Kapliczki – pamiątki po epidemiach

Epidemie nękały ludzkość od zawsze. Ospa, dżuma czy cholera – także w okolicach Chojnowskiego Parku Krajobrazowego napotkać można kapliczki i krzyże przypominające współczesnym o tych traumatycznych dla lokalnej społeczności wydarzeniach.

Są to między innymi krzyże i kapliczki na zlokalizowanych w miejscach odosobnionych cmentarzach cholerycznych, kapliczki z prośbą o opiekę oraz kapliczki dziękczynne. Poniżej przedstawiamy ciekawe obiekty małej architektury sakralnej związanej z epidemiami na naszych terenach.

1. Kapliczka Świętego Rocha w Bystrzanowie

Ceglana kapliczka domkowa posiadająca w zwieńczeniu datę 1930. We wnęce znajduje się figura św. Rocha – patrona chroniącego od epidemii. Inskrypcja na kapliczce głosi: „W podziękowaniu Św. Rochowi za uratowanie w 1849 roku mieszkańców Bystrzanowa przed zarazą”.

Święty Roch znany jest z tego, iż rozdał swój majątek ubogim, a podczas epidemii dżumy opiekował się chorymi w szpitalu we włoskim miasteczku Acquapendente. Podczas powrotu do ojczystej Francji, sam zaraził się dżumą i, aby nie stwarzać zagrożenia dla innych, ukrył się w lesie. Odnalazł go tam pies, który przynosił mu pożywienie, a Roch cudownie wyzdrowiał. Stąd święty przedstawiany jest jako pielgrzym z psem. Figura z Bystrzanowa przedstawia Świętego Rocha, któremu pies przynosi w pysku chleb. Na figurze wyryto datę 1849.

2. Figura Matki Boskiej Niepokalanej w Kopanej

Maryja stoi na inskrypcji „Uzdrowienie chorych módl się za nami”. Poniżej na murowanym cokole nowa tabliczka (figurę odremontowano w roku 2020): „Kapliczkę wzniesiono jako wotum dziękczynne rodziny Górskich za ocalenie ludności majątku i wsi Kopana w czasie epidemii cholery w 1894 r.”

3. Krzyż dwuramienny typu karawaka w Jeziórku

Drewniany krzyż z wyrytą datą: 16 VII 1995. Nazwa „karawaka” pochodzi od hiszpańskiego miasta Caravaca. Karawakę inaczej nazywamy krzyżem cholerycznym lub morowym – jest to typ krzyża, który stał się popularny właśnie podczas epidemii. Ma on za zadanie chronić wieś przed zarazą, a także nagłą śmiercią czy chorobą. Na ramionach krzyża często umieszczane są wersy modlitwy – stąd właśnie tych ramion jest więcej – czasami tekst po prostu nie mieścił się na jednym.

Podczas epidemii koronawirusa także powstają krzyże i kapliczki wotywne. Podobna inicjatywa miała miejsce wiosna na Górkach Szymona w Piasecznie. Krzyż postawiony inicjatywą oddolną, w związku z brakiem stosownych zgód, został przeniesiony w inne bardziej odpowiednie dla niego miejsce. Więcej informacji na ten temat można przeczytać w Kurierze Południowym: http://www.kurierpoludniowy.pl/wiadomosci.php?art=21989

Fot. Archiwum MZPK
MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.