ul.Sułkowskiego 11
05-400 Otwock tel./faks
22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

Siecień 134
09-411 Biała tel.
24 231 12 73 e-mail: p.pietrzak@parkiotwock.pl

ul. Instytutowa 10, Żabieniec
05-500 Piaseczno tel./ fax.
22 754 51 00 e-mail: chojnowskipark@parkiotwock.pl

ul. Radomska 7
26-670 Pionki tel./fax.
(48) 612 34 41 e-mail: kozienickipark@parkiotwock.pl

ul.Sułkowskiego 11
05-400 Otwock tel./faks
22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

Kaliska 93
07-130 Łochów tel./fax.
(25) 644 13 71 e-mail: npk@parkiotwock.pl

Gęsi gęgawy oraz białoczelne - Anser anser i Anser albifrons
DSCN4883
bazie
DSCN9515
_DSC0047
_DSC2145
_DSC8306
_DSC1490
_DSC1943
_DSC3558
_DSC4379
_DSC0274
DSCN8218
w_kuchta (37)
w_kuchta (3)
_DSC8897
jaszczurka zwinka
IMG_7356
DSC09184-scaled
DSC00098
_DSC0352
DSC_0119
20210503_151413
PlayPause
previous arrowprevious arrow
next arrownext arrow
Mazowiecki Zespół
Parków Krajobrazowych
404

Strona nie została znaleziona. Przejdź na stronę główną

STRONA GŁÓWNA

Otwockie „Świdermajery”

  • 15.06.2012

Przedwojenny Otwock to przede wszystkim  uzdrowiskowo i najpopularniejsze letnisko Warszawiaków. Miasto powstało i rozwinęło się na przełomie XIX i XX wieku, dzięki budowie Kolei Nadwiślańskiej. Jego cechą charakterystyczną jest regionalna zabudowa w stylu „świdermajer”. Wybudowano tu wiele letniaków, sanatoriów, pensjonatów, domów uzdrowiskowych, szpitali, domów całorocznych architektonicznie wkomponowanych w zalesione sosnowymi borami działki.

W czasach przedwojennej świetności na linii otwockiej, czyli od Międzylesia do Celestynowa naliczono ponad 500 takich  budowli. Michał Elwiro Andriolli był twórcą stylu określanego jako: andriollówki, styl nadświdrzański, otwocko-karczewski, architekturą Andriollowskich Brzegów, drewnianą architekturą linii otwockiej oraz „świdermajerem”. Artysta grafik, ilustrator książek (m.in. „Pana Tadeusza) i malarz, zakupił w 1880 roku osadę Brzegi nad Świdrem, gdzie wybudował letnią pracownię i kolonię 15 willi do wynajęcia. Do Brzegów przyjeżdżali na letni wypoczynek m.in. Władysław Reymont i Józef Piłsudski. Indywidualne drewniane wille o unikatowym budownictwie  i detalu nawiązujące do wpływów architektury szwajcarskiej i rosyjskiej tzw. styl lauzbegowy (wzorowany na daczach rosyjskich i schroniskach alpejskich) z elementami tradycyjnego budownictwa mazowieckiego. Charakterystyczną cechą tego kierunku architektonicznego są drewniane parterowe lub piętrowe budynki sosnowe z ażurowym zdobnictwem werand, ganków oraz szpiczastym, dwuspadowym dachem i bardzo często niebieskimi okiennicami.

.

 

Dla ocieplenia budynków wypełniano przestrzenie pomiędzy belkami mieszanką gliny, wiórów i ciętych gałęzi. Detalem, najbardziej specyficznym jest drewniana koronka. „Świdermajer” to najbardziej popularne określenie, które wprowadził poeta Konstanty Ildefonds Gałczyński w poemacie „Wycieczka do Świdra”.

 

 

„Te wille jak wójt podaje, są w stylu „świdermajer”.

 

Architektura Otwocka jest atrakcją turystyczną, w którym warto zobaczyć:
1.Przy ul. Warszawskiej 5 – mieściło się pierwsze Sanatorium Przeciwgruźlicze dla Żydów dr  Władysława Przygody, które działało do 1939 r. Potem budynek znalazł się na terenie getta, gdzie swoją siedzibę miał Judenrat.

2.ul.Warszawska 23 i 23 a –  murowana willa „Julia”, której właścicielem był Maurycy Karstens – największy przedsiębiorca budowlany w Warszawie. Dawniej mieściło się tu inhalatorium, zakład hydropatyczny i skład apteczny, następnie urząd pocztowy.
3.ul.Warszawska 34 – willa „Lucyna” należąca do Rocha Gogolewskiego. Mieszkał tutaj gen. Markgrafski, a następnie dr Czaplicki.
4.Przy ul. Reymonta 29 – willę „Lala”  własność Jakuba Schatzschneidera, teścia Władysława Reymonta, który  prawdopodobnie w tym budynku napisał „Lato” część powieści „Chłopi”. W 2001 r. na ścianie budynku umieszczona została tablica pamiątkowa. W 1944 r. mieściły się tu biura sztabu marszałka Gieorgija Żukowa.
5.Przy ul. Kościelnej 16 – willa zwana
„Szeliga”, gdzie wcześniej stały dwa budynki (jeden z nich spłonął w latach 20-tych).
6. ul. Kościelna 14 i 18 – domy bogatego kupca żydowskiego Oszera Perechodnika. Na rogu ulic Kościuszki i Kościelnej pod nr 18 – piętrowa willa z balkonikiem. W budynku miało siedzibę Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”, a przed II wojną światową urzędował tu klub inteligencji „Spójnia”.

7.ul. Kościelna 19a –  willa Odo Bujwida, przedwojennego lekarza, bakteriologa, uznawanego za ojca polskiej mikrobiologii.

8.  ul. Kościelna 22- narożna willa gen. Michała Jacymirskiego.

9. ul. Kościelnej 23 – zbudowany w 1924 roku pensjonat dr Pawła Martyszewskiego otwockiego lekarza, który w czasach wojny doprowadził do utworzenia szpitala dla Polaków, gdzie mieściła się m.in. komórka nasłuchu radiowego Armii Krajowej, a następnie hotel „Liliana”.

10. Przy ul. Kościuszki 5 i 7 – drewniane, domy willi „Nowość”. W 1925 roku posesja należała do prezesa zarządu gminy żydowskiej Pinkusa Kacenelenbogena. Pod nr 5 mieszkał Bronisław Marchlewicz, który od 1937 roku był komendantem policji w Otwocku, oficer AK „Śmiały”. Instytut Yad Vashem przyznał mu medal „Sprawiedliwy wśród narodów świata”. W 1942 r. Bronisław Marchlewicz uratował z rąk Niemców ocalałą z warszawskiego getta 5-letnią Marysię Osowiecką.


11. ul. Kościuszki 15 – wybudowana w 1895 roku  willa „Podole” z pięknym ogrodem, w którym mieściła się apteka. Ciekawostką jest fakt, iż w jej wnętrzu kręcono sceny filmu „Generał Nil” z Olgierdem Łukaszewiczem. Warto też zwrócić uwagę na murowany budynek przy ul. Kościuszki 18, w którym mieszkał zbrodniarz wojenny, komendant niemieckiej policji Walter Schlicht.

12. Przy ul. Kościuszki 21- dwa drewniane budynki, dawne Sanatorium Wiśniewskiego powstałe w 1905 roku. W 1925 roku zakład leczniczy został zlikwidowany, a prowadzony był dom wychowawczy dla sierot.
13. Przy ul. Kościuszki 20 i 22 –  do 1998 roku istniało najstarsze piętrowe, drewniane sanatorium doktora Józefa Geislera. Wybudowane w 1893 roku było pierwszym na ziemiach polskich nizinnym zakładem leczenia chorób płuc. Obok znajdowały się budynki z ciepłymi kąpielami leczniczymi oraz pijalnia kumysu i mleka. Odwiedził to miejsce malarz Józef Chełmoński. Po wojnie budynki weszły w skład sanatorium im. Ludwika Waryńskiego, niestety nie zachowały się do czasów obecnych.
14. Przy ul. Samorządowej 13 a – pensjonat Wachmana, duży, piętrowy drewniak, gdzie znajdował się oddział zakaźny Szpitala Miejskiego i ukrywali się Żydzi i Polacy. 
15. Przy ul. Leśnej 10 – drewniany dom, w którym w czasie wojny mieścił się Zarząd Zabezpieczeń Nieruchomości. Budynek wyznaczał granicę getta.   
16. Przy ul. Armii Krajowej – zbudowany w latach 1906 -1921 pensjonat Abrama Górewicza (Gurewicza) – największy w Polsce obiekt drewniany, otoczony parkiem w stylu angielskim. W czasie II wojny światowej mieściła się tu komendantura, a następnie od 1941 roku szpital dla niemieckich żołnierzy.
W 1953 roku w budynku mieścił się Centralny Szpital Lotniczy, a w latach 1960 – 1994  Zespół Szkół Medycznych.

Dziedzictwo Otwocka – unikatowe wille  w stylu  „Świdermajer” popadają w ruinę. Warto więc zastanowić się nad zachowaniem ich niepowtarzalnego charakteru. 

logo-ue.png

logo-bip-2.png

Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych
Brudzeński Park Krajobrazowy
Chojnowski Park Krajobrazowy
Kozienicki Park Krajobrazowy
Mazowiecki Park Krajobrazowy
Nadbużański Park Krajobrazowy

  • Mapa
  • Zespół parków
  • Aktualności
  • Edukacja
    • Oferta edukacyjna
    • Konkursy
    • Scenariusze zajęć
    • Regulamin
  • Artykuły o nas
  • Wydawnictwa MZPK
  • Przepisy prawne
  • Rada Parków
  • Filmy
  • Geoportal
  • Kontakt
  • Projekt PFRON
  • Deklaracja dostępności
  • Mapa
  • Mapa interaktywna
  • O parku
  • Dostępność komunikacyjna
  • Aktualności
  • Edukacja
  • Ścieżki dydaktyczne
  • Historia i kultura
  • Turystyka
    • Baza turystyczna
    • Baza noclegowa
    • Atrakcje turystyczne
    • Imprezy
  • Filmy
  • Przyroda
    • Flora parku
    • Fauna parku
  • Formy ochrony przyrody
    • Obszary chronionego krajobrazu
    • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
    • Obszary Natura 2000
    • Parki Krajobrazowe
    • Parki Narodowe
    • Stanowiska dokumentacyjne
    • Pomniki przyrody
    • Użytki ekologiczne
    • Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
    • Rezerwat przyrody
  • Geoportal
  • Kontakt
  • Mapa
  • Mapa interaktywna
  • O parku
  • Dostępność komunikacyjna
  • Aktualności
  • Edukacja
  • Filmy
  • Ścieżki dydaktyczne
  • Historia i kultura
  • Turystyka
    • Baza turystyczna
    • Baza noclegowa
    • Atrakcje turystyczne
    • Imprezy
  • Geoportal
  • Przyroda
    • Fauna parku
    • Flora parku
    • Grzyby i porosty
    • Świat przyrody Parku
  • Formy ochrony przyrody
    • Parki Narodowe
    • Rezerwaty przyrody
    • Parki Krajobrazowe
    • Obszary Natura 2000
    • Obszary chronionego krajobrazu
    • Pomniki przyrody
    • Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
    • Stanowiska dokumentacyjne
    • Użytki ekologiczne
    • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
  • Kontakt
  • Mapa interaktywna
  • O parku
  • Dostępność komunikacyjna
  • Aktualności
  • Edukacja
  • Ścieżki dydaktyczne
  • Historia i kultura
  • Turystyka
    • Baza turystyczna
    • Baza noclegowa
    • Atrakcje turystyczne
    • Imprezy
  • Przyroda
    • Flora parku
    • Fauna parku
  • Filmy
  • Formy ochrony przyrody
    • Pomniki przyrody
    • Stanowiska dokumentacyjne
    • Parki Narodowe
    • Parki Krajobrazowe
    • Obszary chronionego krajobrazu
    • Obszary Natura 2000
    • Użytki ekologiczne
    • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
    • Rezerwaty przyrody
  • Geoportal
  • Kontakt
  • Mapa
  • Mapa interaktywna
  • O parku
  • Dostępność komunikacyjna
  • Aktualności
  • Edukacja
  • Ścieżki dydaktyczne
  • Historia i kultura
  • Turystyka
    • Baza turystyczna
    • Baza noclegowa
    • Atrakcje turystyczne
    • Imprezy
  • Filmy
  • Przyroda
    • Fauna parku
    • Flora parku
  • Formy ochrony przyrody
    • Obszary chronionego krajobrazu
    • Obszary Natura 2000
    • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
    • Parki Krajobrazowe
    • Parki Narodowe
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty przyrody
    • Stanowiska dokumentacyjne
    • Użytki ekologiczne
    • Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
  • Geoportal
  • Projekt PFRON
  • Aplikacja mobilna „Tablice Informacyjne”
  • Kontakt
  • Mapa
  • Mapa interaktywna
  • O parku
  • Dostępność komunikacyjna
  • Aktualności
  • Edukacja
  • Filmy
  • Ścieżki dydaktyczne
  • Przyroda
    • Flora parku
    • Fauna parku
  • Historia i kultura
  • Turystyka
    • Baza turystyczna
    • Baza noclegowa
    • Atrakcje turystyczne
    • Imprezy
  • Geoportal
  • Formy ochrony przyrody
    • Pomniki przyrody
    • Stanowiska dokumentacyjne
    • Parki Narodowe
    • Parki Krajobrazowe
    • Obszary chronionego krajobrazu
    • Obszary Natura 2000
    • Użytki ekologiczne
    • Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
    • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów NPK
    • Rezerwaty przyrody
  • Kontakt

Ochrona bioróżnorodności w mazowickich parkach krajobrazowych

  • Projekt
  • Ochrona raków i ryb
  • Ochrona flory w NPK
  • Ochrona Bagna Całowanie
  • Ścieżka „13 błota stóp”

Opracowanie planów ochrony parków krajobrazowych: Brudzeńskiego, Chojnowskiego i Kozienickiego

  • „Aktualizacja planów ochrony parków krajobrazowych: Mazowieckiego i Nadbużańskiego”
  • Plany ochrony BPK
  • Plany ochrony ChPK
  • Plany ochrony KPK
  • Projekt plany ochrony
  • Projekty archiwum
  • Plany ochrony NPK
  • Plany ochrony MPK

Polityka prywatności
Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych

Zespół parków
Geoportal
Polityka prywatności
Dostępność cyfrowa

Aktualności
Przepisy prawne
Geoportal
Unia Europejska

Kontakt
Rada Parków

ul. Sułkowskiego 11, 05-400 Otwock
E-mail: sekretariat@parkiotwock.pl
Tel. fax:  22 779 26 94

Wszelkie prawa zastrzeżone © 2025. Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych.
Realizacja: Bazinga

Strona wykorzystuje pliki cookie do poprawnego działania, dopasowania interesujących Cię treści oraz do analizy ruchu w niniejszej witrynie.
Pliki cookies możesz samodzielnie usunąć lub nie wyrazić zgody na ich umieszczenie na Twoim urządzeniu.
Akceptuję Ustawienia cookies
Manage consent

Ustawienia cookies

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić doświadczenie użytkownika podczas korzystania z jej treści. Pliki cookie, sklasyfikowane jako wymagane, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są niezbędne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również opcjonalnych plików cookie, które pomagają nam analizować i rozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookie będą przechowywane w Twojej przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Masz również możliwość rezygnacji z tych plików cookie, jednak rezygnacja ta może wpłynąć na wygodę przeglądania.
Wymagane
Always Enabled
Te pliki cookie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania witryny. Kategoria ta obejmuje wyłącznie pliki cookie, które zapewniają podstawowe funkcjonalności i zabezpieczenia witryny. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych osobowych.
Funkcjonalne
Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać określone funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Wydajnościowe
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze doświadczenia użytkownika.
Analityczne
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób odwiedzający wchodzą w interakcję ze stroną internetową. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o wskaźnikach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Reklamowe
Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania odwiedzającym odpowiednich reklam i kampanii marketingowych. Te pliki cookie śledzą odwiedzających w witrynach i zbierają informacje w celu dostarczania dostosowanych reklam.
Inne
Inne nieskategoryzowane pliki cookie to te, które są analizowane, ale nie zostały jeszcze sklasyfikowane w żadnej kategorii.
SAVE & ACCEPT

Treść | Menu | Przyciski