Zabytkowy cmentarz w Jedlni

Rzymsko-katolicki cmentarz znajduje się przy kościele parafialnym p.w. św. Mikołaja i Małgorzaty. Zostało tu pochowanych 17 powstańców styczniowych poległych w kwietniu 1863 r. w walce z oddziałami carskimi  w pobliskich Jaścach. Obok mogiły powstańców znajduje się mogiła ks. proboszcza Józefa Gackiego (1805-1876) powstańca styczniowego oraz znanego kronikarza regionalnych dziejów.

Jedno z jego dzieł to „Jedlnia, w niej kościół i akta obelnego prawa” (Radom, 1874 r.)  Cmentarz ten, zwany trzecim „starym”, powstał pod koniec XVIII w., kiedy ze względów sanitarnych zakazano grzebania zwłok na przykościelnych cmentarzach. Zgodnie  z prawem nowy cmentarz wytyczono poza wsią i z tego powodu nazywany był cmentarzem „w polu” lub „polnym”. Równolegle funkcjonował cmentarz przy kościele, gdzie nadal ze względów prestiżowych chowano ciała znamienitszych osób.

Pierwszy, nieistniejący już cmentarz (istniał w okresie od ok. 1390 r. do 1819 r.) w Jedlni powstał wokół modrzewiowego kościoła ufundowanego przez króla Władysława Jagiełłę. Nowy cmentarz zwany „drugim”, powstał w obrębie tego samego wzgórza kościelnego, wokół murowanego kościoła, ufundowanego przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Informacja o czwartym cmentarzu, zwanym „cholerycznym” pojawia się w księdze inwentarzowej z 1835 roku. Powstał z inicjatywy ks. Xawerego Rogojskiego w związku z epidemiami nawiedzającymi Jedlnię. Po rozbudowie kościoła pod koniec XIX w. oraz  z powodu szybko rosnącej liczby parafian wyznaczono miejsce pod piąty cmentarz, istniejący i funkcjonujący do dzisiaj, zwany „nowym”.

Na tym zabytkowym, tzw. trzecim cmentarzu, znajduje się wiele starych nagrobków, niestety w bardzo złym stanie.