Charakterystyka regionu kołbielskiego

Region kołbielski położony jest w południowo-wschodniej, prawobrzeżnej części Mazowsza, około 35-50 km od Warszawy. Na wschodzie sąsiaduje z Podlasiem, na zachodzie z doliną Wisły, zaś cały teren leży w dorzeczu rzeki Świder, prawobrzeżnego dopływu Wisły, której ujście znajduje się pod Otwockiem.

Stolicą regionu jest Kołbiel – osada założona na początku XIV w., której nazwa wywodzi się od ludowego określenia grząskiego bagna lub podmokłych łąk. Inne ważne miejscowości regionu to: Garwolin, Mińsk Mazowiecki, Siennica, Celestynów, Rudzienko.
Głównym walorem regionu jest wyjątkowo bogaty folklor.

Cechy charakterystyczne regionu kołbielskiego:

Wycinankarstwo
wycinanki kołbielskie uważane są przez badaczy za jedne z najstarszych, z których wywodzi się twórczość innych regionów. Wykonywano je dla dekoracji chaty w okresach świątecznych (Boże Narodzenie, Wielkanoc). Można było spotkać białe „firanki” z bibuły na oknach, białe lub żółte wycinanki na ciemnych belkach pod sufitem i takie same kolorowe na bielonych ścianach izby. Charakterystycznym motywem wycinanek kołbielskich są drzewa, koguty, kokoszki, koła i wieloboki.

 

Strój
cechy charakterystyczne stroju kołbielskiego to długa spódnica w podłużne kolorowe pasy, zwana „sorcem”, fartuch wiązany w pasie długości spódnicy w pasy poprzeczne lub podłużne („zapaska”) i fartuch naramienny, narzucany czasem na głowę – konieczne uzupełnienie kołbielskiego stroju. Na głowie kobiety nosiły zwykle kolorowe chusty. Mężczyźni chodzili zwykle w lnianych koszulach, na które zakładali kaftany (przypominające marynarkę), a w zimie jeszcze sukmany, zwane też „burkami” lub „kapotami”, przepasane wełnianym pasem. Częstym nakryciem głowy był kapelusz lub rogatywka.

 

Budownictwo
chaty w regionie kołbielskim były zwykle drewniane, kryte strzechą, z dachem czterospadowym i glinianą podłogą. Ustawiano je szczytem do drogi, a wejście znajdowało się w ścianie frontowej od strony podwórza. Wnętrze chaty składało się najczęściej z sieni (rodzaj „przedpokoju”) i izby, czasem dodatkowym pomieszczeniem był alkierz, gdzie spano, myto się, przechowywano ubrania i sprzęt gospodarski.