąc: sierpień 2020

8-go sierpnia przypadał w Polsce Wielki Dzień Pszczół. Warto z tej okazji pochylić się nad tymi pożytecznymi owadami.

W pierwszej kolejności owady te kojarzą się wszystkim z miodem. I jest to oczywiście prawidłowe i pyszne skojarzenie. Jednak dużo większy pożytek z pszczół wynika z faktu, iż to dzięki nim i dzięki innym owadom zapylającym na świecie są zbierane plony zbóż i warzyw, co roku kwitną kwiaty, a drzewa wydają owoce. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych pszczoły zapylają 70 ze 100 roślin uprawnych zapewniających ludzkości 90% pożywienia. Uważa się, iż jedna trzecia żywności jest bezpośrednio zależna od zapylania przez pszczoły. Często powtarzane są słowa Alberta Einsteina: „Kiedy wyginie pszczoła, rodzajowi ludzkiemu pozostaną już tylko cztery lata”.

Niestety rozwój cywilizacji przyczynia się do wzrostu zagrożeń czyhających na zapylaczy. Wśród nich można wymienić:

• Stosowanie chemicznych środków ochrony roślin, zwłaszcza insektycydów Nawet dopuszczone spełnianymi normami środki ochrony roślin, gdy są nieodpowiednio stosowane, a zwłaszcza gdy są stosowanie o nieodpowiednich porach dnia, wywołują potężne zniszczenia wśród populacji pszczół. Dlatego tak ważna jest wsółpraca rolnika z pszczelarzem i uświadomienie temu pierwszemu, że od pszczół również zależą jego zbiory. Faktem jest bowiem, iż kwiaty zapylane przez owady dają znacznie większe zbiory niż te, które są zapylane sztucznie.
• Choroby pszczół, a wsród nich choroba pod nazwą zgnilec amerykański pszczół czy warroza. Pierwsza
  z nich to bardzo groźna choroba. Wywołuje ją bakteria i atakuje wyłącznie larwy. Pojawaia się, gdy pszczoły nie moga zebrać odpowiedniej ilości nektaru, spadzi lub pyłku dla dużej ilości czerwiu i pszczoły karmicielki ograniczają do minimum dostarczany pokarm. Wtedy najbardziej skutecznym sposobem uratowania pasieki jest spalenie ula. Wprowadza sie wtedy na terenie o promieniu 3 km od ogniszka choroby tzw. obszar zapowietrzony. Z takiego terenu nie można przewozić uli na pożytek w inne miejsca. Jest zwalczana z urzędu przez służby SANEPID. Warroza z kolei wywoływana jest przez roztocza i dotyka zarówno czerwie jaak i dorosłe pszczoły. Czerw okazuje oznaki niedożywienia, a dorosłe pszczoły zaczynają słabnąć. Z powodu osłabienia organizmów, owady te są bardziej podatne na inne choroby. Ponadto pszczoły nie posiadają żadnych mechanizmów obronnych, dlatego walkę z warrozą trzeba prowadzić regularnie.
• kurczące się tereny żerowania owadów, w tym bardzo szkodliwe wypalanie łąk. Nie należy zapominać, że oprócz pszczół miodnych, mieszkających w ulach, wiele owadów zapylajacych żyje w środowisku naturalnym: trzmiele, murarki, pszczolinki, obrostki itp.

Działania, które warto podjąć, aby chronić pszczoły:

• Współpraca rolników z pszczelarzami w kwestiach wykonywania oprysków oraz przestrzeganie zasad o wykonywaniu oprysków o zmroku, nocą, lub bladym świtem oraz nie wykonywanie ich podczas wiatru.
• Zrezygnowanie z mody na iglaki w ogrodach przydomowych i sadzenie jak najwięcej drzew i krzewów kwitnących (np. drzewa i krzewy owocowe, olsza czarna, lipa drobnolistna, kruszyna pospolita, morwa). Kto ma taką możliwość, może zakładać łąki kwietne, w których pojawią się takie garunki jak facelia błękitna, krwawnica pospolita, szałwia łąkowa, mak polny. Takie mieszanki dostepne są w sklepach ogrodniczych czy na aukcjach internetowych.
• Pozostawienie fragmentu nieskoszonego trawnika.
• Ustawianie w ogrodach czy na balkonach poidełka dla owadów. Wystarczy głębszy półmisek wypełniony wodą i wystającymi z niej kamieniami czy położonymi drewienkami, na które owady będą mogły usiąść.
• Nie wypalanie traw. Wypalanie traw niczego nie daje, za to wysoka temperatura wyjaławia glebę,
  i zabija cenne gatunki owadów.
• Budowanie tzw. hoteli dla dzikich zapylaczy. Takie gotowe domki dostepne są do kupienia, ale również można wykonać je samemu. Mogą to być nawiercone plastry drewna, cegły dziurawki czy kora. związany pęk z rurkek trzcinowych, bambusowych,, ale także inne gałązki puste w środku, takie jak bez czarny, malina, forsycja. Ważne, aby stworzyć dużo różnorodnych szczelin – potencjalnych schronów dla murarek i trzmieli. Cała konstrukcja powinna być zadaszona, tak aby domek dawał ochronę przed deszczem.
• Na terenie niektórych leśnictw w Polsce prowadzi się działania mające na celu powrót do tworzenia barci dla dzikich pszczół. Pierwotnie pszczoły zamieszkiwały lasy, a doładnie puste pnie starych drzew lub obszerniejsze dziuple.
• Inne działanie godne poparcia to zakładanie pasiek w centach miast na dachach budynków. Takim przykładem mogą być ule ustawione na dachu hotelu Regent Warsaw Hotel przy Belwederskiej w Warszawie (w 2012 r.), pasieka na wysokości 60 m ustawiona na dachu biurowca Eurocentrum Office Complex w Warszawie (w 2016 r.), na dachu Galerii Madison w Gańsku (w 2018 r.), czy na dachu salonu Ferrari w Katowicach (2019 r.).