Restytucja i czynna ochrona raka szlachetnego w Kozienickim Parku Krajobrazowym
Rak szlachetny to gatunek od kilkudziesięciu już lat sukcesywnie znikający z wód śródlądowych Europy. Fakt ten wpłynął na umieszczenie go w Załączniku V Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej oraz w Czerwonej Księdze IUCN – jako gatunku zagrożonego wyginięciem.
Wśród przyczyn zaniku stanowisk raka szlachetnego są m. in.:
- zabiegi agrotechniczne (wysokie dawki nawozów, stosowanie środków ochrony roślin głównie insektycydów, opryski lasów przed szkodnikami),
- zanieczyszczenia przemysłowe
- intensywne melioracje.
W br. na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego kontynuowano rozpoczęte w ubiegłym roku zadanie mające na celu restytucję raka szlachetnego w tutejszych ciekach wodnych. W wyniku podjętych prac terenowych wytypowano wody, w których stwierdzono:
- brak obcych gatunków raków,
- brak naturalnych wrogów raków (sumika karłowatego, węgorza, norki amerykańskiej oraz znikoma liczebność wydry),
- optymalne dla raków parametry wody (np. pH>6,5, Ca+2>40mg/l, niska zawartość biogenów),
- występowanie wodnych organizmów wskaźnikowych z grup Spongiae, Gammaridae, Plecoptera, Ephemeroptera, których obecność świadczy o stałej wysokiej jakości wody,
- stabilną sytuację hydrologiczną (niezagrożony stan podczas okresów suszy),
- brak potencjalnych źródeł zanieczyszczenia zlewni (np. intensywne rolnictwo, fermy zwierząt, zakłady przemysłowe).
Do wytypowanych wód, dających szansę na odbudowę pogłowia raka szlachetnego wypuszczono 640 osobników tego gatunku wyhodowanych w laboratorium SGGW. Zaraczanie prowadzono w miesiącach wakacyjnych, w godzinach nocnych. Równolegle z pracami restytucyjnymi wykonywano odłowy raków w miejscach, gdzie lokalne populacje są zagrożone presją raków amerykańskich. Odłowione raki szlachetne wypuszczano do cieku wytypowanego jako optymalne stanowisko dla tego gatunku. Na początku września wykonano też kilka kontroli nocnych w miejscach ubiegłorocznego wsiedlenia raków szlachetnych. Wykazano kilkanaście osobników co jednoznacznie świadczy o sukcesie zabiegów zaraczeniowych i zasadności prowadzenia dalszych prac nad odbudową pogłowia raka szlachetnego w Kozienickim Parku Krajobrazowym.
Opiekę merytoryczną nad projektem sprawował dr Witold Strużyński, który realizuje na Wydziale Nauk o Zwierzętach, w Zakładzie Zoologii część naukowo – badawczą programu czynnej ochrony raka szlachetnego. Udział w pracach terenowych brali studenci z Międzywydziałowego Koło Naukowego Biologów SGGW.
Zadanie „Restytucja i czynna ochrona raka szlachetnego (Astacus astacus), w Kozienickim Parku Krajobrazowym – ETAP II” zostało dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji w kwocie 5 200,00 zł.
