Monitoring podkolana białego w MPK

W dniu 24 lipca 2008 r. przeprowadzono kontrolę 4 zastępczych stanowisk rzadkiego na terenie MPK storczyka – podkolana białego Platanthera bifolia w ramach monitoringu tego gatunku trwającego 3 lata. W wizji uczestniczyło 5 osób: dwoje pracowników Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie (w tym p. dr R. Muranyi pomysłodawca i koordynator introdukcji tego gatunku), leśniczy Leśnictwa Czarci Dół (Nadleśnictwo Celestynów) oraz 2 pracowników Zespołu Parków Krajobrazowych M, Ch i B (w tym dyrektor p. R. Belina).

Mimo późnego terminu kontroli (pod koniec wegetacji) odnaleziono łącznie 42 osobniki, z czego 13 kwitło (widoczne były jeszcze pędy kwiatostanowe). Dwa lata wcześniej (z przesadzonych w 2005 r. 120 osobników) stwierdzono 77 sztuk, z czego 30 kwitnących a w 2007 r. – 66 okazów w tym aż 48 kwitnących.

Tendencja spadkowa wg pracowników Ogrodu Botanicznego wywołana jest przede wszystkim:

• zbliżającym się końcem życia bulw przesadzonych podkolanów gdyż są one krótkowiecznymi bylinami – żyją ok. 10 lat; obecnie mają przynajmniej 6 lat, ponieważ w momencie przesadzania ze stanowiska naturalnego miały, co najmniej 3 lata (w tym wieku pierwszy raz zakwitają) i rosną na stanowiskach zastępczych kolejne 3 lata
• zacienieniem większości stanowisk przez podrost brzozy brodawkowatej, jeżyny oraz trzęślicę modrą.

Poza tym kontrole w 2007 r. i 2008 r. jednego ze stanowisk nie wykazały żadnego osobnika. Najprawdopodobniej zostało zniszczone przez „botaników” amatorów (np. wykopane rośliny przeniesiono do przydomowego ogródka) lub przez dziki (stwierdzono ślady buchtowania).

Należy wspomnieć, że wynik kontroli prowadzonej w 2008 r. jest zaniżony z uwagi na późny termin jej przeprowadzenia oraz trudne warunki obserwacji przez bujny wzrost ww. gatunków ocieniających stanowiska. Ponadto spadek liczebności jest normalnym objawem starzenia się populacji i dopóki nie stwierdzimy osobników potomnych nie można mówić o pełnym sukcesie introdukcji.

fot. 1. Początki tworzenia pędu kwiatowego (maj)

fot. 2. Przed kwitnieniem (widoczny także uschnięty zeszłoroczny pęd; czerwiec)

fot. 3. Nierozwinięty kwiatostan (czerwiec)

fot. 4. W pełni kwitnienia (czerwiec)

fot. 5. Poszukiwanie podkolanów (lipiec)

fot. 6. Liczenie stwierdzonych osobników (lipiec)