Czynna ochrona i monitoring populacji nietoperzy występujących na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka

Jak co roku już od ponad 10 lat prowadzone są na terenie Parku badania nietoperzy. Polegają one w głównej mierze na kontroli stopnia zasiedlenia skrzynek, stanu populacji i ilości gatunków zajmujących schrony rozwieszonych na terenie lasów wchodzących w skład Parku oraz na kontrolowanym odłowie w specjalne sieci chiropterologiczne.

Wszystkie prace związane z kontrolą i odławianiem, prowadzone są z Panem dr hab. Grzegorzem Lesińskim ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Wobec dużej liczby gatunków zagrożonych, nietoperze stały się jedną z kluczowych grup wymagających czynnej ochrony oraz przełamywania uprzedzeń i przesądów. Ze względu na swój tryb życia – zimą niezbędne są im pomieszczenia z dużą wilgotnością (80-90 %) i niską temperaturą (00-50 C ), to latem wymagają silnie nagrzewających się miejsc. Niestety w szybkim tempie ubywa naturalnych letnich schronień dla nietoperzy takich jak nieużywane strychy drewnianych domów i stare dziuplaste drzewa. Dlatego tak ważne jest rozwieszanie schronów dla nietoperzy w młodych sosnowych lasach dominujących w Mazowieckim Parku.
A poniżej zaprezentujemy (pochwalimy się) danymi zebranymi w tym roku:
Stopień zasiedlenia skrzynek – powierzchnia badawcza „Czarci Dół” (66 skrzynek)

Gatunek	kwiecień	czerwiec	lipiec	sierpień	listopad
Gacek brunatny	35 os.	39 os.	99 os.	37 os.	4 os.
Karlik większy	0	12 os.	2 os.	6 os.	0
Borowiec wielki	10 os.	54 os.	85 os.	33 os.	6 os.
Nocek duży	4 os.	3 os.	3 os.	3 os.	0
Razem	49 os.	108 os.	189 os.	79 os	10 os.
Zasiedlenie budek	16,67 %	24,24%	32,31%	30,30%	9,09%

Stopień zasiedlenia skrzynek – powierzchnia „Torfy” (72 skrzynki)

Gatunek	kwiecień	maj	czerwiec	sierpień	wrzesień	listopad
Gacek brunatny	41 os.	13 os.	0	8 os.	0	0
Karlik większy	0	92 os.	16 os.	19 os.	11 os.	0
Borowiec wielki	61 os.	108 os.	403 os.	48 os.	16 os.	11 os.
Nocek duży	0	0	0	1 os.	1 os.	0
Razem	102 os.	213 os.	419 os.	76 os.	28 os.	11 os.
Zasiedlenie budek	23,61%	48,61%	48,61%	21,13%	19,72%	8,7 %

Stopień zasiedlenia skrzynek – powierzchnia „Biała Droga” (BD – 40 skrz.) i „Czarne Stawki”(CS – 40 skrz.)

Gatunek	lipiec BD	lipiec CS	sierpień BD	sierpień CS	wrzesień BD	wrzesień CS	listopad BD
Gacek brunatny	19 os.	0	0	0	0	0	1 os.
Karlik większy	0	0	14 os.	5 os.	10 os.	6 os.	0
Borowiec wielki	24 os.	7 os.	0	0	2 os.	1 os.	0
Nocek duży	1 os.	0	7 os.	0	3 os.	0	0
Razem	44 os.	7 os.	21 os.	5 os.	15 os.	7 os.	1 os.
Zasiedlenie budek	54,05%	10,25%	48,65%	7,9%	24,32%	13,16%

Kontrolowano również w kwietniu i lipcu stopień zasiedlenia, skrzynek w Mazowieckim Parku Krajobrazowym w 2014 r. na powierzchniach „Lasek” i „Gajówka Goździk”.
Na powierzchni „Lasek” dwukrotnie stwierdzono (w kwietniu i lipcu) 1 osobnika gacka brunatnego (rozwieszone 50 skrzynek), na powierzchni „Gajówka Goździk” (2 kontrole w tym roku) pomimo rozwieszenia 90 skrzynek w ostatnich 4 latach, nie stwierdzono zasiedleń. Podobnie na powierzchni „Las Sobieskiego” (30 budek) brak zasiedlenia.
Ponadto prowadzono nocne odłowy w sieci hiropterologiczne:
– 30 VII, przy rezerwacie „Las im Króla Jana Sobieskiego”, wynik: 4 osobniki mroczka późnego i 1 osobnik gacek brunatny.
– 31 VII, Pogorzel Warszawska, siec przy „Pogorzelskiej Strudze”: 1 gacek brunatny.
– 3 VIII, przy rezerwacie „Las im Króla Jana Sobieskiego”, siec na drodze: brak nietoperzy.
– 17 VIII, Warszawa Międzylesie, siec na drodze: 1 gacek brunatny.
– 20 VIII, Aleksandrów – przy jeziorze „Torfy” – 2 sieci na drogach: brak nietoperzy.
– 4 IX, Janów – trzy sieci przy drogach – 1 osobnik mroczka późnego.

Typowe zimowe miejsce hibernacji nietoperzy w MPK (ceglana ziemianka)

Budka w młodym lesie sosnowym

Mroczek późny po wypuszczeniu

Po wyciągnięciu z sieci w specjalnej rękawiczce (niestety czasem gryzą)

„Czynna ochrona i monitoring populacji nietoperzy występujących na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Cz. Łaszka” dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 6 000,00 zł.”