05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

09-411 Biała, Siecień 134 tel. 24 231 12 73 e-mail: p.pietrzak@parkiotwock.pl

05-500 Piaseczno, ul. Instytutowa 10, Żabieniec tel./ fax. 22 754 51 00 e-mail: chojnowskipark@parkiotwock.pl

26-670 Pionki, ul. Radomska 7 tel./fax.(48) 612 34 41 e-mail: kozienickipark@parkiotwock.pl

05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

07-130 Łochów, Kaliska 93 tel./fax.(25) 644 13 71 e-mail: npk@parkiotwock.pl

161
SONY DSC
DSC02531
IMG_7286
IMG_9346
jes 4
KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA
Pieprznik jadalny Cantharellus cibarius
SLIDER1
default
20201029_115707
NPK8
gilslider
jes3
Obraz3
PA078260
pustuka1
20181011_172139
20181011_172409
20191012_111137
jesień
Obraz4
SONY DSC
DSC_7101
previous arrow
next arrow
Kategorie
O parku KPK

Wartości przyrodnicze

Kozienicki Park Krajobrazowy chroni jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów leśnych w Polsce. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem.  Teren ten odznacza się znaczną rozmaitością zbiorowisk leśnych, od borów suchych i świeżych począwszy, poprzez bory i lasy mieszane, lasy liściaste do podmokłych olsów i łęgów. Wizytówką Puszczy są endemiczne, wyżynne, jodłowe bory mieszane, które na tym terenie uznawane są za postać kresową, natomiast jednym z najważniejszych i zajmującym tu największą powierzchnię siedliskiem przyrodniczym są grądy subkontynentalne. Roślinność nieleśna, pomimo że zajmuje niewielką powierzchnię jest różnorodna i prezentuje bardzo odmienne względem siebie grupy ekologiczne. Do najciekawszych należy roślinność torfowiskowa, skupiona  w południowej części obszaru, wśród której dominują fitocenozy mszysto-turzycowe i mszary. Do najczęstszych należą zbiorowiska: turzycy dzióbkowatej  i wełnianki wąskolistnej. Spośród zbiorowisk trawiastych do najcenniejszych należą ekstensywnie użytkowane łąki świeże: rajgrasowe i  wiechlinowo-kostrzewowe.

Zbiorowiska leśne i nieleśne tworzą piękną mozaikę krajobrazową, której towarzyszy bogactwo świata roślin i zwierząt. Stwierdzono tu występowanie 295 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, 267 porostów  i 94 mszaków oraz około 628 gatunków roślin naczyniowych należących do 84 rodzin i 294 rodzajów.

O randze Puszczy Kozienickiej w zachowaniu krajowej flory naczyniowej świadczy obecność sześciu gatunków wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin: buławnika czerwonego, kostrzewy ametystowej, sasanki otwartej, widlicza cyprysowatego oraz turzyc – bagiennej i strunowej. Stwierdzono tu występowanie gatunków figurujących na krajowej Czerwonej liście roślin naczyniowych. Są wśród nich, m.in.: czosnek niedźwiedzi, goryczka wąskolistna, kukułka plamista, pływacz drobny i rosiczka okrągłolistna.  Spośród tutejszej mykoflory na Czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych w Polsce znajduje się 41 gatunków, a trzy gatunki podlegają ochronie ścisłej: sromotnik  bezwstydny, siedzuń  sosnowy  (szmaciak gałęzisty)  i soplówka  jodłowa. Spośród porostów znanych z terenu Puszczy Kozienickiej na Czerwonej liście  porostów w Polsce znajduje się aż 71 gatunków, w tym:  7 krytycznie zagrożonych  oraz 11 wymierających.

Puszcza Kozienicka jest najważniejszą w centralnej Polsce, tuż po Puszczy Kampinoskiej, ostoją dla 59 gatunków ssaków. Jednym z nich jest popielica, gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Występująca tu populacja popielic cechuje się bardzo dużą liczebnością i jednym z najwyższych w kraju wskaźnikiem zagęszczenia osobników przypadających na 1 ha lasu. Żyją tu również chronione w Polsce orzesznice i smużki. Puszczańskie rzeki zasiedlają stabilne populacje bobra i wydry. Okresowo pojawiają się migrujące wilki.

Bardzo bogata jest tutejsza chiropterofauna, w skład której wchodzi 16 spośród 17 gatunków nietoperzy występujących w Polsce niżowej, z czego do rozrodu przystępuje aż 14 gatunków. Najczęściej i najliczniej występuje borowiec. Do gatunków dominujących należą: mroczek późny, nocek rudy, gacek brunatny i nocek duży. Cechą charakterystyczną tego obszaru jest liczne występowanie borowiaczka, nocka Brandta i nocka Bechsteina, dla którego Puszcza Kozienicka jest drugim znanym w Polsce miejscem rozrodu i najdalej wysuniętym w kierunku północno-wschodnim stanowiskiem. Jednym z najrzadszych gatunków nietoperzy w Puszczy Kozienickiej jest mopek.   Biorąc pod uwagę faunę nietoperzy ranga Puszczy Kozienickiej jest bardzo wysoka i porównywalna z Puszczą Białowieską.

Spośród ornitofauny na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego i otuliny spotykamy prawdziwe ptasie rzadkości takie jak bączek, bielik, orlik krzykliwy czy trzmielojad. Odnotowano tu też gniazdowanie 29 gatunków ptaków wymienionych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Duża liczebność gatunków takich jak:  lelek, bocian czarny, derkacz, dzięcioł średni, jarzębatka czy dudek sytuuje ten obszar na wysokiej pozycji wśród ptasich ostoi w Polsce. Z grupy gatunków migrujących spotykamy na tym terenie m.in.  cyraneczkę, krogulca, samotnika, krętogłowa, dzięcioła zielonego, srokosza. Liczebności tych ptaków osiągają tu  wielkość 1% i więcej populacji krajowej.

Spośród 18 krajowych gatunków płazów na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono 13 gatunków, w tym – kumaka nizinnego i traszkę grzebieniastą. Fauna gadów reprezentowana jest przez sześć gatunków. Osobliwością tego obszaru jest populacja żółwia błotnego.

Niezwykle bogaty jest tutejszy świat bezkręgowców. Jednym z najbardziej interesujących gatunków jest rak szlachetny, który posiada tu najliczniejszą w Polsce centralnej, stabilną populację. Ten przedstawiciel krajowych dziesięcionogów figuruje w Światowej Czerwonej Księdze Zwierząt oraz w polskim jej odpowiedniku. Obszar Puszczy jest jedną z najważniejszych na Mazowszu ostoją dla populacji rzadko spotykanych na niżu ślimaków z rodziny poczwarówkowatych – poczwarówki  zwężonej i jajowatej.

Rozmaitość środowisk oraz obecność dobrze zachowanych powierzchni leśnych z starodrzewem wpływają na bogactwo gatunkowe owadów. W obrębie Puszczy Kozienickiej stwierdzono: pachnicę dębową, zgniotka cynobrowego, czerwończyka nieparka, czerwończyka fioletka oraz modraszka telejusa. Do osobliwości tego obszaru należy występowanie sawczynki piaskowej. Poza istniejącym stanowiskiem w Puszczy Kozienickiej ten wymierający gatunek nie był notowany na terenie kraju od kilkudziesięciu lat. Do wyjątkowo rzadkich owadów w Polsce zaliczyć można smukwę kosmatą. Oba gatunki figurują w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Bardzo bogata w Puszczy Kozienickiej jest fauna chrząszczy z rodziny bogatkowatych oraz  kózkowatych

Najcenniejsze i najbardziej naturalne ekosystemy Kozienickiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny, zostały objęte ochroną jako rezerwaty przyrody. Jest ich 15 i reprezentują najciekawsze i najbogatsze zbiorowiska roślinne, często z około 200-tu letnimi drzewostanami. Łącznie zajmują 1267,92 ha.  Śródleśne bagna, oczka wodne i torfowiska o łącznej powierzchni 335,28 ha uznano za użytki ekologiczne. Ochroną pomnikową objętych jest tu 261 obiektów. Są to drzewa rosnące pojedynczo i w grupach, jedna aleja lipowo – kasztanowa, 2 krzewy,  głaz narzutowy oraz 3 stanowiska bluszcza zwyczajnego.

Ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze Puszcza Kozienicka została włączona do Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych Natura 2000 jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO)  „Ostoja Kozienicka” PLB 140013 i Specjalny Obszary Ochrony (SOO) „Puszcza Kozienicka” PLH 140035.

Kategorie
O parku KPK

Położenie

Park położony jest w północno – wschodniej części Równiny Radomskiej, w widłach rzek: Wisły i Radomki. Ukształtowanie powierzchni Parku jest mało zróżnicowane,  ma charakter peryglacjalny i jest ściśle związane z ostatnim zlodowaceniem.   Tutejsza rzeźba terenu powstała na skutek działania procesów transportu  i akumulacji zniszczonego i rozdrobnionego materiału skalnego, znajdującego się w strefie  przylegającej  do obszarów lodowcowych w warunkach surowego klimatu panującego na przedpolu lodowca. Występują tu małe wysokości względne. W części północnej teren wznosi się do wysokości 120-150 m, a miejscami, na wierzchołkach wydm, osiąga prawie 160 m. W zasięgu doliny Wisły (południowo-wschodnia część obszaru głównego KPK) teren położony jest najniżej (102-110 m n.p.m.).    Równinny krajobraz polodowcowy urozmaicają malownicze pradoliny rzek Radomki i Zagożdżonki oraz wzniesienia wydmowe z charakterystycznymi zabagnieniami, zwanymi w miejscowej gwarze „ługami”. Lasy zajmują ponad 91% powierzchni Parku, a w otulinie dominują obszary rolnicze.

Kategorie
O parku KPK

Rys historyczny

Kozienicki Park Krajobrazowy obejmuje ochroną Puszczę Kozienicką – jeden z większych i piękniejszych kompleksów leśnych na Mazowszu, o zachowanie którego przez lata walczyli leśnicy, miłośnicy przyrody i działacze społeczni.

W Połowie lat 60-tych XX wieku, na najwyższych szczeblach władzy politycznej i gospodarczej zapadła decyzja o wybudowaniu największej  w Polsce elektrowni o mocy 1600 MW, opalanej węglem kamiennym.  Zdecydowano wtedy, że elektrownia zostanie wybudowana na północno – wschodnim krańcu Puszczy Kozienickiej w pobliżu miejscowości Świerże Górne, na gruntach Lasów Państwowych. Dodatkowo postanowiono, że rozdzielnia prądu zostanie zlokalizowana w Pionkach, czego konsekwencją byłoby wycięcie pasa lasu o długości 20 km i szerokości 200 m pomiędzy elektrownią, a  miastem Pionki  (około 400 ha).  Energiczne i stanowcze działania leśników oraz ówczesnego Ministra Leśnictwa – Romana Gesinga doprowadziły do zmiany planów i zlokalizowania rozdzielni obok elektrowni.  Dzięki temu zachowano znaczną powierzchnię lasu oraz uratowano naturalne  siedliska Puszczy Kozienickiej przed fragmentacją.

Kolejną planowaną inwestycją, która mogła znacząco negatywnie wpłynąć na stosunki wodne, a w konsekwencji na przyrodę  Puszczy Kozienickiej była budowa kopalni węgla brunatnego w Jastrzębi (miejscowość na zachodnim skraju Puszczy) oraz produkcja brykietów z tego „węgla”, wzbogaconego odpadami z rafinerii w Płocku. Szczęśliwie  argumenty ochrony przyrody i środowiska wzięły górę i w 1982 r. inwestycja została zaopiniowana negatywnie. Dzięki temu możliwe było dokończenie działań zmierzających do utworzenia Kozienickiego Parku Krajobrazowego.

Dokumentacja uzasadniająca utworzenie Parku została przygotowana przez  pracowników Urzędu Wojewódzkiego w Radomiu pod kierunkiem Andrzeja Kowalczewskiego – wojewódzkiego konserwatora przyrody,  w ścisłej współpracy z doc. dr hab. Ryszardem  Zarębą pracownikiem  naukowym  SGGW w Warszawie, Martą Chałubińską  pracownikiem Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Radomiu, Wandą Ginalską  – Prokop – pracownikiem  Przedsiębiorstwa  Geologicznego  w Kielcach,  pracownikami nadleśnictw oraz działaczami  Ligi Ochrony Przyrody i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

Utworzenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego nastąpiło w dniu 28 czerwca 1983 r. na posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Narodowej w Radomiu (Uchwała Nr XV/70/83 w sprawie utworzenia Kozienickiego Parku Krajobrazowego – Dz. Urz. WRN w Radomiu Nr 9 poz. 52).  W roku 2001 zakończono trwające 6 lat prace nad powiększeniem Kozienickiego Parku Krajobrazowego o południową część Puszczy Kozienickiej. Po powiększeniu obszar Parku liczy 25 957,10 ha. Park otacza otulina o powierzchni 35 555,53 ha. W 2004 r. Kozienickiemu Parkowi Krajobrazowemu nadano imię Profesora Ryszarda Zaręby (rozporządzenie nr 8 Wojewody mazowieckiego z dnia 19 lutego 2004 r.).

Kategorie
O parku KPK

Profesor Ryszard Zaręba – patron Kozienickiego Parku Krajobrazowego

Ryszard Zaręba urodził się 25 maja 1924 roku w Radomiu. Do szkoły powszechnej uczęszczał
w Radomiu i Skarżysku-Kamiennej.  W okresie II wojny światowej kontynuował naukę  na tajnych kompletach. Świadectwo maturalne otrzymał w 1945 roku w Radomiu. W latach 1945-50 studiował na Wydziale Leśnym SGGW w Warszawie. Dalszą pracę naukową związał z tym wydziałem i uczelnią zdobywając kolejne naukowe tytuły.  W 1963 roku obronił pracę „Historia Puszczy Kozienickiej do połowy XIX w” i uzyskał stopień doktora nauk leśnych. Podczas prac nad rozprawą doktorską Ryszard Zaręba gruntownie poznał Puszczę Kozienicką, którą następnie rozsławił w wielu publikacjach               i wystąpieniach. W tym czasie poznał także bliżej roślinność Puszczy, wyrazem czego była rozprawa habilitacyjna „Badania geobotaniczne i fitosocjologiczne zespołów leśnych Puszczy Kozienickiej             i Okręgu Radomsko – Kozienickiego”, którą opublikował w 1971 roku. W  1989 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.  Dorobek twórczy profesora Zaręby obejmuje 185 publikacji oraz ponad 200 maszynopisów: dokumentacji, planów urządzania lasu, recenzji, opinii. Sam opracował ponad 100 dokumentacji projektowanych rezerwatów przyrody. Szczególne zasługi położył na polu dokumentowania historii ukochanej przez Niego Puszczy Kozienickiej, publikując wiele istotnych prac w tym zakresie. Był także pierwszym przewodniczącym Rady Naukowo – Społecznej Kozienickiego Parku Krajobrazowego.

Profesor Ryszard Zaręba był członkiem wielu organizacji naukowych (min. Polskiego Towarzystwa Leśnego,  Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Rady Naukowej Ligi Ochrony Przyrody, Państwowej Rady Ochrony Przyrody) oraz laureatem wielu nagród i odznaczeń. Otrzymał  min. Medal

Komisji Edukacji Narodowej, Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
w 1994 nagrodę indywidualną I stopnia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa za ogół pracy naukowej na rzecz ochrony przyrody.

Prof. dr hab. Ryszard Zaręba zmarł 18 czerwca 1994 roku. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W uznaniu zasług dla Puszczy Kozienickiej, od 2004 roku Kozienicki Park Krajobrazowy nosi Imię Profesora Ryszarda Zaręby, a od 2006 roku – jeden z pomnikowych dębów w Puszczy Stromieckiej.

logo-ue.png

logo-bip-2.png

Treść | Menu | Przyciski