Inwentaryzacja i ochrona pomników przyrody na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego
Nadbużański Park Krajobrazowy prowadził od 1999 roku zabiegi pielęgnacyjne na pomnikach przyrody na terenie NPK i otuliny, co pozwalało na zachowanie w dobrej kondycji zdrowotnej, wiekowych i cennych przyrodniczo elementów miejscowych ekosystemów.
W 2009 roku w ramach projektu finansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie udało się wykonać opryski zwalczające szrotówka kasztanowcowiaczka na 22 kasztanowcach zwyczajnych objętych ochroną pomnikową. Prace przeprowadzane były w okresie maj-czerwiec w czasie wzmożonego wylotu motyli. Dzięki tego typu zabiegowi liście na kasztanowcach pozostały zielone, aż do późnej jesieni. Dodatkowo w lipcu i wrześniu wykonano zabiegi chirurgiczne na 192 pomnikowych drzewach z gatunku: lipa drobnolistna, klon pospolity, dąb szypułkowy. Cięcia pielęgnacyjne poprawiły statykę drzew, dodatkowo założono elastyczne wiązania, które zapobiegają zniszczeniu drzew w czasie silnych wiatrów i burz.
Działania obecnie
W roku 2013 wznowiono program ochrony drzew pomnikowych poprzez ich chirurgię i leczenie. Wytypowano 9 pomników przyrody w tym 8 starych drzew gatunku (dąb szypułkowy – 7 sztuk i sosna pospolita – 1 sztuka) oraz aleję składającą się z 47 drzew gatunku świerk pospolity i 11 sztuk jesion wyniosły.
W 2015 roku potworzono program finansowany przez WFOŚiGW (dotowany na kwotę 27 000,00 zł) oraz gminy i nadleśnictwo (łączna dotacja 3 000,00 zł). Zabiegi przeprowadzono w gminach Łochów, Sadowne oraz na wspólnym terenie Nadleśnictwa Łochów oraz gmin Stoczek i Korytnica. Leczeniem i chirurgią objęto 63 drzew będących pomnikami przyrody gatunku: dąb szypułkowy – 47 szt., sosna zwyczajna – 2 szt., grab pospolity – 10 szt., jesion wyniosły – 3 szt., kasztanowiec biały – 1 szt.
Zgodnie z art. 44-45 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. z 2022 poz. 916):
– Ustanowienie pomnika przyrody (…) następuje w drodze uchwały rady gminy.
– Uchwała rady gminy określa nazwę danego obiektu lub obszaru, jego położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 45 ust. 1. Zniesienia formy ochrony przyrody dokonuje rada gminy w drodze uchwały. Projekty uchwał wymagają uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Obecnie pracownicy Zespołu ds. NPK przeprowadzają inwentaryzacje starych dorodnych drzew, w tym uznanych za pomniki przyrody zgodnie z nr GDOŚ (np. PL.ZIPOP.1393.PP.1433053.3653), a następnie informują urzędy gmin o konieczności przeprowadzenia na nich ochrony czynnej.
