Tag: 55

Wskutek od 2013 roku badań prowadzonych przez Marię Łepkowską i Marka Kowalskiego z Towarzystwa Przyrodniczego Bocian oraz dr hab. Grzegorza Lesińskiego z SGGW na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie łącznie 13 gatunków nietoperzy. Do tego w sąsiedztwie Parku w Piasecznie obserwowano dodatkowo mroczka posrebrzanego. Wszystkie objęte są ochroną gatunkową.

Borowiec wielki Nyctalus noctula

Ten duży nietoperz zasiedla i lasy i miasta. Borowce spędzają dnie w dziuplach drzew. W Chojnowskim Parku wykorzystują również chętnie sztuczne schronienia letnie. Borowce polują na zdobycz w lukach drzewostanu, w korytarz rzek oraz nad zbiornikami wodnymi. Ich pokarm to różnej wielkości owady. Zimuje w południowej i zachodniej Europie.

Borowiaczek Nyctalus leisleri

Borowiaczek, jest nietoperzem podobnym z wyglądu do borowca wielkiego, lecz mniejszym. Nocą poluje na różnorodne owady chwytając je w locie. Zimuje na południu i zachodzie Europy.

Gacek brunatny Plecotus auritus

Gatunek o charakterystycznych dużych uszach. Gacek wykorzystuje schrony letnie na terenie Chojnowskiego Parku,a w okresie zimowym hibernuje w przydomowych piwnicach. W nocy poluje w lasach i parkach. Żywi się głównie motylami nocnymi na które poluje w locie lub zbiera z powierzchni liści.

Gacek szary Plecotus austriacus

Gacek szary jest bardziej związany ze środowiskiem człowieka niż brunatny. Lato spędza na poddaszach, a zimuje w przydomowych piwnicach. W Chojnowskim PK udało się stwierdzić martwego osobnika na kościelnym poddaszu (obserwacja M. Kowalski).

Karlik większy Pipistrellus nathusii

Niewielki nietoperzy, często obserwowany w schronach letnich na terenie Chojnowskiego PK. Pokarmu poszukuje na terenach leśnych, nad zbiornikami wodnymi. Na zimę przenosi się na południe i zachód Europy.

Karlik drobny Pipistrellus pygmaeus

Jak nazwa wskazuje jest to bardzo drobny nietoperz, razem z karlikiem malutkim, jest to nasz najmniejszy krajowy gatunek. W nocy poluje nad wodą na muchówki. Latem na dzień chowa się w budynkach mieszkalnych, ale też coraz częściej obserwowany jest w schronach rozwieszonych przy leśnych drogach. Podobnie jak karlik większy zimuje w południowej i zachodniej Europie.

Mopek Barbastella barbastellus

Gatunek związany z lasami z dużym udziałem drzew liściastych. Poluje tam na motyle nocne, latając wśród roślinności. Od kilku lat gatunek ten obserwowany jest w okresie letnim w sztucznych schronach na terenie Chojnowskiego Parku. W okresie zimowym nie migruje zbyt daleko od letnich schronień.

Mroczek posrebrzany

Obserwowany na balkonie na osiedlu w Piasecznie przez kilka dni na koniec września w 2022 r.

Mroczek późny Eptesicus serotinus

Jeden z największych polskich nietoperzy. Żyje blisko ludzi. Lato spędza na poddaszach, a zimę w podziemnych częściach budynków. Ofiar szuka w lukach drzewostanu i nad wodą. Zjada głównie większe chrząszcze i motyle nocne.

Nocek duży Myotis myotis

Największy polski nietoperz. W Chojnowskim Parku obserwowany w schronach letnich sporadycznie. Latem jako schronienie preferuje strychy kościołów. Nocą poluje w lasach latając nisko nad ziemią. Jego przysmakiem są chrząszcze z rodziny biegaczowatych. Na zimę przenosi się do schronień oddalonych nie więcej jak 200 km.

Nocek Natterera Myotis nattereri

Nocek Natterera za dnia chowa się w dziuplach, a nocą poluje w locie wśród drzew lub zbiera z liści. Zjada zarówno owady jak i pajęczaki. W okresie zimowym nie migruje zbyt daleko od letnich schronień.

Nocek rudy Myotis daubentonii

Nocek rudy dnie spędza w dziuplach. Pokarm zdobywa polując nad wodą. W okresie zimowym nie migruje zbyt daleko od letnich schronień.

Nocek Brandta Myotis brandtii

Nocek Brandta wykorzystuje na schronienia szczeliny budynków i dziuple. Poluje na drobne owady wśród drzewostanu i jego lukach. Pokarm łapie w locie, zbiera z liści lub z ziemi. W okresie zimowym nie migruje zbyt daleko od letnich schronień.

Nocek wąsatek Myotis mystacinus

Podobnie jak Nocek Brandta wykorzystuje na schronienia szczeliny budynków i dziuple. Poluje na drobne owady wśród drzewostanu i jego lukach. Pokarm łapie w locie, zbiera z liści lub z ziemi. W okresie zimowym nie migruje zbyt daleko od letnich schronień.

Źródła:

• „Co komu w dachu piszczy…” M. Łepkowska, M. Kowalski
• „Poznajemy nietoperze” pod red. M. Kowalskiego i G. Lesińskiego

Więcej o nietoperzach możesz przeczytać na stronie Towarzystwa Przyrodniczego Bocian.

Czynna ochrona nietoperzy na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego

W Chojnowskim Parku Krajobrazowym w 2013 r. rozpoczęto regularne działania z zakresu czynnej ochrony nietoperzy poprzez rozwieszanie i konserwację letnich schronień zastępczych w formie skrzynek wieszanych na drzewach. Skrzynki służą jako schronienia dla nietoperzy, gdyż w lasach gospodarczych nie ma dużej ilości starych drzew dziuplastych. Wraz z rozwojem cywilizacji ubywa również innych miejsc stanowiących potencjalne kryjówki dla nietoperzy, takich jak ziemianki, studnie, czy strychy budynków gospodarczych. Ubożeje również baza pokarmowa nietoperzy, co jeszcze bardziej pogarsza sytuację tych zwierząt.

Bardzo rzadko obserwowane wydarzenie: borowiec wielki i karlik większy dzielący jako współlokatorzy skrzynki w BPK

(fot. K. Kozłowska, M. Łepkowska, M. Kowalski)

W 2013 roku prowadzący inwentaryzację chiropterolodzy Pani Maria Łepkowska i Pan Grzegorz Lesiński stwierdzili w skrzynkach występowanie następujących gatunków w 67 zinwentaryzowanych skrzynkach: karlik większy Pipistrellus nathusii, stanowiący 54,4% wszystkich zanotowanych nietoperzy w schronach, borowiec wielki Nyctalus noctula – 48,2%, oraz bardzo nielicznie gacek brunatny Plecotus auritus – 1,5%. W 2013 roku, w 8 lat od zawieszenia schronów na dwóch powierzchniach badawczych, procent zasiedlenia budek osiągnął 13,3% na powierzchni przy wsi Dobiesz i 29% przy wsi Bogatki. W 2013 r. wyznaczono dwie nowe powierzchnie, gdzie zawieszono łącznie 100 nowych schronów.

W 2014 ponownie przeprowadzono kontrole schronów letnich na wszystkich czterech powierzchniach badawczych. Pani Maria Łepkowska i Pan Marek Kowalski, tym razem zinwentaryzowali 167 budek typu Stratmann. Przeprowadzono również konserwację skrzynek. Dodatkowym elementem było przeprowadzenie monitoringu nietoperzy w kryjówkach letnich i zimowych oraz 3 noce odłowów w sieci. Skontrolowano 35 potencjalnych kryjówkach letnich nietoperzy – ambony myśliwskie, strychy budynków mieszkalnych i gospodarskich, położonych w śródleśnych i przyleśnych osadach na terenie parku i jego otuliny. Późną jesienią skontrolowano natomiast 30 potencjalnych kryjówek zimowych tych ssaków, a więc przydomowych piwnic. Podczas kontroli kryjówek oraz odłowów nietoperzy w sieci, stwierdzono występowanie na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego następujących gatunków: gacek brunatny Plecotus auritus, karlik większy Pipistrellus nathusii, borowiec wielki Nyctalus noctula,  borowiaczek Nyctalus leisleri, mopek Barbastella barbastellus, mroczek późny Eptesicus serotinus, nocek duży Myotis myotis, nocek Natterera Myotis nattereri, nocek rudy Myotis daubentonii oraz nocek Brandta Myotis brandtii.

W 2015 roku Pan Marek Kowalski oraz Pani Maria Łepkowska ponownie zinwentaryzowali skrzynki oraz poddali je konserwacji. W wyniku kontroli schronień oraz 10 nocy odłowów zaobserwowano trzy kolejne gatunki nietoperzy na terenie ChPK: nocek wąsatek Myotis mystacinus, gacek szary Plecotus austriacus oraz karlik malutki Pipistrellus pipistrellus/karlik drobny Pipistrellus pygmaeus.

W 2016 roku Pani Maria Łepkowska przeprowadziła comiesięczne kontrole schronów nietoperzy, w których stwierdzono trzy gatunki nietoperzy: borowca wielkiego Nyctalus noctula, karlika większego Pipistrellus nathusii i gacka brunatnego Plecotus auritus. Przeprowadzono trzy noce odłowów podczas których schwytano nietoperze należące do 6 gatunków: mopek Barbastella barbastellus, nocek rudy Myotis daubentonii, mroczek późny Eptesicus serotinus, gacek brunatny Plecotus auritus, nocek Nattererea Myotis nattereri i borowiaczek Nyctalus leisleri.

W 2021 roku zespół pod kierownictwem dr hab. Grzegorza Lesińskiego (M. Kowalski, M. Łepkowska, E. Osuchowska) przeprowadził comiesięczne kontrole schronień letnich oraz cztery noce odłowów. Po raz pierwszy w tym roku zaobserwowano występowanie nocka Brandta Myotis brandtii w skrzynkach na jednej z powierzchni badawczych. Potwierdzono też wykorzystywanie schronów przez karliki drobne Pipistrellus pygmaeus i mopki Barbastella barbastellus. Podczas jednej z kontroli schronień letnich zaobserwowano osobnika borowca wielkiego Nyctalus noctula o nietypowym, jasnym ubarwieniu.

Działania z zakresu czynnej ochrony nietoperzy pozwalają lepiej poznać chiropterofaunę Chojnowskiego Parku Krajobrazowego oraz zmiany w niej zachodzące, co pozwoli lepiej chronić nietoperze w przyszłości. Pamiętajmy, że wszystkie gatunki nietoperzy są w Polsce objęte ochroną ścisłą; chroni je również Dyrektywa Siedliskowa Rady 92/43/EWG.

Dofinansowanie działań z zakresu czynnej ochrony nietoperzy:

 Dofinansowanie na rok 2013: „Czynna ochrona nietoperzy na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny – etap I – monitoring i poprawa warunków bytowych” dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 8 560,00 zł, www.wfosigw.pl.

 Dofinansowanie na rok 2014: „Czynna ochrona nietoperzy na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny – etap II” dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 7 550,00 zł, www.wfosigw.pl.

 Dofinansowanie na rok 2015: Czynna ochrona nietoperzy na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny – etap III dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 15 030,00 zł, www.wfosigw.pl.

 Dofinansowanie na rok 2016: „Czynna ochrona i monitoring populacji nietoperzy na terenie Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych” dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 39 130,00 zł, www.wfosigw.pl.

 Dofinansowanie na rok 2021: Czynna ochrona nietoperzy w mazowieckich parkach krajobrazowych dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 30 000,00 zł, www.wfosigw.pl.

Partner projektu:

W Chojnowskim Parku Krajobrazowym i jego otulinie stwierdzono obecność 43 gatunków ssaków.

Mozaikowatość terenu Parku i jego otuliny, na którą składają się różniej wielkości kompleksy leśne, doliny małych rzek, stawy, łąki, pola i siedliska sprawia, że teriofauna reprezentowana jest w większości przez gatunki wielośrodowiskowe, czego przykładem są m.in. sarna i lis.

Ssaki jeleniowate

Ssaki drapieżne i jeżokształtne

Zajęczaki i gryzonie

Zdjęcia z fotopułapki Chojnowskiego Parku Krajobrazowego:

Na terenie Chojnowskiego parku Krajobrazowego oraz jego otuliny stwierdzono występowanie następujących gatunków ssaków (nietoperze uwzględniono w osobnym artykule):

1. Łoś Alces alces (całoroczny okres ochronny)
2. Sarna Capreolus capreolus
3. Dzik Sus scrofa
4. Lis Vulpes vulpes
5. Jenot Nyctereutes procyonoides
6. Borsuk Meles meles
7. Wydra Lutra lutra (ochrona częściowa)
8. Tchórz Mustela putorius
9. Wizon amerykański (norka) Neovison vison
10. Kuna domowa Martes foina
11. Kuna leśna Martes martes
12. Łasica Mustela nivalis (ochrona częściowa)
13. Bóbr europejski Castor fiber (ochrona częściowa)
14. Piżmak Ondatra zibethicus
15. Nornica ruda Clethrionomys glareolus
16. Nornik północny Microtus aeconomus
17. Nornik zwyczajny Microtus arvalis
18. Szczur wędrowny Rattus norvegicus
19. Mysz polna Apodemus agrarius
20. Mysz leśna Apodemus flavicollis
21. Mysz domowa Mus musculus
22. Badylarka Micromys minutus (ochrona częściowa)
23. Smużka Sicista betulina (ochrona ścisła)
24. Wiewiórka Sciurus vulgaris (ochrona częściowa)
25. Zając szarak Lepus europaeus
26. Jeż wschodni Erinaceus roumanicus (ochrona częściowa)
    
27. Kret Talpa europaea (ochrona częściowa)
28. Ryjówka aksamitna Sorex araneus (ochrona częściowa)
29. Ryjówka malutka Sorex minutus (ochrona częściowa)
30. Rzęsorek rzeczek Neomys fodiens (ochrona częściowa)

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: edukacjachpk@parkiotwock.pl.

Fot. Katarzyna Kozłowska – Archiwum MZPK, Małgorzata Siuta – Archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie ponad 160 gatunków ptaków, z czego około 120 odbywa lęgi na tym terenie. Ptaki zasiedlają lasy, łąki, pola, zabudowania oraz skraje wód.

Najliczniejszą grupę stanowią ptaki śpiewające. W okresie wiosennym często można usłyszeć pierwiosnka, piecuszka, piegżę, ziębę, świstunkę leśną, wilgę, kosa czy rudzika. W okresie zimowym również można obserwować przedstawicieli ornitofauny: czyże, dzwońce, strzyżyki, gile, raniuszki, mazurki, a czasem nawet czeczotki, jemiołuszki i krzyżodzioby świerkowe.

Tereny polne i łąkowe zasiedlają m.in. czajki, kszyki, pliszki żółte, świergotki łąkowe, potrzosy, rokitniczki, pokląskwy i kląskawki, a także derkacze. Wczesną wiosną można obserwować w dolinie rzeki Jeziorki pary żurawi. W zbiornikach wodnych i ich sąsiedztwie gnieżdżą się perkozy dwuczube, krzyżówki, gągoły, łabędzie nieme, nurogęsi, kokoszki wodne i łyski. Do najczęściej obserwowanych ptaków drapieżnych na terenie Parku należy myszołów, ale występują tu również dość licznie krogulce, błotniaki stawowe i pustułki. Jedne z naszych najbardziej kolorowych ptaków – zimorodki – licznie spotkać można nad rzeką Jeziorką.

Od czasu do czasu do Parku zdarza się zalecieć różnym różnościom – np. gęsiówce egipskiej, pasterzowi, uszatce błotnej czy błotniakowi stepowemu.

Poniżej prezentujemy zdjęcia wybranych ptaków zaobserwowanych w Chojnowskim Parku Krajobrazowym, w układzie systematycznym. (Niektóre zdjęcia mają charakter dokumentacyjny).

Rząd: Blaszkodziobe Anseriformes

Rząd: Bocianowe Ciconiiformes

Rząd: Czaplowe Ardeiformes

Rząd: Dzięciołowe Piciformes

Rząd: Gołębiowe Columbiformes

Rząd: Grzebiące Galliformes

Rząd: Głuptakowe Suliformes

Rząd: Kraskowe Coraciiformes

Rząd: Perkozy Podicipediformes

Rząd: Siewkowe Charadriiformes

Rząd: Sokołowe Falconiiformes

Rząd: Sowy Strigiformes

Rząd: Szponiaste Accipitriformes

Rząd: Żurawiowe Gruiformes

Rząd: Wróblowe Passeriformes

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: edukacjachpk@parkiotwock.pl.

Fot. Katarzyna Kozłowska – archiwum MZPK, Małgorzata Siuta – archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie czterech gatunków gadów.

Gady Reptilia – węże i jaszczurki

Na terenie Chojnowskiego Parku stwierdzono występowanie jednego gatunku węża, jest to zaskroniec. Nie stwierdzono aby w granicach Parku żyły żmije zygzakowate. Pozostałe gady występujące w Parku zaliczamy do jaszczurek. Są to: padalec oraz jaszczurki zwinka i żyworodna.

Zaskroniec

Zaskrońce występują w lasach. Można je najczęściej spotkać na ścieżkach leśnych oraz na skrajach zbiorników wodnych, gdzie polują na płazy. Jest to niegroźny dla człowieka wąż. Przestraszony lub schwytany udaje martwego i wypuszcza z ciała śmierdzącą ciecz. Ten gatunek węża łatwo rozpoznać po dwóch żółtych plamach na wysokości skroni. Poza tym jego ciało ma kolor ciemnozielony z jasnym spodem.

Padalec

Padalec pomimo podobieństwa do węży zaliczany jest do jaszczurek. Łatwo go poznać po jasnobrązowym kolorze i braku przewężenia ciała na wysokości szyi. Padalce często można spotkać na polanach oraz ścieżkach leśnych na terenie całego Parku.

Jaszczurki: zwinka i żyworodna

Dwa gatunki jaszczurek występujących na terenie Chojnowskiego PK łatwo jest pomylić, chociaż jaszczurka zwinka jest zasadniczo większa od żyworodnej. Najłatwiej jest odróżnić dorosłe samce tych gatunków. Samiec jaszczurki zwinki jest od spodu jaskrawozielony, natomiast samiec jaszczurki żyworodnej w szacie godowej ma pomarańczowy brzuch. Samiczki są ubarwione na różne odcienie brązu.

Fot. archiwum MZPK.

Na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie 12 gatunków płazów. Populacja płazów występujące w Parku jest dość dobrze poznana dzięki prowadzonej inwentaryzacji i „Akcji Żaba”.

Podział systematyczny

Gromadę płazów dzieli się na trzy rzędy: płazy bezogonowe, ogoniaste i beznogie. Na terenie Polski występują przedstawiciele dwóch pierwszych grup. O płazach czasem potocznie mówi się żaby, jednak nie jest to poprawne określenie. Do płazów zaliczamy żaby ale też np. ropuchy i traszki.

Wodno-lądowy tryb życia

Płazy w swoim rozwoju przechodzą stadium larwy, która związana jest ze środowiskiem wodnym. Dorosłe osobniki gromadzą się na wiosnę w zbiornikach wodnych w celu odbycia godów. Gody płazów bezogonowych można łatwo zaobserwować, gdyż zwierzęta te wydają w tym okresie charakterystyczne dla gatunku głosy godowe. Podczas lata larwy przeobrażają się, a na jesieni odbywają wędrówki do miejsc zimowania. Ze względu na to że płazy potrzebują do życia zarówno odpowiedniego środowiska lądowego jak i zgodnego z wymaganiami danego gatunku zbiornika wodnego, są grupą bardzo wrażliwą i zagrożoną przez szereg różnych czynników.

ŻABY BRUNATNE I ŻABY ZIELONE

Występujące na terenie Polski żaby dzieli się na dwie grupy: żaby brunatne i żaby zielone. Te dwie grupy różnią się wyglądem: żaby brunatne mają brązowy kolor ciała, natomiast zielone najczęściej intensywnie zielony. U żab brunatnych występuje tzw. plama skroniowa ciągnąca się od oka do brzegu otworu gębowego płaza. Żaby brunatne odbywają gody wczesną wiosną (marzec lub kwiecień), a następnie opuszczają zbiornik i spędzają resztę lata na lądzie. Żaby zielone po odbyciu godów (maj i czerwiec) pozostają do jesieni w zbiornikach wodnych. Na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego występuje pięć gatunków żab.

ŻABY BRUNATNE: żaba trawna Rana temporaria i żaba moczarowa Rana arvalis

Wygląd i cechy charakterystyczne

Poza okresem godowym żaby brunatne jak sama nazwa wskazuje mają brunatny kolor ciała, czasem w odcieniu zielonkawym. Za oczami mają ciemne plamy skroniowe, a błona pławna między palcami nóg jest słabo rozwinięta w porównaniu do żab zielonych.

Żaba trawna

Żaba moczarowa

Żaba trawna ma szeroki, tępo zakończony pysk, w przeciwieństwie do żaby moczarowej której pysk jest bardziej zaostrzony. Cechą po której można najłatwiej rozróżnić dwa gatunki jest wielkość modzela, czyli zgrubienia znajdującego się na podeszwie tylnej kończyny. U żaby trawnej jest on niski i mały, u żaby moczarowej zdecydowanie większy. U żab moczarowych brzuch jest przeważnie jasny, a u żab trawnych pokryty brązowymi plamami.

Zachowania godowe

Żaba trawna przystępuje do godów wcześniej niż żaba moczarowa i najwcześniej ze wszystkich polskich płazów bezogonowych. Jako jedne z niewielu gatunków płazów w Polsce żaby trawne zimują nie na lądzie, tylko w wodzie (na dnie strumieni i cieków). Kiedy budzą się ze snu zimowego w pierwszej połowie marca nad nimi jest często jeszcze pokrywa lodu, a temperatura wody wynosi 0-1°C. Żaby trawne opuszczają zimowiska czasem już w parach. Pierwsze płazy tego gatunku można zobaczyć przy temperaturze powietrza 5°C, natomiast masowo żaby trawne migrują przy temperaturze powietrza minimum 10°C. Pierwsze, nieśmiałe głosy godowe samców żaby trawnej można usłyszeć kiedy woda ma temperaturę około 6,5°C, natomiast intensywne wydawanie głosów godowych i składanie jaj następuje przy temperaturze wody 9-12°C.

Naukowcy z Poznania zbadali w latach 1978-2002 terminy najwcześniejszego rozpoczęcia godów przez żaby trawne. W tych latach gody rozpoczynały się najwcześniej 17 marca, a najpóźniej 8 kwietnia. Średnio był to przełom marca i kwietnia. Zauważyli przy tym tendencję to coraz wcześniejszego rozpoczynania godów z roku na rok.

Żaby moczarowe w przeciwieństwie do żab trawnych zimę spędzają na lądzie, w schronieniach np. pod suchymi konarami. Opuszczają swoje zimowiska w marcu, kiedy nastąpi dłuższe ocieplenie a przymrozki nocne nie występują. Kiedy jednak temperatura spadnie poniżej 5°C wędrówka do zbiorników rozrodczych jest hamowana. Żaby moczarowe odbywają swoje gody w czasie kilku dni przeważnie na przełomie marca i kwietnia.

Zarówno żaby trawne jak i moczarowe gromadzą się w jednym punkcie zbiornika, gdzie odbywają się gody. Samce obu gatunków podczas godów przybierają niebieskie zabarwienie ciała. W przypadku żaby moczarowej kolor jest dużo bardziej intensywny. Godujące żaby moczarowe bardzo trudno jest zaobserwować. Zaniepokojone chowają się pod powierzchnię wody i pozostają ukryte przez kilka lub kilkadziesiąt minut aż minie zagrożenie.

Żaby trawne i moczarowe składają do wody kłęby jaj w nocy wśród roślinności zbiornika. Skrzek żab trawnych i moczarowych jest bardzo podobny, przy czym skrzek żab trawnych jest odrobinę większy.

ŻABY ZIELONE Rana esculenta complex: żaba jeziorkowa Pelophylax lessonae, żaba śmieszka Pelophylax ridibundus i żaba wodna Pelophylax kl. esculentus

Na terenie Parku występują dwa gatunki żab zielonych oraz ich mieszaniec. Żaba jeziorkowa jest najmniejszą z występujących w Polsce żab. Jest to również najbardziej związany ze środowiskiem wodnym płaz wśród żab zielonych. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest przybieranie w okresie godów żółtawego zabarwienia ciała. Największym polskim gatunkiem żaby jest żaba śmieszka. Łatwo odróżnić jej głos godowy, od głosów pozostałych żab, gdyż przypomina on śmiech. Żaba wodna jest płodnym mieszańcem który powstał w wyniku rozmnażania się ze sobą pozostałych dwóch gatunków żab zielonych. Obecnie żabę wodną kwalifikuje się jako klepton, czyli jednostka klasyfikacyjna na poziomie gatunku.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Żaby zielone jak sama nazwa wskazuje powinny mieć zielony kolor ciała. Takie założenie bywa jednak mylące. Ich ubarwienie może czasem przypominać też beżowobrązowe kolory ciała żab brunatnych. U żab zielonych nie występuje plama skroniowa, która jest charakterystyczna dla żab brunatnych. Żab zielone ze względu na swój zdecydowanie bardziej wodny niż lądowy tryb życia mają dobrze rozwiniętą błonę między palcami.

Prawidłowe rozróżnienie poszczególnych gatunków żab zielonych jest bardzo trudne, a niekiedy nawet niemożliwe. Żaby jeziorkowe poza niewielkim rozmiarem ciała wyróżniają krótkie tyle odnóża oraz duży modzel piętowy. Żaby śmieszki mają długie tylne nogi, a przy tym niewielki modzel piętowy. Mają też często ciemne, oliwkowozielone ubarwienie ciała. Żaba wodna ma wygląd pośredni pomiędzy tymi dwoma gatunkami. Nogi żaby wodnej są dłuższe niż u jeziorkowej, a krótsze niż u śmieszki, co można zauważyć po tym że przy zgiętej w kolanie kończynie pięty stykają się. U żaby jeziorkowej pięty nie stykają się, a u śmieszki nachodzą na siebie.

Wśród osobników żab wodnych występują anomalie barwne wywołane na poziomie genetycznym. Jedną z ich form jest występowanie osobników o jednolitym w kolorze grzbietu z mało widoczną plamistością. Skóra ich brzucha jest przezroczysta a tęczówki oczu czarne. W skórze tych płazów brak jest komórek barwnych zwanych guanoforami. Zawarte w nich kryształki guaniny odpowiedzialne są za barwy białą i srebrzystą. Alampia występuje nie tylko u płazów. Polska Akademia Nauk wyprowadziła odmianę hodowlaną karpia, które w wyniku braku kryształków guaniny w skórze mają kolor niebieski.

Zachowania godowe

Żeby jeziorkowe spędzają zimę ukryte na lądzie, natomiast żaby śmieszki zimują na dnie cieków lub zbiorników wodnych. Żaby wodne zimują najczęściej na lądzie, ale tam gdzie występują w populacji w żabą śmieszką mogą też spędzać zimę pod wodą. Żaby zielone budzą się na wiosnę z zimowego odrętwienia i udają do zbiorników rozrodczych, jednak ich wędrówka nie odbywa się tak masowo jak na przykład w przypadku ropuchy szarej. Po dotarciu do zbiorników wodnych żaby zielone nie przystępują od razu do godów. Dopiero gdy temperatura powietrza znacznie się ociepli można usłyszeć chóry żab zielonych. Następuje to mniej więcej w połowie maja.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Na terenie Chojnowskiego Parku żab zielone występują w śródleśnych i śródpolnych zbiornikach wodnych oraz przydomowych stawach oraz większych stawach rybnych. O ich obecności świadczą głośne koncerty samców w okresie godów. Żaby spędzają większości czasu na brzegu zbiornika, a gdy poczują się zaniepokojone szybko skaczą do wody.

Żaby zielone na tyle innych płazów są dość odporne na zanieczyszczenia wód które zasiedlają. Głównymi zagrożeniami dla żab zielonych zasiedlających tereny otwarte jest utrata siedlisk poprzez zasypywanie zbiorników wodnych oraz zabudowę jednorodzinną.

ROPUCHY: ropucha szara Bufo bufo i ropucha zielona Bufotes viridis

Na terenie Mazowsza występują trzy gatunki ropuch. Ropucha szara, zielona oraz paskówka. Na terenie Chojnowskiego Parku występuje ropucha szara oraz dużo rzadziej obserwowana ropucha zielona. Podczas „Akcji Żaba” rokrocznie ratowane jest przez wolontariuszy wiele osobników ropuchy szarej.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Płaza tego łatwo rozróżnić po szaro-brunatnym kolorze ciała, skórze pokrytej brodawkami oraz poziomych źrenicach. Skóra ropuchy wytwarza substancje drażniące błony śluzowe, dlatego po kontakcie z ropuchą należy dokładnie umyć ręce.

Zachowania godowe

Ropuchy szare przystępują do godów niemal równie wcześnie jak żaby brunatne. Okres składania jaj może trwać nawet tylko 3-5 dni. Samce ropuch szarych są znane z tego jak uparcie poszukują partnerki. Często widać że wiele samców próbuje złapać jedną samicę. Samce są tak zaaferowane że mylą samice własnego gatunku z płazami innych gatunków czy nawet przedmiotami pływającymi w zbiorniku. Samice ropuch za dnia i nocą zaczepiają sznury skrzeku wśród roślin podwodnych.

Naukowcy z Poznania zbadali w latach 1978-2002 terminy najwcześniejszego rozpoczęcia godów przez ropuchy szare. Najwcześniejszym terminem był 30 marca a najpóźniejszym 17 kwietnia. Najczęściej jednak były to dni około daty 9-10 kwietnia.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Ropucha szara jest gatunkiem o stosunkowo małych wymaganiach co do zbiorników w których się rozmnaża. Na terenie Parku są to stawy rybne, przydomowe stawy, zbiorniki retencyjne oraz śródleśne zbiorniki. Największym zagrożeniem dla ropuchy szarej na terenie Parku i jego otuliny jest ruch kołowy. Park położony jest w bliskim sąsiedztwie miasta Warszawy oraz Piaseczna, Konstancina, Tarczyna i Góry Kalwaria. Powoduje to że powstało i powstaje wiele dróg na których ropuchy giną. Rozwijająca się zabudowa podmiejska powoduje zwiększenie ruchu kołowego również na bocznych uliczkach. Jednak nawet jeśli danemu osobnikowi ropuchy szarej uda się pokonać drogę unikając potrącenia przez samochód na jej trasie do zbiornika rozrodczego coraz częściej pojawiają się studzienki, chodniki oraz szczelne mury ogrodzeń osiedli i domków jednorodzinnych.

Ropucha zielona

Kumak nizinny Bombina bombina

Wygląd i cechy charakterystyczne

Kumak nizinny przypomina z wyglądu małą ropuchę. Jego źrenica ma charakterystyczny sercowaty kształt. Płaz ten ma ciemnobrązowy kolor ciała, a jego skóra pokryta jest brodawkami z gruczołami jadowymi. W nich wytwarzana jest toksyczna substancja nazwana frynocyliną. Ma ona za zadanie zniechęcić drapieżniki. Na brzuchu kumaka znajdują się drobne pomarańczowe plamy, które mają za zadanie przekazać drapieżnikom informację, że płaz ten jest niesmaczny lub trujący. Zaniepokojony kumak wygina ciało łukowato pokazując pomarańczowe plamy na spodzie ciała. Jest to tzw. refleks kumaka.

Zachowania godowe

Kumaki po zimie, którą spędzają na lądzie, docierają do zbiorników wodnych na początku kwietnia. Głos godowy kumaka nizinnego jest bardzo charakterystyczny, znany zapewne wielu osobom, które jednak nie zawsze wiedzą że słyszą kumaka. Płaz ten wydaje głos godowy unosząc się na powierzchni wody. Jest to dźwięk który kojarzy się ludziom ze płaczliwym zawodzeniem lub skrzypiącą huśtawką. Przypomina on słowo „kum”, skąd też wzięła się nazwa rodzajowa tego płaza. Po odbyciu godów dorosłe kumaki pozostają w zbiorniku. Pływają po powierzchni, a w razie zagrożenia chowają się na dnie.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Kumak nizinny w Chojnowskim Parku występuje w zbiornikach śródleśnych oraz położonych na skraju lasów, a także wśród łąk. Wybiera zbiorniki płytkie, porośnięte szuwarem. Zbiorniki położone na terenach prywatnych zdają się być bardziej zagrożone głównie poprzez nielegalne zasypywanie ziemią lub odpadami. Ze względu na dość duże wszystkich rozproszenie stanowisk w Parku zagrożenie dla nich stanowi również zanieczyszczenie, eutrofizacja i susza. Jedynie na największym stanowisku stanowiącym kompleks zbiorników wodnych kumaki mają możliwość wykorzystania do rozrodu sąsiednich zbiorników w przypadku zaniku najbardziej przez nie preferowanego.

Grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus

Grzebiuszka ziemna jest płazem który prowadzi bardzo skryty tryb życia. Zaniepokojona szybko zakopuje się w piaszczystym podłożu. Aktywna jest głównie nocą, wyłączając okres godowy kiedy odzywa się również za dnia.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Ciało grzebiuszki ma kolor beżowobrązowy z ciemnobrązowymi plamami. Grzebiuszkę łatwo poznać po pionowej źrenicy, sprawiającej, że jej oko przypomina oko węża.

Zachowania godowe

Grzebiuszka zimuje na lądzie, zagrzebuje się głęboko pod ziemią, wykorzystuje przy tym czasem nory gryzoni albo korytarze kretów. Do godów przystępuje niedługo po opuszczeniu zimowiska gdy tylko nastąpią odpowiednie dla niej warunki atmosferyczne (cieplejsze temperatury i opady deszczu). Płaz ten migruje do zbiorników wodnych nocą. Również podczas godów jest trudny do zaobserwowania, gdyż swój głos godowy wydaje spod powierzchni wody. Odzywa się zarówno samiec jak i samica. Pomimo, że jest to niewielki płaz jego kijanki są bardzo duże (ok. 12 cm) i drapieżne. Pożerają nie tylko drobne bezkręgowce wodne ale i kijanki innych płazów. Większość kijanek przeobraża się na jesieni, jednak mogą również zimować w formie larw.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Grzebiuszka ziemna występuje na terenie Parku w śródleśnych zbiornikach wodnych, wyrobiskach piasku i rozlewiskach na łąkach. Najchętniej wybiera zbiorniki porośnięte roślinnością podwodną występujące w terenie piaszczystej glebie w której mogą się zakopać. Zdaje się że ostatnio największym zagrożeniem dla zachowania gatunku na terenie Parku jest susza w wyniku której kijanki giną zanim się przeobrażą w dorosłą, zdolną do życia na lądzie formę. Innymi zagrożeniami jest zanieczyszczenie wód i pojawienie się w zbiorniku drapieżnych ryb. W okresie migracji płazom zagraża ruch kołowy na drogach asfaltowych ale też off road, który często ma miejsce na piaszczystych terenach.

Rzekotka drzewna Hyla arborea

Rzekotka drzewna posiada umiejętność wspinania się po drzewach, co umożliwiają jej przylgi umieszczone na końcach palców. Charakterystyczną cechą rzekotek jest ich donośny głos godowy, który słychać z dużych odległości.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Ciało rzekotki ma zielony kolor, może jednak przybierać różne odcienie brązu. Po bokach ciała przebiega ciemnobrązowy pas, a na końcach palców są przylgi. Podczas wydawanie głosu godowego u samców widoczny pod głową duży pojedynczy rezonator.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Rzekotka drzewna występuje w kilku lokalizacjach na terenie Chojnowskiego Parku. Są to siedliska położone w sąsiedztwie lasów, w zaroślach, w niedalekiej odległości od zabudowań. Zbiorniki w których rozmnaża się rzekotka muszą mieć czystą wodę oraz być pozbawione ryb. Spełnienie tych dwóch warunków jest bardzo trudne.

TRASZKI: traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris i traszka grzebieniasta Triturus cristatus

Z czterech występujących w Polsce gatunków traszek na nizinie, a tym samym w Chojnowskim PK występują dwa: traszka zwyczajna i grzebieniasta. Ta druga jest większa od pierwszej, wyróżnia się również drobnymi jasnymi plamkami (na grzbiecie) na ciemnym tle. Najłatwiej odróżnić samce w okresie godowym. Wykształcają one wtedy grzebień na plecach. U traszki zwyczajnej ciągnie się on od głowy do ogona nieprzerwanie, a u grzebieniastej na granicy ogona i reszty ciała jest przewężony.

Występowanie na terenie Parku i zagrożenia

Traszka grzebieniasta objęta jest ogólnopolskim monitoringiem, w ramach którego dostarczane są do Unii Europejskiej dane o stanie gatunków o znaczeniu europejskim. Również na terenie Chojnowskiego Parku i w jego otoczeniu wyznaczone są stanowiska podlegające monitoringowi. Podczas monitoringu w 2010 roku traszkę grzebieniastą stwierdzono w 10 z 14 wytypowanych stanowisk. W latach 2016-2017 kontrolowano 11 stanowisk z czego obecność gatunku stwierdzono jedynie na 4 z nich.

W wynikach monitoringu z 2010 roku zawarto, że w przypadku 5 stanowisk położonych w granicach Chojnowskiego PK określono perspektywy ochrony jako „właściwe”. Pozostałe stanowiska położone były w otulinie Parku i jego okolicy, i tam oceniono perspektywy jako niezadowalające. Zagrożeniem dla tych stanowisk jest głównie powstawanie zabudowy jednorodzinnej. Nie oznacza to jednak, że traszka na terenie Chojnowskiego Parku może się czuć w pełni bezpieczna. Dla przetrwania gatunku w odległości do jednego kilometra powinno znajdować kilka osobników niejako „zapasowych”, które miałby odpowiednie środowisko dla traszki. Stanowiska w Chojnowskim Parku są rozrzucone na dość dużej powierzchni. W związku z tym jeśli zbiornik zostanie zanieczyszczony, zaniknie w wyniku eutrofizacji lub długotrwałej suszy poszczególne populacja traszki zginie.

Traszka grzebieniasta

Traszka zwyczajna

 Czynna ochrona płazów w ChPK

Zagrożenia dotyczące płazów

Wszystkie gatunki płazów występujące w Polsce są objęte ochroną. Nie wolno ich płoszyć ani łapać, a tym bardziej zabijać. Płazy są niezwykle ważne dla przyrody, ale również są bardzo pożyteczne dla nas, ludzi. Wspomagają nas np. eliminując owady, będące szkodnikami upraw.

Niestety wciąż obserwujemy zmniejszanie się populacji płazów zarówno w Parku, na terenie Polski, jak i na świecie. Czynników, które powodują spadek liczebności płazów jest bardzo wiele.

1. Znikanie odpowiednich siedlisk wodnych i lądowych.
   W tym ogólnym haśle zawiera się bardzo wiele złożonych czynników które sprowadzają się do utraty miejsc do życia i rozrodu płazów. Dawniej płazy które takie siedlisko preferowały mogły zasiedlać śródpolne zbiorniczki wodne, jednak teraz takie siedliska zanikają w wyniku intensyfikacji rolnictwa w którym nie ma miejsca na miedze, zadrzewienia śródpolne i właśnie małe zbiorniczki. Tereny rolnicze położone na skraju Chojnowskiego Parku ze względu na bliskość Warszawy są masowo przeznaczane pod zabudowę.
2. Przeszkody na trasach migracji.
   Wiele gatunków płazów jest wiernych swoim trasom migracji i podążają nimi każdej wiosny i każdej jesieni. Niestety trasy te są (szczególnie pod Warszawą) coraz częściej poprzecinane drogami asfaltowymi, a ponadto ruch na nich zwiększa się z każdym rokiem. Płazy mają coraz mniejszą szansę na bezpieczne pokonanie trasy do zbiornika i rozmnożenie się.
3. Wysychanie zbiorników wodnych.
   Wysychanie zbiorników wodnych jest poniekąd procesem naturalnym. W nowo powstałym zbiorniku wodnym jest niewiele organizmów, jednak z czasem pojawia się ich coraz więcej a martwa materia organiczna gromadząca się na dnie powoduje z czasem wypłycenie zbiornika. W obecnych czasach zbiorników odpowiednich dla poszczególnych gatunków płazów jest coraz mniej i utrata każdego może powodować do utraty danej populacji która nie ma często alternatywy. W latach suszy, kiedy zbiornik wyschnie na wiosnę lub latem, płazy nie mają możliwości odbyć godów lub ich kijanki nie mogą przejść metamorfozy i giną. Jeśli taka sytuacja się powtórzy w kolejnych latach płazy znikają z tego terenu. Zbiorniki są tym wrażliwsze na wysychanie jeśli niski jest poziom wód gruntowych. Obserwuje się że niestety poziom wód gruntowych w wyniku m.in. budownictwa.
4. Zanieczyszczenia chemiczne wód.
   Skóra płazów jest bardzo wrażliwa. Powoduje to że każda zmiana parametrów zbiornika wodnego może spowodować że opuszczą dane siedlisko. W związku z powszechnym użyciem przez ludzi środków chemicznych (np. nawozy i środki ochrony roślin) nierzadko dostają się one do zbiorników rozrodczych płazów.
5. Zarybianie zbiorników.
   Wiele gatunków płazów nie może się z sukcesem rozmnażać w zbiornikach w których występują ryby. Wynika to z tego że ryby zjadają kijanki płazów.
6. Choroby i pasożyty.
   Do największych zagrożeń dla płazów jeśli chodzi o choroby zalicza się obecnie grzyba wywołującego śmiertelną chorobę zwaną chytridiomikozą.

Inwentaryzacja gatunków

Od 2013 r. prowadzona jest inwentaryzacja zbiorników wodnych i mokradeł rozmieszczonych na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Do 2016 r. w ramach programu zinwentaryzowano ponad 40 zbiorników.

Pomiędzy majem a wrześniem 2013 r. zinwentaryzowano 31 zbiorników znajdujących się na terenie gmin Piaseczno, Konstancin-Jeziorna i Góra Kalwaria. W 2014 r. kontrolą objęto 20 z wcześniej wytypowanych zbiorników oraz wyznaczono 11 kolejnych w gminach Prażmów, Tarczyn i Konstancin-Jeziorna. Łącznie na terenie całego parku zinwentaryzowano w tych latach 44 zbiorniki wodne położone w terenach leśnych i łąkowych na terenie parku i jego otuliny.

W wyniku kontroli przeprowadzonych w tych latach oraz w roku 2015 w 10 wybranych zbiornikach określono lokalizacje występowania gatunków płazów objętych ochroną ścisłą i częściową, w tym. kumaka nizinnego, traszki grzebieniastej i grzebiuszki ziemnej. Ponad to w 2015 r. w wybranych zbiornikach przeprowadzono obserwacje prawidłowości metamorfoz larw płazów.

W 2015 r. przez specjalistę z zakresu herpetologii i ekologii wód została wykonana kontrola jakości wód. W ramach kontroli  przeprowadzono ocenę jakości wód BMWP (Polski Indeks Biotyczny) na podstawie fauny zoobentonicznej, będącej wskaźnikiem jakości wód. Uzupełniono ją na podstawowe analizy fizykochemiczne (pH, fosforany , siarczany, azotyny, azotany, żelazo). Dzięki badaniom określono kondycję i warunki w wybranych zbiornikach objętych kontrolą.

Kontrole kondycji zbiorników i populacji występujących w nich płazów są kontynuowane w kolejnych latach.

Zimowiska dla płazów

W ramach czynnej ochrony płazów na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego w 2014 r. zbudowano 10 zimowisk, które mają na celu pomóc płazom przetrwać zimę. W 2015 r. wzniesiono kolejne zimowisko umieszczone przy zbiorniku stanowiącym miejsce godów licznej populacji kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej.

Odpowiednie miejsca zimowania dla płazów są kluczowym czynnikiem dla ich przetrwania i rozrodu w okresie wiosennym. Odpowiedni mikroklimat w zimowisku chroni płazy przed zamarznięciem i wyschnięciem. Im więcej odpowiednich schronień w pobliżu zbiornika rozrodczego tym więcej osobników może z sukcesem przetrwać okres zimowy.

Sztuczne zimowiska z kamieni są tworzone między innymi w Danii. We współpracy z dr Witoldem Strużyńskim, pracownikiem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, zaprojektowano zimowiska przeznaczone dla płazów zasiedlających tereny lasów i skrajów lasów.

Zimowiska zaprojektowano na powierzchni 2×3 m. Wykopano na tej powierzchni płytki dół, z brzegami umożliwiającymi płazom wydostanie się. Dookoła zbudowano rusztowanie, które zapobiega zniszczeniu zimowiska przez dziki. Wnętrze zimowiska wypełniono różnej wielkości naturalnym leśnym materiałem, który został przykryty gałęziami i kamieniami.

Zimowiska według potrzeby są konserwowane poprzez dołożenie kolejnej warstwy materiału.

Na wiosnę wybrane zimowiska są kontrolowane pod względem wykorzystania przez płazy. Podczas odłowów stwierdzono, że z zimowisk korzystały m.in. traszki grzebieniaste, grzebiuszki ziemne i żaby brunatne.

Akcja Żaba

Wraz z nadejściem wiosny płazy, po przebudzeniu się z zimowego letargu, zaczynają gody. Żaby trawne wychodzą z zimowych ukryć często, kiedy jeszcze resztki śniegu leżą na ziemi. Inne gatunki do końca wiosny stopniowo przystępują do rozrodu. Płazy podejmują wędrówkę, której celem jest dotarcie do dogodnego miejsca do odbycia godów.

Płazy odbywają gody w wodzie, w płytkich czystych, dobrze nasłonecznionych stawach, starorzeczach, jeziorkach, rozlewiskach rzecznych. W wodzie następuje także rozwój młodego pokolenia. Najczęściej są to lokalizacje z których zwierzęta korzystają od wielu pokoleń. Na trasie do zbiorników wodnych płazy napotykają różne przeszkody, wśród których coraz częściej pojawiają się ruchliwe drogi. Wiele zwierząt ginie przekraczając jezdnię.

Od wielu lat na terenie Gminy Piaseczno i Chojnowskiego Parku Krajobrazowego dzieci i młodzież ze szkół z terenu gminy uczestniczą w akcji ochrony płazów „Akcji Żaba”. Akcje organizuje Chojnowski Park Krajobrazowy wraz z Gminą Piaseczno, która finansuje projekt.

Wczesną wiosną na trasie wędrówek płazów ustawiane są specjalne płotki, uniemożliwiające wejście zwierzętom na jezdnię. Wzdłuż tej przeszkody są ustawione pojemniki, do których wpadają żaby. Później dzieci przenoszą je na drugą stronę drogi. Zadanie realizowane jest w dwóch miejscach. Pierwsze zlokalizowane jest przy ruchliwej drodze wojewódzkiej nr 873, pomiędzy miejscowościami Zalesie Górne i Pilawa, tuż przy stawach i zbiornikach wodnych. Drugie miejsce znajduje się w miejscowości Głosków – Letnisko, tuż przy rzece o nazwie Struga, która na wysokości Wólki Pęcherskiej łączy się z rzeką Jeziorką. W ostatnich latach w wyniku Akcji udało się uratować przed śmiercią na drogach kilka tysięcy płazów. Aby zobaczyć dokładne wyniki akcji kliknij tutaj aby pobrać tabelę z danymi.

Tak dużej liczbie zwierząt udało się pomóc dzięki zaangażowaniu uczniów z Gimnazjum w Zalesiu Dolnym i Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Głoskowie. Nie do przecenienia jest również rola inicjatorów akcji oraz opiekunów uczniów, koordynatorów szkolnych „Akcji Żaba” – Pani Barbary Karwowskiej, Pani Iwony Wichowskiej, Pani Iwony Warmiak oraz Pani Beaty Zawadzkiej i Pani Katarzyny Nazariew.

 

Źródła:

• Arnold E. N. „Collins Field Guide. Reptiles and Amphibians of Britain and Europe”
• Berber L. „Płazy i gady Polski”
• Górski P. „Płazy i gady Chojnowskiego Parku Krajobrazowego” w „Chojnowski Park Krajobrazowy – monografia przyrodniczo-edukacyjna” pod red. M. Falkowski
• Juszczyk W. „Płazy i gady krajowe. Część 2 płazy”
• Klimaszewski K. „Fauna Polski. Płazy i gady”
• Tryjanowski P., Rybacki M., Sparks T. „Changes in the first spawning dates of common frogs and common toads in western Poland in 1978—2002” (Ann. Zool. Fennici 40: 459-464)
• Strony internetowe: Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: chojnowskipark@parkiotwock.pl.

Fot. Archiwum MZPK

MZPK nie zezwala na wykorzystanie zdjęć przez inne podmioty.

Ryby Chojnowskiego Parku Krajobrazowego były badane podczas odłowów w ramach przygotowywania planu ochrony dla Chojnowskiego Parku Krajobrazowego w 2018 r.

Ryby właściwe Pisces

Na terenie Chojnowskiego Parku odłowiono pięć gatunków ryb objętych ochroną prawną, są to: koza Cobitis taenia, minóg ukraiński Eudontomyzon mariae, piskorz Misgurnus fossilis, różanka Rodeus sericeus, śliz Barbatula barbatula.

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: edukacjachpk@parkiotwock.pl.

Fot. Archiwum MZPK
MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

W latach 2018-2021 w Chojnowskim Parku Krajobrazowym zaobserwowano 51 gatunków motyli dziennych. Do najcenniejszych gatunków motyli występujących na terenie Parku zaliczyć można pazia królowej Papilio machaon, czerwończyka nieparka Lycaena dispar, czerwończyka fioletka Lycaena helle i modraszka telejusa Phenagris teleius. Niestety nawet na terenach chronionych, takich jak park krajobrazowy gatunki motyli dziennych znikają w wyniku utraty siedlisk poprzez zmiany w użytkowaniu ziemi. Użytkowanie pastwiskowe zostaje zarzucone i tereny te zarastają lub zostają zabudowane. Zmiany klimatu oraz działalność człowieka powoduje też zanikanie terenów podmokłych. Do innych zagrożeń oddziaływających na motyle dzienne na terenie krajów Unii Europejskiej są: zmiany w sposobie prowadzenia gospodarki leśnej (brak odpowiednich śródleśnych terenów otwartych), zmiana przeznaczenia terenów pod turystykę i rekreację, zanieczyszczenie środowiska, pożary oraz gatunki obce. Stwierdzono że 9% gatunków motyli dziennych jest zagrożona wyginięciem, a w przypadku niemal 1/3 gatunków obserwuje się niebezpieczny spadek liczebności. Bardzo znaczący jest fakt, że największa różnorodność gatunków motyli występuje na terenach górskich południowej Europy, natomiast większość zagrożonych gatunków jest ograniczona do części Centralnej i Wschodniej Europy.

Rząd: Motyle (łuskoskrzydłe) Lepidoptera

Motyle w swoim cyklu rozwojowym przechodzą przeobrażenie zupełne. Samica składa jaja z których wykluwa się larwa (gąsienica), która rośnie, a z czasem nieruchomieje i zmienia się w poczwarkę. Wewnątrz poczwarki zachodzi przemiana owada w postać dorosłą (imago). Motyl po opuszczeniu poczwarki zanim będzie mógł latać musi wyschnąć i rozprostować skrzydła.

Motyle dzienne Rhopalocera

Motyle dzienne charakteryzują się buławkowato zakończonymi czułkami. Na terenie Polski tylko koło 5% motyli są to gatunki zaliczane do Rhopalocera, jednak z powodu swojego dziennego trybu życia są bardziej rozpoznawalne niż motyle nocne, czyli ćmy.

Rodzina: Bielinkowate Pieridae

Bielinkowate charakteryzują się jasnymi, przeważnie białymi skrzydłami. Występują również gatunki zabarwione na żółto lub pomarańczowo. Bielinkowate są najbardziej znane jako szkodniki roślin kapustowatych i motylkowatych, na których żerują ich gąsienice. Jednym z najatrakcyjniejszych przedstawicieli tej rodziny jest latolistek cytrynek, którego możemy obserwować już wczesną wiosną.

Bielinek bytomkowiec Pieris napi

• Wygląd imago: biały motyl z ciemnymi znaczeniami, dodatkowo pojawiają się odcienie szarości i żółci
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła pojedyncza czarna plamka, u I pokolenia może nie być widoczna
  Samica: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła dwie plamki
• Cechy charakterystyczne: od innych najczęściej obserwowanych bielinków odróżnia go ciemnoszary kolor wzdłuż żyłek na spodniej stronie tylnego skrzydła
• Biotop: lasy i ich skraje, polany, łąki, pola uprawne, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie połowa IV do połowy VI – mniejsze z ciemniejszymi znaczeniami na spodniej stronie skrzydeł
  II pokolenie początek VII do połowy VIII – większe niże I pokolenie
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 2 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: motyle nie wykazują preferencji do konkretnych roślin
• Rośliny żywicielskie gąsienic: rośliny z rodziny kapustowatych (krzyżowych), w tym kapusta Brassica sp., czosnaczek pospolity Alliaria petiolata, tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris, rzeżucha łąkowa Cardamine pratensis, rzeżucha niecierpkowa Cardamine impatiens, rzodkiew Raphanus sp., gorczyca Sinapis sp.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Bielinek kapustnik Pieris brassicae

• Wygląd imago: biały motyl z ciemnymi znaczeniami, dodatkowo pojawiają się odcienie szarości i żółci
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła brak czarnych plamek
  Samica: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła dwie plamki
• Cechy charakterystyczne: od innych najczęściej obserwowanych bielinków odróżnia go wyraźnie większy rozmiar ciała oraz czarny brzeg wewnętrznej strony przedniego skrzydła, który sięga niżej niż np. u bielinka rzepnika
• Biotop: lasy, pola uprawne, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do połowy VI – ciemna plama na czubku wewnętrznej strony przedniego skrzydła na brzegu przejaśniona (przyprószona na biało)
  II pokolenie początek VII do połowy IX – ciemna plama na czubku wewnętrznej strony przedniego skrzydła intensywnie czarna
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 4 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: kwiaty koloru różowego i fioletowego, szczególnie do koniczyny łąkowej Trifolium pratense
• Rośliny żywicielskie gąsienic: głównie rośliny z rodziny kapustowatych (krzyżowych), najchętniej różne odmiany kapusty warzywnej Brassica oleracea, rzepak Brassica napus, rzodkiew świrzepa Raphanus raphanistrum, gorczyca polna Sinapis arvensis

Rośliny żywicielskie gąsienic

Bielinek rukiewnik (d. białawiec rukiewnik) Pontia edusa

• Wygląd imago: biały motyl z czarnymi i ciemnozielonymi znaczeniami, dodatkowo pojawiają się odcienie żółci
  Samiec: mniej widoczne ciemne znaczenia na wierzchniej stronie skrzydeł
  Samica: widoczne ciemne plamy na wierzchniej stronie skrzydeł, szczególnie na drugiej parze skrzydeł
• Cechy charakterystyczne: wyraźnie różni się wyglądem od innych polskich bielinków, jednak można go pomylić z samicą zorzynka rzeżuchowca, która ma mniej wyraźne i delikatniejsze znaczenia na skrzydłach
• Biotop: pola uprawne, łąki kserotermiczne, przydroża
• Terminy aktywności motyli: połowa IV do połowy X
  I pokolenie koniec IV do początku VI
  II pokolenie początek VII do połowy VIII – osobniki drugiego i następnych pokoleń mają mniej intensywnie ubarwiony spód skrzydeł
  III pokolenie czasem się pojawia i wtedy jest to przełom IX i X
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: kwiaty koloru białego, żółtego i fioletowego, szczególnie do chabra nadreńskiego Centaurea stoebe, jasieńca piaskowego Jasione montana, ostrożenia polnego Cirsium arvense, goździka kartuzka Dianthus carthusianorum, świerzbicy polnej Knautia arvensis
• Rośliny żywicielskie gąsienic: stulicha psia Descurainia sophia, stulisz Loesela Sisymbrium loeselii, rezeda żółta Reseda lutea, czasem też smagliczka Alyssum sp., gęsiówka Arabis sp., gorczyca Sinapis sp., tobołki Thlaspi sp.
• Zachowania i ciekawostki: gatunek ten wykazuje zachowania nietypowe dla bielinków, czyli odbywa migracje. Jest to gatunek dość pospolity w południowej i centralnej Europie. Migrujące z południa osobniki co roku zasilają populacje północnej Europy docierając nawet na południe Skandynawii. Bielinek prowadzi nomadyczny tryb życia, lata szybko poszukując roślin żywicielskich dla gąsienic.
  W Europie występuje bliźniaczy do tego gatunek – rukiewnik zachodni Pontia daplidice. Ich zasięgi spotykają się w okolicy wschodniej granicy Francji. Rozróżnienie dwóch gatunków jest możliwe jedynie w wyniku badań genetycznych.

Bielinek rzepnik Pieris rapae

• Wygląd imago: biały motyl z ciemnymi znaczeniami, dodatkowo pojawiają się odcienie szarości i żółci
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła pojedyncza czarna plamka
  Samica: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła dwie plamki
• Cechy charakterystyczne: najczęściej mylony z bielinkiem kapustnikiem; główną cechą po której można go odróżnić jest to że plama ciemna wierzchołkowa na przednim skrzydle jest przeważnie blada i nie sięga tak nisko jak u kapustnika
• Biotop: pola uprawne, ogrody, sady, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: dorosłe osobniki występują w 2-3 pokoleniach
  I pokolenie początek IV do początku VI
  II pokolenie początek VII do początku X
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: motyle nie wykazują preferencji do konkretnych roślin
• Rośliny żywicielskie gąsienic: głównie rośliny z rodziny kapustowatych (krzyżowych), w tym kapusta warzywna Brassica oleracea, rzepak Brassica napus, rzodkiew zwyczajna Raphanus sativus, rzodkiew świrzepa Raphanus raphanistrum, gorczyca polna Sinapis arvensis, uczet barwierski Isatis tinctoria, stulisz lekarski Sisymbrium officinale, czosnaczek Alliaria sp., gęsiówka Arabis sp.
• Zachowania i ciekawostki: Motyle można obserwować najliczniej w miejscach uprawy kapustowatych, które są roślinami żywicielskimi gąsienic.
  

Rośliny żywicielskie gąsienic

Latolistek cytrynek (d. listkowiec cytrynek) Gonepteryx rhamni

• Wygląd imago: skrzydła mają charakterystyczny kształt przywodzący na myśl liść; na środku skrzydeł znajdują się niewielkie plamki, które od wierzchniej strony skrzydła mają kolor pomarańczowy, a od spodu brązowawy
  Samiec: bardziej intensywnie ubarwione skrzydła; ich cytrynowy kolor najlepiej widoczny jest w locie, gdyż motyle rzadko można obserwować w spoczynku z rozłożonymi na boki skrzydłami
  Samica: spód skrzydeł ubarwiony jest na kolor jasnożółty lub zielonkawy; wierzch skrzydeł jest jaśniejszy, białawy, co sprawia, że w locie można pomylić samicę latolistka z bielinkiem
• Cechy charakterystyczne: zaostrzone brzegi skrzydeł oraz drobne plamki na środku każdego skrzydła
• Biotop: lasy, pola uprawne, ogrody, sady, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: cały rok
  I pokolenie – początek VII i po przezimowaniu od IV do połowy VI
  Po przeobrażeniu (w VII) lata kilkanaście dni (około 2 tygodnie), po czym zapada z w stan odrętwienia letniego przypadający w największej części na VIII. Po kolejnym okresie aktywności który trwa mniej więcej od IX do XI zapada w sen zimowy.
  Motyl dzięki przerwach w okresie aktywności po przeobrażeniu w postać imago żyje nawet 11-12 miesięcy.
• Zimuje: imago
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: motyle nie wykazują preferencji do konkretnych roślin
• Rośliny żywicielskie gąsienic: kruszyna pospolita Rhamnus frangula, szakłak pospolity Rhamnus cathartica
• Zachowania i ciekawostki: zimuje wśród opadłych liści. Przed zamarznięciem chroni go wzrost stężenia glikogenu w komórkach. Jest jednym z najwcześniej pojawiających się na wiosnę motyli, czasem jeszcze gdy leży śnieg. Dlatego też uważany jest za jeden ze zwiastunów wiosny.

Samiec

Samica

Rośliny żywicielskie gąsienic

Szlaczkoń siarecznik Colias hyale

• Wygląd imago: dominuje kolor żółty z elementami czerni, bieli i czerwieni
  Samiec: żółty wierzch i spód skrzydeł
  Samica: biały wierzch skrzydeł i zielonkawy spód
• Cechy charakterystyczne: siarecznik ma najbledszy odcień żółci spośród występujących na Mazowszu szlaczkoni; ma wyraźne czarne znaczenia jedynie na górnym końcu przedniego skrzydła.
  Szlaczkonie szafraniec i sylwetnik są dużo intensywniej ubarwione, mają również czarną obwódkę na wierzchniej stronie skrzydeł. Torfowiec ma wyraźną różową obwódkę na skraju skrzydeł i nie występuje u niego delikatny rząd ciemnych kropek na spodzie skrzydełm który u siarecznika występuje w niedużej odległości od skraju skrzydła.
• Biotop: łąki, przydroża, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do połowy VI
  II pokolenie połowa VII do początku IX
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: najchętniej rośliny z rodziny motylkowatych (Fabaceae)
• Rośliny żywicielskie gąsienic: koniczyna biała Trifolium repens, koniczyna łąkowa Trifolium pratense, cieciorka pstra Securigera varia, komonica zwyczajna Lotus corniculatus, lucerna siewna Medicago sativa, lucerna nerkowata Medicago lupulina, wyka ptasia Vicia cracca, nostrzyk Melilotus sp.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Wietek gorycznik Leptidea sinapis / Wietek irlandzki Leptidea juvernica

Wietek gorycznik

• Wygląd imago: biały kolor skrzydeł z delikatnymi szarymi znaczeniami
  Samiec: plama na wierzchu przedniego skrzydła jest ciemnoszara
  Samica: plama na wierzchu przedniego skrzydła jest jasnoszara
• Cechy charakterystyczne: wydłużony kształt skrzydeł i długi odwłok
  
• Biotop: polany, skraje lasów, zręby
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do połowy VI
  II pokolenie początek VII do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: groszek żółty, komonica pospolita, wyka

Wietek irlandzki

• Wygląd imago: biały kolor skrzydeł z delikatnymi szarymi znaczeniami
  Samiec: plama na wierzchu przedniego skrzydła jest ciemnoszara
  Samica: plama na wierzchu przedniego skrzydła jest jasnoszara
• Cechy charakterystyczne: wydłużony kształt skrzydeł i długi odwłok
• Biotop: zarastające łąki
• Terminy aktywności motyli: początek IV do połowy VI
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: groszek żółty, komonica pospolita, wyka, lucerna

Zorzynek rzeżuchowiec Anthocharis cardamines

• Wygląd imago: biały motyl z ciemnoszarymi i ciemnozielonymi znaczeniami, dodatkowo u samców pomarańczowe plamy
  Samiec: charakterystyczne pomarańczowe plamy na końcach przednich skrzydeł
  Samica: ciemnoszare końce przednich skrzydeł
• Cechy charakterystyczne: samiec bardzo łatwy do rozróżnienia dzięki pomarańczowym znaczeniom na końcach przednich skrzydeł; samica może być pomylona z samicą bielinka rukiewnika
• Biotop: podmokłe łąki, dukty leśne, skraje lasów, polany i zręby
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy IV do końca VI
  Po przeobrażeniu imago żyje do 4 tygodni.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: motyle żywią się nektarem wielu gatunków kwiatów, często tych samych z których korzystają gąsienice
• Rośliny żywicielskie gąsienic: kapustowate, np. czosnaczek pospolity Alliaria petiolata, rzeżusznik piaskowy Arabidopsis arenosa, rzeżucha łąkowa Cardamine pratensis, urzet barwierski Isatis tinctoria, gęsiówka Arabis sp.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rodzina: Modraszkowate Lycaenidae

Modraszkowate jest to bardzo liczna rodzina motyli. Są one niewielkie i często jaskrawo ubarwione. Część gatunków na tylnych skrzydłach ma niewielki ogonek. Do tej rodziny zaliczamy gatunki chronione występujące na terenie Chojnowskiego Parku: czerwończyka nieparka Lycaena dispar, czerwończyka fioletka Lycaena helle i modraszka telejusa Phenagris teleius. Do niedawna na terenie ChPK obserwowano również modraszka nausitousa Phengaris nausithous.

Objęte ochroną modraszkowate

Czerwończyk fioletek Lycaena helle
W Polsce objęty ścisłą ochroną. Wymieniony również w załącznikach konwencji berneńskiej i dyrektywie siedliskowej.

• Wygląd imago: czerwono-czarne skrzydła z fioletowym nalotem; spodnia strona skrzydeł z czarnymi plamkami i pomarańczowymi przepaskami na brzegach
  Samiec: intensywniej fioletowy nalot na skrzydłach
  Samica: mniej intensywnie fioletowy nalot na skrzydłach niż u samca
• Cechy charakterystyczne: fioletowy nalot na wierzchniej stronie skrzydeł i pomarańczowe przepaski na spodniej stronie skrzydeł
• Biotop: wilgotne doliny rzeczne i podmokłe łąki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie cały V
  II pokolenie cały VII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje tylko 1 tydzień.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: rdest wężownik Polygonum bistorta, rzeżusznik piaskowy Arabidopsis arenosa, niezapominajka Myosotis sp.
• Rośliny żywicielskie gąsienic: rdest wężownik Polygonum bistorta, niektóre źródła podają również rdest żyworodny Polygonum viviparum i szczaw zwyczajny Rumex acetosa
• Zwyczaje i ciekawostki: ze względu na swoje preferencje co do siedliska przetrwanie tego gatunku jest zagrożone. Tereny te podlegają zarastaniu, wysuszeniu i zabudowie. Do tego poszczególne populacje fioletków stają się izolowane od siebie.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Czerwończyk nieparek (czerwończyk większy) Lycaena dispar
W Polsce objęty ścisłą ochroną.

• Wygląd imago: przeważa kolor czerwonopomaraczowy z ciemnymi znaczeniami; tylne skrzydło na spodzie jest zabarwione na błękit
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła pojedyncza czarna plamka
  Samica: na wierzchniej stronie skrzydeł ciemne wzory i plamki
• Cechy charakterystyczne: na spodniej stronie tylnego skrzydła przy brzegu pomarańczowe plamy układają się w pas
  Samce i samice można pomylić z czerwończykiem dukacikiem, gdyż wierzch skrzydeł jest bardzo podobny. U samca nieparka na przednim skrzydle na wierzchniej stronie jest czarna plamka, która pozwala na rozróżnienie osobników tej płci. U samic niezbędne jest zaobserwowanie strony spodniej skrzydeł.
• Biotop: podmokłe łąki, skraje lasów
• Zagrożenia: osuszanie łąk, melioracje
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie połowa VI do końca VII, czasem do początku VIII
  II pokolenie czasem występuje w VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3-5 tygodni.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: krwawnica pospolita Lythrum salicaria, ostrożeń błotny Cirsium palustre, ostrożeń polny Cirsium arvense, chaber łąkowy Centaurea jacea, jastrun właściwy Leucanthemum vulgare, jasieniec piaskowy Jasione montana
• Rośliny żywicielskie gąsienic: szczaw wodny Rumex aquaticus, szczaw lancetowaty Rumex hydrolapathum, szczaw gajowy Rumex sanguineus oraz inne gatunki szczawi

Modraszek telejus Phengaris teleius
W Polsce objęty ścisłą ochroną.

• Wygląd imago: ubarwienie skrzydeł błękitnofioletowe, spód skrzydeł beżowy z błękitnym przyprószeniem u nasady
  Samiec: czarne obramowanie skrzydeł bledsze i węższe niż u samicy, a czarne kropki na wierzchu skrzydła mniej widoczne
  Samica: na niebieskim tle u samicy występują wyraźne ciemne obrzeżenia i czarne plamy
• Cechy charakterystyczne: najbardziej podobny do telejusa jest modraszek nausitous (niegdyś występował na terenie Chojnowskiego PK), jednak telejus na spodniej stronie skrzydeł ma dodatkowe czarne kropki. Do telejusa podobny jest również dużo rzadszy na Mazowszu modraszek alkon.
• Biotop: bagna i podmokłe łąki
• Zagrożenia: intensyfikacja rolnictwa, osuszanie łąk, nieodpowiednie terminy koszenia łąk, użytkowanie ciężkiego sprzętu podczas koszenia
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od końca VI do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: krwiściąg lekarski Sanguisorba officinalis, czasem również wyka ptasia Vicia cracca, krwawnica pospolita Lythrum salicaria, głowienka pospolita Prunella vulgaris, sierpik barwierski Serratula tinctoria, bukwica zwyczajna Betonica officinalis
• Rośliny żywicielskie gąsienic: krwiściąg lekarski Sanguisorba officinalis
• Zachowania i ciekawostki: do przetrwania gatunku poza rośliną żywicielską niezbędnym elementem są mrówki wścieklice. To w ich gnieździe wychowują się larwy modraszka telejusa.
  Na terenie Chojnowskiego Parku na podobnych siedliskach obserwowany był również modraszek nausitous Phengaris nausithous, jednak najprawdopodobniej wyginął na tym terenie z powodu utraty odpowiednich siedlisk poprzez zarzucenie ich użytokowania i ich zarastanie.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Pozostałe modraszkowate obserwowane w Chojnowskim PK

Czerwończyk dukacik Lycaena virgaureae

• Wygląd imago: przeważa kolor czerwonopomaraczowy z ciemnymi znaczeniami; tylne skrzydło na spodzie pomarańczowe z białymi plamkami
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła pojedyncza czarna plamka
  Samica: na wierzchniej stronie skrzydeł ciemne wzory i plamki
• Cechy charakterystyczne: pomarańczowy spód skrzydeł z białymi plamkami
  Samce i samice można pomylić z czerwończykiem nieparkiem, gdyż wierzch skrzydeł jest bardzo podobny. Skrzydła samca są jednolicie pomarańczowe, bez plamek, czym różni się od nieparka. U samic niezbędne jest zaobserwowanie strony spodniej skrzydeł.
• Biotop: skraje lasów i polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 5 tygodni.
• Zimuje: jajo
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: jastrun właściwy Leucanthemum vulgare, krwawnik pospolity Achillea millefolium, ostrożeń polny Cirsium arvense, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, nawłoć pospolita Solidago virgaurea, nawłoć kanadyjska Solidago canadensis
• Rośliny żywicielskie gąsienic: szczaw zwyczajny Rumex acetosa, szczaw polny Rumex acetosella

Czerwończyk uroczek Lycaena tityrus

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł brązowofioletowy z czarnymi plamkami, spód beżowy z czarnymi plamkami z mało wyraźną jasną obwódką, po wierzchniej i spodniej stronie na brzegu są pomarańczowe plamki
  Samiec: wierzch jednolicie ubarwiony z mniej lub bardziej widocznymi pomarańczowymi plamkami na brzegu skrzydeł; spód skrzydeł bardziej szarawy
  Samica: na wierzchniej stronie pomarańczowy kolor u nasady skrzydeł, na spodniej stronie górnego skrzydła pomarańczowe zabarwienie; spód skrzydeł bardziej ochrowy
• Cechy charakterystyczne: mniejszy rozmiar ciała niż czerwończyka zamgleńca
• Biotop: suche łąki, przydroża, polany leśne i skraje lasów
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie połowa V do końca VI
  II pokolenie połowa VII do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: krwawnik pospolity Achillea millefolium, pyleniec pospolity Berteroa incana, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, nawłoć pospolita Solidago virgaurea, jasieniec piaskowy Jasione montana, sadziec konopiasty Eupatorium cannabinum
• Rośliny żywicielskie gąsienic: szczaw zwyczajny Rumex acetosa, szczaw polny Rumex acetosella

Czerwończyk zamgleniec Lycaena alciphron

• Wygląd imago: wierzchnia strona skrzydeł czerwona przykryta fioletową mgiełką, spód skrzydeł beżowy (górne skrzydło z pomarańczowym nalotem, dolne z pomarańczową przepaską) z czarnymi kropkami otoczonymi czasem jasną obwódką
  Samiec: wierzchnia strona skrzydeł jaśniejsza z wyraźnie bardziej przebijającym się odcieniem czerwieni; na brzegu tylnego skrzydła czasem widoczny pomarańczowy pas
  Samica: wierzchnia strona skrzydeł ciemniejsza, bardziej brązowa, czasem z przebijającymi się czerwonymi plamami; na brzegu tylnego skrzydła wyraźnie widoczny pomarańczowy pas
• Cechy charakterystyczne: większy rozmiar ciała niż uroczka
• Biotop: wilgotne łąki, polany leśne
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do końca VII
• Zimuje: gąsienica
  
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: najczęściej macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, jastrun właściwy Leucanthemum vulgare
• Rośliny żywicielskie gąsienic: szczaw zwyczajny Rumex acetosa, szczaw polny Rumex acetosella

Czerwończyk żarek Lycaena phlaeas

• Wygląd imago: wierzch przednich skrzydeł intensywnie pomarańczowy z ciemnym obrzeżeniem i plamkami, wierzch dolnego ciemnoszary z pomarańczowym przepasaniem
  Samiec: górny brzeg przedniego skrzydła bardziej zaostrzony
  Samica: bardziej zaokrąglony brzeg przedniego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: kontrastowe ubarwienie wierzchu skrzydeł oraz jednolicie płowoszary spód tylnego skrzydła. Tylne skrzydło z delikatnym ogonkiem.
• Biotop: polany leśne, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do połowy VI
  II pokolenie początek VII do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: krwawnik pospolity Achillea millefolium, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, jasieniec piaskowy Jasione montana
• Rośliny żywicielskie gąsienic: szczaw polny Rumex acetosella, szczaw kędzierzawy Rumex crispus, szczaw zwyczajny Rumex acetosa, rdesty Polygonum sp.
• Zachowania i ciekawostki: najczęściej obserwowany czerwończyk. Poza tym, że występuje w różnych otwartych i półotwartych siedliskach, to również w miastach. Jedyny czerwończyk który nie ma wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Modraszek iglicznik (modraszek agestis) Aricia agestis

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł brunatny; obie pary skrzydeł z rzędem pomarańczowych plamek na brzegu
  Samiec: mniejszy od samicy, na wierzchu przedniego skrzydła może mieć sześć plam ale często ma mniej, od 2 do 5
  Samica: trochę większa od samca, na wierzchu przedniego skrzydła ma sześć pomarańczowych plam
  Osobniki I pokolenia mają szary spód skrzydeł, a u II pokolenia odcień spodu skrzydeł ma odcień bardziej brązowy.
• Cechy charakterystyczne: układ czarnych plam na spodzie skrzydeł oraz pomarańczowe plamy na wierzchniej stronie skrzydeł
• Biotop: suche łąki, zręby, wrzosowiska
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie połowa V do końca VI
  II pokolenie połowa VII do początku IX
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: pyleniec pospolity Berteroa incana, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, jasieniec piaskowy Jasione montana, sadziec konopiasty Eupatorium cannabinum, przetacznik kłosowy Veronica spicata
• Rośliny żywicielskie gąsienic: iglica pospolita Erodium cicutarium, bodziszek kosmaty Geranium molle, bodziszek drobny Geranium pusillum, bodziszek porozcierany Geranium dissectum, posłonek rozesłany Helianthemum nummularium

Rośliny żywicielskie gąsienic

Modraszek argiades Cupido argiades

• Wygląd imago: jednolicie ubarwiony wierzch skrzydeł, spód błękitno-beżowy z 2-3 pomarańczowymi plamami
  Samiec: intensywnie błękitnofioletowy kolor wierzchniej strony skrzydeł, w II i III pokoleniu ciemniejszy odcień błękitu
  Samica: wierzch skrzydeł ciemnobrązowy często z niebieskim odcieniem u nasady skrzydeł; na dole tylnego skrzydła czasem widoczne jasne plamki
• Cechy charakterystyczne: modraszka argiadesa wyróżnia ogonek na tylnym skrzydle oraz 2-3 pomarańczowe plamki na wysokości ogonka na spodzie tylnego skrzydła
• Biotop: skraje lasów, polany
• Terminy aktywności motyli: początek V do połowy VIII
  I pokolenie koniec IV do początku VI
  II pokolenie koniec VI do początku VIII
  III pokolenie czasem występuje od końca VIII do IX
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje do 4 tygodni.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny do których chętnie przylatują imago: najchętniej żółte kwiaty z rodziny motylkowych; koniczyna łąkowa Trifolium pratense, koniczyna drobnogłówkowa Trifolium dubium, lucerna nerkowata Medicago lupulina, lucerna siewna Medicago sativa, komonica zwyczajna Lotus corniculatus, komonica błotna Lotus uliginosus, nawłoć pospolita Solidago virgaurea, komonica pospolita Lotus corniculatus
• Rośliny żywicielskie gąsienic: komonica zwyczajna Lotus corniculatus, komonica błotna Lotus uliginosus, lucerna nerkowata Medicago lupulina, lucerna siewna Medicago sativa, koniczyna łąkowa Trifolium pratense, koniczyna drobnogłówkowa Trifolium dubium

Rośliny żywicielskie gąsienic

Modraszek ikar (mnogooczak ikar) Polyommatus icarus

• Wygląd imago: błękitne ubarwienie wierzchniej strony skrzydeł, spodnia strona stonowana z licznymi ciemnymi kropkami i rzędem pomarańczowych plamek przy skrajnym brzegu skrzydła
  Samiec: jednolicie błękitny wierzch skrzydeł z delikatną czarną obwódką
  Samica: ciemniejsza od samca z czarnym obrzeżeniem wierzchniej strony skrzydeł oraz drobnymi pomarańczowymi kropkami przy brzegach
• Cechy charakterystyczne: samce są często widoczne z daleka dzięki pięknej barwie wierzchniej strony skrzydeł. Można ikara jednak pomylić z innymi rzadszymi modraszkami. Najbardziej charakterystyczną cechą jest czarna kropka w przedniej części spodniej strony przedniego skrzydła, która nie występuje u podobnych gatunków.
• Biotop: łąki, przydroża, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie koniec V do końca VI
  II pokolenie połowa VII do początku IX
  Po wyjściu z poczwarki imago modraszka ikara żyje 3-5 tygodni.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: komonica, lucerna, koniczyna
• Zachowania i ciekawostki: modraszek ikar jest jednym z najpospolitszych modraszków, jednak w ciągu ostatniego stulecia jego populacja w Europie i Azji zmniejszyła się o około 3/4. Zapewne jest to związane ze znikaniem pastwisk na których rosła komonica zwyczajna.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Modraszek korydon (mnogooczak korydon) Lysandra coridon

• Wygląd imago: spód skrzydeł brązowy z czarnymi i pomarańczowymi plamami i białymi przejaśnieniami
  Samiec: wierzch skrzydeł jasnobłękitny z czarnoszarymi, rozmytymi brzegami
  Samica: szarobrązowy wierzch skrzydeł z biało-pomarańczowymi plamkami na brzegu tylnego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: samce z wierzchu bardzo jasne, niemal biały jest również spód przedniej pary skrzydeł
• Biotop: suche łąki, polany, przydroża i przytorza
• Zagrożenia: naturalna sukcesja, zabudowa na nieużytkach
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek VII do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje co najmniej 4 tygodnie.
• Zimuje: jajo
• Rośliny żywicielskie gąsienic: traganek, konikleca, koniczyna, cieciorka pstra, wyka

Rośliny żywicielskie gąsienic

Modraszek wieszczek (modraszek kruszyniak) Celastrina argiolus

• Wygląd imago: jednolicie ubarwiony błękitny wierzch skrzydeł, jak i ich spód; do tego na spodzie skrzydeł czarne plamki
  Samiec: intensywnie błękitny wierzch skrzydeł
  Samica: skrzydła z czarnym, dość grubym obrzeżeniem
• Cechy charakterystyczne: jednolicie ubarwiony wierzch i spód skrzydeł
• Biotop: lasy liściaste i mieszane, wrzosowiska, zręby
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie połowa IV do początku VI
  II pokolenie koniec VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: wrzos, kruszyna pospolita, szakłak, malina

Rośliny żywicielskie gąsienic

Ogończyk dębowiec (pazik dębowiec) Favonius quercus

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł granatowo-czarny, spód popielaty z charakterystycznymi białymi pasami i czerwonymi oczkami u nasady tylnego skrzydła
  Samiec: jednolicie ciemny wierzch skrzydeł
  Samica: wierzch skrzydeł czarny z granatowymi plamkami na przednim skrzydle
• Cechy charakterystyczne: łatwo odróżnić go od innych ogończyków po intensywnym ubarwieniu wierzchniej strony skrzydeł oraz po wzorze na spodzie skrzydeł
• Biotop: lasy liściaste i polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 5-6 tygodni.
• Zimuje: jajo
• Rośliny żywicielskie gąsienic: dąb
• Zachowania i ciekawostki: dość pospolity ale rzadko obserwowany, gdyż przebywa najczęściej w koronach dębów

Rośliny żywicielskie gąsienic

Ogończyk ostrokrzewowiec Fixsenia ilicis

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł ciemnobrązowy z pomarańczowym przejaśnieniem na przednim skrzydle; spód skrzydeł beżowy z białymi i pomarańczowymi plamkami
  Samiec: plamy na wierzchu skrzydeł bardziej intensywnie ubarwione
  Samica: plamy na wierzchu skrzydeł bardziej stonowane
• Cechy charakterystyczne: charakterystyczny układ pomarańczowych plamek na spodzie tylnego skrzydła
• Biotop: lasy liściaste, skraje lasów i polany
• Terminy aktywności motyli: koniec V do początku VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: jajo
• Rośliny żywicielskie gąsienic: dąb

Rośliny żywicielskie gąsienic

Ogończyk wiązowiec Satyrium w-album

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł ciemnobrązowy, spód beżowy z białymi i pomarańczowymi plamami
  Samiec: po wewnętrznej stronie skrzydeł w górnej ich części przejaśnienie, ogonek krótszy
  Samica: jednolicie ubarwiona z dłuższym od samca ogonkiem
• Cechy charakterystyczne: biały pas na spodzie skrzydła tworzy podwójny zyg zag w kształcie położonej na boku litery „W”
• Biotop: wilgotne lasy liściaste, skraje lasow i polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie w przypadku samców i do 6 tygodni w przypadku samic.
• Zimuje: jajo
• Rośliny żywicielskie gąsienic: wiąz

Rośliny żywicielskie gąsienic

Pazik brzozowiec Thecla betulae

• Wygląd imago:
• Cechy charakterystyczne:
• Biotop:
• Terminy aktywności motyli:
• Zimuje:
• Rośliny żywicielskie gąsienic:
• Zachowania i ciekawostki:

Zieleńczyk ostrężyniec Callophrys rubi

• Wygląd imago: samce i samice zieleńczyków są bardzo trudne do rozróżnienia, ubarwione są niemal identycznie
• Cechy charakterystyczne: dzięki zielonemu zabarwieniu spodniej części skrzydeł nie do pomylenia z innymi polskimi motylami
• Biotop: widne lasy liściaste, skraje lasów, zręby i wrzosowiska
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku IV do końca VI
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje do 5 tygodni.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: dereń świdwa, borówka czarna i bagienna, janowiec, sparceta, koniczyna, kruszyna pospolita
• Zachowania i ciekawostki: zieleńczyki najłatwiej zaobserwować wczesną wiosną, kiedy są lepiej widoczne wśród suchej roślinności. Wewnętrzną stronę skrzydeł tego motyla można zobaczyć właściwie tylko w locie. Ma ona zabarwienie ciemno brązowe.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rodzina: Rusałkowate Nymphalidae

Rusałkowate jest to największa rodzina motyli dziennych. Poza najbardziej znanymi gatunkami takimi jak rusałka pawik i rusałka pokrzywnik , do rusałek zaliczamy m.in. perłowce, dostojki i przeplatki. Rusałkowate mogą mieć dość spore rozmiary, jak np. mieniak strużnik (rozpiętość skrzydeł do 70 mm), jak i być bardzo niewielkie jak np. strzępotek ruczajnik (rozpiętość skrzydeł około 30 mm).

Dostojka dia Boloria dia

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnymi przepaskami i kropkami.  Na spodzie skrzydeł brązowo-biały wzór z fioletowymi akcentami.
  Samiec i samica są do siebie bardzo podobne.
• Cechy charakterystyczne: patrząc na wierzchnią stronę skrzydeł można ją odróżnić od innych dostojek po plamkach po środku tylnych skrzydeł. Są one stosunkowo duże i okrągłe. Górny brzeg tylnego skrzydła lekko zaostrzony.
• Biotop: skraje lasów, polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie koniec IV do połowy VI
  II pokolenie początek VII do końca VIII
  III pokolenie czasem się pojawia we IX i X
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: malina, głowienka pospolita

Dostojka ino Brenthis ino

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnymi przepaskami i kropkami.  Na spodzie skrzydeł brązowo-biały wzór z fioletowymi akcentami i żółtym przejaśnieniem.
  Samiec: zwykle mniejszy niż samica, tło skrzydeł bardziej jaskrawe
  Samica: zwykle większa i ciemniejsza niż samiec
• Cechy charakterystyczne: przejaśnienie na spodzie tylnego skrzydła
• Biotop: podmokłe łąki, skraje lasów
• Zagrożenia: osuszanie łąk, melioracje, zbyt częste koszenie łąk
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy VI do końca VII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: wiązówka błotna, malina, jeżyna, krwiściąg lekarski

Rośliny żywicielskie gąsienic

Dostojka latonia (d. perłowiec mniejszy) Issoria lathonia

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnymi kropkami. Spód skrzydeł żółto-brązowy z dużymi białoperłowymi plamami.
  Samiec: mniejszy od samicy
  Samica: większa od samca i ma więcej zielonego zabarwienia na wierzchu skrzydeł
• Cechy charakterystyczne: Duże białoperłowe plamy na spodniej stronie dolnego skrzydła.
• Biotop: pola uprawne, przydroża, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie koniec IV do końca V
  II pokolenie koniec Vi do początku IV
  Po przeobrażeniu w imago owad żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: fiołek, fiołek psi, sparceta
• Zachowania i ciekawostki: Lubi wygrzewać się na ziemi lub kamieniach. Migruje na spore odległości.

Perłowiec królewicz (d. dostojka malinowiec, perłowiec malinowiec) Argynnis paphia

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnym rysunkiem. Spodnia strona dolnego skrzydła z blado zielonym wzorem.
  Samiec: na wierzchu przednich skrzydeł ma cztery poziome czarne pasy
  Samica: ciemne plamy na wierzchu skrzydeł samic są większe, brak pasów na wierzchu przednich skrzydeł.
  W niektórych populacjach występują samice o bledszych skrzydłach zabarwionych na niebiesko (f. valesina).
• Cechy charakterystyczne: motyl o dużych rozmiarach; najłatwiej rozpoznać samca po czarnych pasach na wierzchu skrzydeł
• Biotop: polany, skraje lasów
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od końca VI do początku IX
  Po przeobrażeniu w postać imago malinowiec żyje 3-6 tygodni.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: malina, fiołek, fiołek psi

Forma valesina

Dostojka selene (d. perłowiec selene) Boloria selene

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnym wzorem. Na spodzie pomarańczowo-biały wzór.
  Samiec: bardziej jaskrawe tło skrzydeł niż u samicy
  Samica: tło skrzydeł mniej jaskrawe, czasem ciemniejsze
• Cechy charakterystyczne: na zewnętrznej stronie skrzydeł, przy brzegu pomarańczowe plamki od reszty pomarańczowego tła oddzielają ciemne strzałeczki (inaczej można powiedzieć trójkąty, które mają łukowaty spód), a nie trójkąciki o płaskim spodzie, jak u dostojki eufrozyny. Na spodzie skrzydeł dostojka selene ma trzy perłowe plamy w przepasce wewnętrznej.
• Biotop: wilgotne łąki, polany, zręby, skraje lasów
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do końca VI
  II pokolenie koniec VII do początku IX
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: fiołek psi, fiołek błotny

Mieniak strużnik Apatura ilia

• Wygląd imago: kontrastowe ubarwienie jasne pasy na ciemnym tle oraz pomarańczowe oczka na wierzchniej stronie każdego skrzydła.
  Samiec: ubarwiony tak samo jak samica jednak występuje u niego ciemnoniebieski kolor pojawiający się zależnie od padania promieni słońca na skrzydła
  Samica: taka sama jak samiec jednak bez niebieskiego połysku
  Forma clytie: poza podstawową formą kolorystyczną u obu płci występuje forma kolorystyczna, która jest mniej kontrastowa; pas na wierzchniej stronie skrzydeł jest pomarańczowy a nie biały
• Cechy charakterystyczne: duży rozmiar i charakterystyczne ubarwienie, a u samców połyskujące na niebiesko skrzydła; możliwe jest pomylenie z mieniakiem tęczowcem, jednak spód skrzydeł strużnika jest bardziej stonowany, a pionowy pas na tylnym skrzydle pozbawiony jest ząbka
• Biotop: lasy liściaste i mieszane, skraje lasów
• Zagrożenia: gospodarka leśna w ramach której usuwane są osiki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: topola czarna, topola osika, wierzba
• Zachowania i ciekawostki: samce o poranku spędzają czas na ziemi, a po południu wyczekują samic na liściach drzew i krzewów, natomiast samice rzadko sfruwają niżej i przebywają głównie w koronach drzew

Mieniak tęczowiec Apatura iris

• Wygląd imago: kontrastowe ubarwienie jasne pasy na ciemnym tle oraz pomarańczowe oczka na wierzchniej stronie tylnego skrzydła. Na spodzie tylnych skrzydeł duży biały pas z poziomem ząbkiem z tyłu.
  Samiec: wierzchnia strona skrzydeł samca z fioletowobłękitnym połyskiem
  Samica: brak fioletowobłękitnego połysku na skrzydłach
• Cechy charakterystyczne: na wierzchu tylnego skrzydła ma oczko, którego brak na przednim skrzydle; na białym pasie przecinającym tylne skrzydło ma biały ząbek. Spód tylnego skrzydła bardziej kontrastowy niż u strużnika.
• Biotop: lasy liściaste i mieszane, skraje lasów
• Zagrożenia: usuwanie wierzb będących roślinami żywicielskimi gąsienic
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 4 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: wierzba iwa

Rośliny żywicielskie gąsienic

Osadnik egeria Pararge aegeria

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł brązowy z jasnymi żółtobiałymi plamkami. Na spodzie rozmyty żółto-brązowy wzór.
  Samiec: mniejszy od samicy, jasne plamy na wierzchu skrzydeł mniejsze
  Samica: większa od samca, jasne plamy na wierzchu skrzydeł większe
• Cechy charakterystyczne: oprócz czarnych oczek na wierzchu skrzydeł charakterystyczne jasnokremowe plamy
• Biotop: lasy liściaste, polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek IV do początku VI – bledsze, mniej intensywnie ubarwione niż II pokolenie
  II pokolenie połowa VII do połowy IX – bardziej intensywnie ubarwione niż I pokolenie
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: trawy

Polowiec szachownica (d. szachownica galathea, polowiec biały) Melanargia galathea

• Wygląd imago: biało-czarny wierzch i spód skrzydeł; czasem dodatkowo odcienie żółci lub zieleni; jedynie końce czułek są intensywnie pomarańczowe
  Samiec i samica nie mają cech które by pozwalały na ich odróżnienie.
• Cechy charakterystyczne: monochromatyczne ubarwienie i wzór na skrzydłach
• Biotop: suche łąki, polany, przydroża
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: stokłosa, kupkówka, kostrzewa, kłoskówka, tymotka, wiechlina
• Zachowania i ciekawostki: gąsienice żerują głównie na różnych kostrzewach, z których uzyskują flawony dzięki którym dorosłe motyle mają swoją charakterystyczną barwę

Przeplatka atalia Melitaea athalia

• Wygląd imago: Wierzch skrzydeł pomarańczowy z rysunkiem z czarnych grubych linii. Na spodzie tylnego skrzydła pomarańczowo-biały rysunek.
  Samiec: mniejszy od samicy
  Samica: większa od samca, przeważnie lekko bledsza
• Cechy charakterystyczne: od innych przeplatek odróżnia ją kolor otoczki tylnego skrzydła. Ma ona tę samą barwę co sąsiadujące z nią półksiężycowate plamki znajdujące się przy brzegu skrzydła.
• Biotop: polany, skraje lasów, zręby
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od połowy V do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie w przypadku samców, a w przypadku samic 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: pszeniec gajowy, przetacznik ożankowy, babka lancetowata, świetlik łąkowy

Rośliny żywicielskie gąsienic

Przestrojnik wielki (przestrojnik jurtina, przestrojnik łąkowiak) Maniola jurtina

• Wygląd imago: w ubarwieniu skrzydeł przeważają odcienie brązu oraz pomarańczu. Na wierzchu i spodzie skrzydeł oczka.
  Samiec: wierzch skrzydeł samca prawie jednolicie brązowy z małym oczkiem i ciemną plamą zapachową. Na spodzie przedniego skrzydła pomarańczowe zabarwienie oraz oczko, na spodzie tylnego skrzydła przeważnie dwa oczka.
  Samica: wierzch przedniego skrzydła z dużym oczkiem i pomarańczowym nalotem. Tylne skrzydło na spodzie z jasnobrązowym pasem.
• Cechy charakterystyczne: duży rozmiar ciała. Samce podobne do samców przestrojnika likaona, jednak ten drugi nie ma na spodzie tylnego skrzydła plamek i na plama zapachowa na wierzchu skrzydła jest węższa.
• Biotop: łąki, pola, przydroża, skraje lasów, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje nawet do 6 tygodni w przypadku samic.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: stokłosa, kostrzewa, prosownica rozpierzchła, wiechlina łąkowa

Przestrojnik trawnik Aphantopus hyperantus

• Wygląd imago: skrzydła w odcieniach brązu oraz błękitu. Jednolicie ubarwione z oczkami na przednich i tylnych skrzydłach. Brzeg skrzydeł biały. Na spodzie przedniego skrzydła trzy oczka, a tylnego pięć.
  Samiec: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła jedno lub dwa oczka, na wierzchu tylnego jedno. Czasem są jednak prawie niewidoczne.
  Samica: na wierzchniej stronie przedniego skrzydła trzy oczka, na wierzchu tylnego dwa. Czasem są jednak prawie niewidoczne.
• Cechy charakterystyczne: między innymi układ i ilość oczek na skrzydłach
• Biotop: łąki, polany, skraje lasów, przydroża. Preferuje zacienione, nie bardzo suche miejsca bytowania.
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od początku VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: turzyca, mietlica, kłosowica, stokłosa, kupkówka, śmiałek, kostrzewa, kłosówka, wiechlina
• Zachowania i ciekawostki: u tego gatunku częste są różne aberracje kolorystyczne. Oczka na skrzydłach mogą być malutkie, prawie niewidoczne lub też rozciągnięte albo powielone. Różne aberracje kolorystyczne można obejrzeć na stronie British Butterfly Aberrations i UK Butterflies.

Rusałka admirał (d. południca admirał) Vanessa atalanta

• Wygląd imago: na ciemnym tle (czerń lub ciemny brąz) na wierzchniej stronie skrzydeł czerwone pasy oraz białe plamki.
  Samce i samice wyglądają tak samo, jednak u niektórych samic występuje biała plamka na czerwonym pasie po górnej stronie przedniego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: niepowtarzalne ubarwienie spośród gatunków występujących na terenie Polski
• Biotop: wilgotne łąki, ogrody, sady, skraje lasów, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: motyle przylatują między III a VI z terenów basenu Morza Śródziemnego. Nieliczne osobniki które przezimowały w Polsce pojawiają się najwcześniej.
  I pokolenie (letnie) od VII do X
  II pokolenie czasem się pojawia od IX lub w X
  Motyle odlatują na południe gdy nastąpi jesienne ochłodzenie. Zależnie od pogody w danym roku pomiędzy VIII a X, przy czym szczyt migracji jest we IX. Na przerwy w migracji wpływają warunki pogodowe.
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 6-9 tygodni. Osobniki które przetrwają zimę żyją do 10 miesięcy (34-40 tygodni).
• Zimuje: imago (poza Polską)
• Rośliny żywicielskie gąsienic: chmiel zwyczajny, pokrzywa zwyczajna
• Zachowania i ciekawostki: przebieg migracji motyla wciąż jest badany. Wykazano, że rusałka admirał wiosną migruje na północ, gdyż w tym czasie w rejonie Morza Śródziemnego panuje susza i brak jest pokarmu dla gąsienic. W środkowej i północnej Europie motyle się rozmnażają, po czym na jesieni powracają na południe, w rejon Morza Śródziemnego, gdzie również się rozmnażają. Migrujące osobniki docierają na miejsce w październiku i na początku listopada, kiedy jest duża dostępność rośliny żywicielskiej gąsienic, czyli pokrzywy. Nowe pokolenie pojawia się w lutym i na wiosnę wyrusza na północ. Podejrzewa się, że podczas całego swojego cyklu migracji rusałka admirał produkuje 3 lub 4 pokolenia (źródło: artykuł M. Cuadrado w Eur. J. Entomol.). Na wiosnę migracje motyli były od dawna obserwowane, jednak zdawało się że jedynie kilka procent rusałek w stosunku do wiosennych liczb, migruje na jesieni na południe. Naukowcy skłaniają się jednak do teorii, że motyle wykorzystują prądy powietrzne – silne wiatry wiejące z północny na południe, które występują na dużych wysokościach. Ze względu na to migrujące na wysokości ponad 2 km pojedyncze motyle nie są widoczne dla obserwatorów (źródło: artykuł K. Mikkola w Eur. J. Entomol.).

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rusałka ceik (d. rusałczak ceik) Polygonia c-album

• Wygląd imago: na wierzchu skrzydeł pomarańczowo-brązowo-żółty wzór. Brzeg skrzydeł wyraźnie postrzępiony. Na spodzie ciemnobrązowy wzór.
  Samiec i samica wyglądają tak samo.
  Forma zimująca (f. c-album): motyle ubarwione intensywnie na wierzchniej stronie skrzydeł, podczas gdy spodnia strona skrzydeł jest dość jednolicie ciemnobrązowa.
  Forma letnia (f. hutchinsoni): wierzchnia strona skrzydeł jest mniej intensywnie ubarwiona, a na spodniej stronie skrzydła charakteryzuje miodowa przepaska zewnętrzna.
• Cechy charakterystyczne: dwiema najbardziej charakterystycznymi cechami tego gatunku jest postrzępiony brzeg skrzydeł oraz biała plamka na spodniej stronie dolnego skrzydła w kształcie litery „C”
• Biotop: skraje lasów, lasy liściaste, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: cały rok z przerwą od początku VI do początku VII;
  I pokolenie w VI i VII – forma letnia (f. hutchinsoni)
  II pokolenie od VII i po przezimowaniu do V następnego roku – forma zimująca (f. c-album)
  Przeobrażone osobniki formy letniej żyją 4-8 tygodni, a formy zimującej nawet 8 miesięcy (30-40 tygodni).
• Zimuje: imago
• Rośliny żywicielskie gąsienic: leszczyna, chmiel zwyczajny, porzeczka, wierzba iwa, wiąz górski, pokrzywa zwyczajna, agrest
• Zachowania i ciekawostki: Rusałka ceik posiada dwie podstawowe formy barwne charakteryzujące dwa pokolenia tych motyli. Motyle które przetrwały zimę składają jaja z których wykluwają się gąsienice obu pokoleń, jednak te które przeobrażą się wcześniej (forma letnia hutchinsoni) złożą jaja jeszcze w tego lata, a te które przeobrażą się później (forma zimująca c-album) na wiosnę kolejnego roku. Dzięki tej strategii gatunek zwiększa swoją szansę na przetrwanie w przypadku złych warunków pogodowych podczas wiosny i lata.

Forma letnia (f. hutchinsoni)

Forma zimująca (f. c-album)

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rusałka kratkowiec (d. kratnik siatkowiec) Araschnia levana

• Wygląd imago: na wierzchu skrzydeł pomarańczowo-czarny lub czarno-pomarańczowo-biały wzór. Na spodzie skrzydła brązowe z białą kratką.
  Samiec: ma mniej zaokrąglone brzegi skrzydeł niż samica
  Samica: ma nieco bardziej zaokrąglone brzegi skrzydeł
  Forma wiosenna (f. levana): wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnymi znaczeniami
  Forma letnia (f. prorsa): wierzch skrzydeł ciemnobrązowy z białymi i czerwonymi pasami
  Zdarzają się też inne formy barwne. W wilgotne i chłodne lata obserwować mozna f. intermedia, która łączy w sobie cechy pokolenia wiosennego i letniego. Ma widoczne rudawe zabarwienie na brzegach skrzydeł i a normalnie białe pasy pojawiające się u f. prorsa są żółtawe (źródło). Przy odpowiednich warunkach pogodowych pojawia się też pokolenie jesienne f. porima, którego okres aktywności obejmuje wrzesień, jest trochę podobne do formy wiosennej (źródło). Ma ono rudawe zabarwienie, a jednocześnie widoczne są też jasne pasy w poprzek skrzydeł.
• Cechy charakterystyczne: najłatwiej rozpoznać tego motyla po spodniej stronie skrzydeł – na ciemnym tle jest biała kratka
• Biotop: skraje lasów, nieużytki, polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie koniec IV do początku VI – forma wiosenna (f. levana)
  II pokolenie początek VII do końca VIII – forma letnia (f. prorsa)
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: pokrzywa zwyczajna
• Zachowania i ciekawostki: pokolenie wiosenne które można obserwować od kwietnia do czerwca jest inaczej ubarwione niż jesienne. Dwa pokolenia różnią się tak bardzo, że Karol Linneusz opisał je w 1758 roku jako dwa oddzielne gatunki.

Forma wiosenna (f. levana)

Forma letnia (f. prorsa)

Inne formy (abberacje) barwne

Rusałka osetnik (d. południca osetnik) Vanessa cardui

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z czarnymi kropkami. Na wierzchnim brzegu górnego skrzydła czarna plama z białymi kropkami. Na spodzie skrzydeł bladobeżowy wzór.
  Samiec i samica wyglądają tak samo.
• Cechy charakterystyczne: jasnopomarańczowy wierzch skrzydeł z czarnymi końcówkami na przedniej parze
• Biotop: pola, nieużytki, ugory, ogrody
• Terminy aktywności motyli: dorosłe osobniki przylatują na przełomie V i VI z południa Europy i północy Afryki
  I pokolenie (letnie) połowa VII do końca IX
  II pokolenie czasem występuje
  Od VIII do X motyle odlatują na południe.
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje do 9 tygodni.
• Zimuje: imago (poza Polską)
• Rośliny żywicielskie gąsienic: ostrożeń, oset, popłoch, pokrzywa zwyczajna, łopian, podbiał
  
• Zachowania i ciekawostki: co około 10 lat migrujące motyle pojawiają się masowo w Polsce. Są też lata kiedy obserwowane są bardzo rzadko. Pomiędzy północną Europą a Afryką motyle pokonują odległość około 8000-12 000 km. Na tej trasie znajduje się Morze Śródziemne i Sahara. Nie są to jednak te same osobniki które powracają do Afryki, tylko nawet szóste pokolenie w stosunku do tego które opuszczało Afrykę kilka miesięcy wcześniej (źródło: University of York). Motyle rozpoczynają swoją podróż jako gąsienice w regionie geograficznym Sahel, położonym na południe od Sahary. Po przeobrażeniu migrują przez Saharę, a nawet na południe Europy. Ich potomstwo częściowo migruje bezpośrednio na północ, nawet do Wielkiej Brytanii, a część pokonuje dalszą podróż w kilka pokoleń. Jesienny powrót na południe może się odbyć nawet w jednym pokoleniu (źródło: The Wildlife Trusts).

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rusałka pawik (d. sadownik pawie oczko) Nymphalis io

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł intensywnie czerwony z tęczowymi oczkami na każdym skrzydle. Spód skrzydeł z brązowym deseniem.
  Samiec i samica wyglądają tak samo.
• Cechy charakterystyczne: duże oczka, po jednym na wierzchu każdego skrzydła
• Biotop: polany, sady, skraje lasów, nieużytki
  
• Terminy aktywności motyli: cały rok z przerwą na początku VI do połowy VII
  I pokolenie od VII do IX
  II pokolenie od IX i po przezimowaniu od III do V
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 6-8 tygodni. Osobniki zimujące mogą żyć nawet 10 miesięcy (35-45 tygodni).
• Zimuje: imago
• Rośliny żywicielskie gąsienic: chmiel zwyczajny, pokrzywa zwyczajna

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rusałka pokrzywnik Aglais urticae

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy z dużymi czarnymi i żółtymi plamami. Spód skrzydeł brązowo-beżowy.
  Samiec i samica wyglądają tak samo.
• Cechy charakterystyczne: mały rozmiar i kontrastowe ubarwienie skrzydeł (czym różni się od podobnych wierzbowca i drzewoszka)
• Biotop: łąki, ogrody, polany, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: cały rok
  I pokolenie od połowy VI do końca VII
  II pokolenie od końca VIII do V następnego roku
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 6-8 tygodni. Osobniki zimujące mogą żyć nawet 10 miesięcy (35-45 tygodni).
• Zimuje: imago
• Rośliny żywicielskie gąsienic: chmiel zwyczajny, pokrzywa zwyczajna
• Zachowania i ciekawostki: zimuje na strychach i w piwnicach.

Rośliny żywicielskie gąsienic

Rusałka żałobnik (d. sadownik żałobnik) Nymphalis antiopa

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł ciemnobrązowy z kremowobiałym brzegiem i błękitnymi kropkami. Spód ciemny z jasnym brzegiem.
  Samiec i samica wyglądają tak samo.
• Cechy charakterystyczne: szeroki jasny pas na brzegach skrzydeł widoczny na wierzchu oraz od spodu.
• Biotop: polany, skraje lasów, sady
• Terminy aktywności motyli: cały rok z przerwą od początku VI do połowy VII
  I pokolenie od VII do początku VI następnego roku
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje nawet 1,5 miesiąca (40-47 tygodni).
• Zimuje: imago
• Rośliny żywicielskie gąsienic: brzoza, grusza, topola osika, wierzba iwa, wiąz

Rośliny żywicielskie gąsienic

Strzępotek perełkowiec Coenonympha arcania

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł rzadko obserwowany. Tylne skrzydło brązowe a górne pomarańczowe. Podobne kolory są na spodniej stronie skrzydeł, jednak tam widoczne są małe oczka oraz biały pas na tylnym skrzydle. Na brzegu skrzydeł pomarańczowy i fioletowy pasek.
  Samiec: przejaśnienie na spodzie przedniego skrzydła zwykle mniej widoczne niż u samic
  Samica: przejaśnienie na spodzie przedniego skrzydła zwykle wyraźniejsze niż u samców
• Cechy charakterystyczne: szeroki biały pas na spodzie tylnego skrzydła (dochodzący do skraju skrzydła) oraz pomarańczowa obwódka
• Biotop: skraje lasów, polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie od końca V do początku VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 2 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: trawy, perłówka zwisła

Strzępotek ruczajnik Coenonympha pamphilus

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy. Spodnia strona przedniego skrzydła pomarańczowa z pojedynczym oczkiem, a tylnego beżowa czasem z jasnym nalotem.
  Samiec i samica są bardzo do siebie podobne.
• Cechy charakterystyczne: brak oczek na spodzie tylnego skrzydła; czasem zdarzają się jasne plamki
• Biotop: łąki, pola, przydroża, skraje lasów, nieużytki
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie koniec IV do końca VI
  II pokolenie koniec VII do końca IX
  III pokolenie czasem się zdarza
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje od 1 do 5  tygodni.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: kostrzewa, trawy, wiechlina

Rodzina: Paziowate Papilionidae

Do paziowatych zaliczane są największe motyle na świecie, które występują głównie w obszarach tropikalnych. W Polsce występuje tylko pięć z ponad 600 gatunków, a na terenie Chojnowskiego Parku zaobserwowano tylko jeden gatunek – pazia królowej. Można go łatwo rozpoznać po dużych rozmiarach i ogonku na tylnych skrzydłach.

Paź królowej Papilio machaon

• Wygląd imago: skrzydła bladożółte z czarnym wzorem. Na spodzie skrzydła na ciemnym pasie wzdłuż tylnego skrzydła błękitny nalot. Przy ogonkach skrzydeł czerwona plama.
  Samiec i samica prawie identyczne.
• Cechy charakterystyczne: duży rozmiar; ciemnoniebieski pas oraz czerwona plamka na skrzydłach oraz dość krótkie ogonki (w porównaniu do pazia żeglarza)
• Biotop: łąki, ogrody, pola, polany
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek V do połowy VI – żółć skrzydeł bledsza
  II pokolenie początek VII do połowy VIII – żółte tło skrzydeł ciemniejsze
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje 3 tygodnie.
• Zimuje: poczwarka
• Rośliny żywicielskie gąsienic: podagrycznik, koper, dzięgiel leśny, marchew, barszcz zwyczajny, gorysz, dyptam jesionolistny

Rodzina: Powszelatkowate Hesperiidae

Niepozorne, niewielkie motyle przypominające ćmy. Ich ubarwienie to najczęściej odcienie brązu. Jednym z najpospolitszych powszelakowatych występujących na terenie Chojnowskiego Parku jest karłątek ryska. Najczęściej możemy go obserwować przy skrajach polnych dróg.

Karłątek kniejnik Ochlodes sylvanus

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowobrązowy. Spodnia strona beżowobrązowa z ochrowymi plamkami.
  Samiec: na wierzchu przedniego skrzydła ciemna podłużna plamka z łusek zapachowych
  Samica: brak ciemnej podłużnej plamki na wierzchu przedniego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: dzięki przydymionym, niewyraźnym plamkom na spodzie skrzydeł można go odróżnić od karłątka klinka który ma te plamki bardziej kontrastowe
• Biotop: polany leśne, zręby
• Terminy aktywności motyli: początek VI do połowy VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: trawy

Karłątek ceglasty (d. karłątek leśny) Thymelicus sylvestris

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy. Spód tylnych skrzydeł u nasady zielonkawy, dalej ochrowożółty.
  Samiec: na wierzchu przedniego skrzydła podłużna ciemna, łukowato zgięta plama z łusek zapachowych
  Samica: brak ciemnej plamy na wierzchu przedniego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: na spodniej stronie buławki czułka pomarańczowa plama, która jest jedną z cech odróżniających go od podobnego karłątka ryski
• Biotop: polany, skraje lasów
• Terminy aktywności motyli: koniec V do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: trawy

Karłątek ryska Thymelicus lineola

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł pomarańczowy. Spód tylnych skrzydeł ubarwiony jednolicie.
  Samiec: na wierzchu przedniego skrzydła podłużna cienka plama z łusek zapachowych przedzielona żyłką
  Samica: brak ciemnej plamy na wierzchu przedniego skrzydła
• Cechy charakterystyczne: na spodniej stronie buławki czułka czarna plama, która jest jedną z cech odróżniających go od podobnego karłątka ceglastego
• Biotop: łąki, ogrody, parki, polany, skraje lasów
• Terminy aktywności motyli: koniec V do początku VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: jajo
• Rośliny żywicielskie gąsienic: wyczyniec łąkowy, kłosowica, kupkówka, perz, kłosówka miękka, tymotka łąkowa

Powszelatek brunatek Erynnis tages

• Wygląd imago: wierzch skrzydeł brunatny z lekkimi przejaśnieniami i lekkim tęczowym połyskiem
  Samiec: na przednim brzegu przedniego skrzydła delikatne zgrubienie
  Samica: na przednim skrzydle brak zgrubienia
• Cechy charakterystyczne: dzięki jednolitemu ubrawieniu nie da się go pomylić z innym krajowym gatunkiem
• Biotop: polany, przydroża, nieużytki
• Terminy aktywności motyli: początek V do końca VIII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 2 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: mikołajek, cieciorka, konikleca, komonica, lucerna

Warcabnik ślazowiec (d. powszelatek ślazowiec, powszelatek wczelak, powszelatek malwowiec) Carcharodus alceae

• Wygląd imago: na wierzchniej i spodniej stronie skrzydeł biało-brunatno-beżowy wzór
  Samiec i samica są do siebie bardzo podobne.
• Cechy charakterystyczne: na końcu buławki czułka czerwonawa plama, na wierzchu tylnego skrzydła szarawe plamy (u rzadszego warcabnika szantawca białawe), na wierzchu przedniego skrzydła, przy jego wierzchołku jasne plamki są kwadratowe (u szantawca prostokątne)
• Biotop: polany, przydroża, skraje lasów, nieużytki
• Zagrożenia: intensyfikacja rolnictwa, zabudowa jednorodzinna, porzucenie tradycyjnych roślin w przydomowych ogrodach na rzecz trawników
• Terminy aktywności motyli:
  I pokolenie początek IV do połowy VI
  II pokolenie początek do końca VII
  Po przeobrażeniu w postać imago żyje około 3 tygodnie.
• Zimuje: gąsienica
• Rośliny żywicielskie gąsienic: ślaz zygmarek, ślaz piżmowy, ślaz zaniedbany, malwowate

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: chojnowskipark@parkiotwock.pl.

Źródła:

1. Jarosław Buszko, Janusz Masłowski „Atlas motyli Polski. Część I. Motyle dzienne (Rhopalocera)”
2. Jarosław Buszko, Janusz Masłowski „Motyle dzienne Polski”
3. Izabela Dziekańska, Marcin Sielezniew „Motyle dzienne”
4. Krzysztof Gajda „Motyle dzienne lubuskich parków krajobrazowych. Kieszonkowy przewodnik terenowy”
5. Roland Gerstmeier, Werner Zepf „Motyle dzienne i nocne”
6. David Newland, Robert Still, Andy Swash, David Tomlinson „Britain’s Butterflies: A Field Guide to the Butterflies of Great Britain and Ireland”
7. Paul Sterry, Andrew Cleave, Rob Read „Collins Complete Guide to British Butterflies and Moths”
8. Chris van Swaay i in. „European Red List of Butterflies”
9. Tom Tolman „Collins Butterfly Guide: The Most Complete Guide to the Butterflies of Britain and Europe”
10. Adam Warecki „Motyle dzienne Polski. Atlas bionomii”
11. Strony: BioMap – mapa bioróżnorodności, Butterflies of France, European Lepidopteres, Flemish Entomological Society, insektarium.net, Lepidoptera Mundi, LepiForum, medianauka.pl, pyrgus.de – European Lepidoptera and their ecology, ŚwiatMakro.

Więcej ciekawych informacji o motylach znajdziesz tutaj:

1. Migrujące motyle Małgorzata Siuta (ChPK)
2. Wczesnowiosenne motyle Małgorzata Siuta (ChPK)
3. Jak oswoić motyla? Małgorzata Siuta (ChPK)
4. Rusałka pawik – pożegnanie z latem Katarzyna Kozłowska (ChPK)

Alfabetyczna lista gatunków motyli dziennych obserwowanych w Chojnowskim PK i jego otulinie w latach 2018-2023

1. Bielinek bytomkowiec Pieris napi
2. Bielinek kapustnik Pieris brassicae
3. Bielinek rukiewnik Pontia edusa
4. Bielinek rzepnik Pieris rapae
5. Czerwończyk dukacik Lycaena virgaureae
6. Czerwończyk fioletek Lycaena helle
7. Czerwończyk nieparek Lycaena dispar
8. Czerwończyk uroczek Lycaena tityrus
9. Czerwończyk zamgleniec Lycaena alciphron
10. Czerwończyk żarek Lycaena phlaeas
11. Dostojka dia Boloria dia
12. Dostojka ino Brenthis ino
13. Dostojka latonia (perłowiec mniejszy) Issoria lathonia
14. Dostojka selene Boloria selene
15. Karłątek ceglasty (karłątek leśny) Thymelicus sylvestris
16. Karłątek kniejnik Ochlodes sylvanus
17. Karłątek ryska Thymelicus lineola
18. Latolistek cytrynek Gonepteryx rhamni
19. Mieniak strużnik Apatura ilia
20. Mieniak tęczowiec Apatura iris
21. Modraszek agestis Aricia agestis
22. Modraszek argiades Cupido argiades
23. Modraszek ikar Polyommatus icarus
24. Modraszek korydon Polyommatus coridon
25. Modraszek telejus Phengaris teleius
26. Modraszek wieszczek Celastrina argiolus
27. Ogończyk dębowiec Thecla quercus
28. Ogończyk ostrokrzewowiec Fixsenia ilicis
29. Ogończyk wiązowiec Satyrium w-album
30. Osadnik egeria Pararge aegeria
31. Pazik brzozowiec Thecla betulae
32. Paź królowej Papilio machaon
33. Perłowiec królewicz (dawniej dostojka malinowiec) Argynnis paphia
34. Polowiec szachownica Melanargia galathea
35. Powszelatek brunatek Erynnis tages
36. Przeplatka atalia Melitaea athalia
37. Przestrojnik jurtina Maniola jurtina
38. Przestrojnik trawnik Aphantopus hyperantus
39. Rusałka admirał Vanessa atalanta
40. Rusałka ceik Polygonia c-album
41. Rusałka kratkowiec Araschnia levana
42. Rusałka osetnik Vanessa cardui
43. Rusałka pawik Aglais io
44. Rusałka pokrzywnik Aglais urticae
45. Rusałka żałobnik Nymphalis Antiopa
46. Strzępotek perełkowiec Coenonympha arcania
47. Strzępotek ruczajnik Coenonympha pamphilus
48. Szlaczkoń siarecznik Colias hyale
49. Warcabnik ślazowiec Carcharodus alceae
50. Wietek gorycznik/Wietek irlandzki Leptidea sinapis/juvernica
51. Zieleńczyk ostrężyniec Callophrys rubi
52. Zorzynek rzeżuchowiec Anthocharis cardamines

Zdjęcia arch. MZPK (Katarzyna Kozłowska, Małgorzata Siuta).
MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

W latach 2004-2017 w Chojnowskim Parku Krajobrazowym zaobserwowano ponad 120 gatunków motyli nocnych Heterocera. Podział na motyle dzienne i nocne jest dość umowny, gdyż wiele tzw. ciem jest aktywnych również za dnia. Motyle nocne najprościej rozróżnić po różnicy w budowie czułków. U ciem z reguły nie są one zakończone buławką, tylko są np. pierzaste.

Rodzina: Barczatkowate Lasiocampidae

Motyle z rodziny barczatkowatych są ubarwione tak aby dobrze się kamuflować w otaczającej roślinności. Jednym z najpospolitszych gatunków jest barczatka napójka (lub napójka łąkowa), która swoją nazwę zawdzięcza temu że spija znaczne ilości rosy.

Barczatka sosnówka Dendrolimus pini

Napójka łąkowa Euthrix potatoria

Pozostałe gatunki barczatkowatych

Rodzina: Choreutidae

Niewielkie motyle, aktywne w ciągu dnia. Ich larwy żywią się liśćmi przebywając na stworzonych przez siebie sieciach.

Rodzina: Garbatkowate Notodontidae

Spore motyle w kolorach brązu, szarości i bieli. Najczęściej zasiedlają lasy, a ich gąsienice żerują na drzewach i krzewach.

Narożnica zbrojówka Phalera bucephala

Zasiedla lasy i zadrzewienia, gdzie gąsienice żerują na drzewach liściastych (najczęściej na brzozie). Dorosły owad nie pobiera pokarmu.

Wiechetka wielbłądka Ptilodon capucina

Pozostałe garbatkowate

Rodzina: Kibitnikowate Gracillariidae

Rodzina: Koszówkowate Psychidae

Rodzina: Kraśnikowate Zygaenidae

Te, piękne, o nietypowym jak na motyla wyglądzie, owady są aktywne w dzień. Łatwo je poznać po granatowo-czerwonym lub granatowym ubrarwieniu.

Rodzina: Miernikowcowate Geometridae

Średniej wielkości, delikatne motyle. Część gatunków aktywna jest w ciągu dnia. Do rodziny tej zaliczana jest bęsica, która jest jednym z najwcześniej na wiosnę obserwowanych motyli, obok np. cytrynka.

Przylepek pomrocznik Ectropis crepuscularia

Motyl ten zasiedla lasy, zarośla i ogrody. Ich gąsienice żerują na drzewach i krzewach.

Pozostałe gatunki miernikowcowatych

Rodzina: Mrocznicowate Erebidae

Bardzo różnorodna, duża rodzina, motyli. Jednym z ciekawszych gatunków jest szczerbówka ksieni, którą możemy obserwować podczas zimowania w piwnicach i ziemiankach.

Brudnica mniszka Lymantria monacha

Kuprówka złotnica Euproctis chrysorrhoea

Ćma ta zasiedla lasy i zarośla. Gąsienice żerują na drzewach i krzewach liściastych. Dorosłe osobniki możemy obserwować między czerwcem a sierpniem.

Proporzyca marzymłódka Tyria jacobaeae

Zasiedla łąki, polany i suche łąki. Gąsienice żerują gromadnie, najczęściej na starcu jakubku. Dorosłe motyle latają w maju, czerwcu i lipcu.

Szczotecznica szarawka Calliteara pudibunda

Znamionówka starka Orgyia antiqua

Pozostałe gatunki mrocznicowatych

Rodzina: Namiotnikowce Yponomeutidae

Niewielkie motyle, których gąsienice żerują na liściach drzew i krzewów często objadając je całkowicie.

Rodzina: Niesobkowate Hepialidae

 Rodzina: Omacnicowate Pyralidae

Niewielkie motyle, aktywne również za dnia. Jednym z atrakcyjniejszych z wyglądu gatunków jest Endotricha flammealis, której brązowo-rude skrzydła upodabniają ją do kory np. sosny. Podstawową rośliną pokarmową tego motyla jest borówka.

Rodzina: Piórolotkowate Pterophoridae

Delikatne, małe motyle o rozczłonkowanych skrzydłach. W Polsce występuje około 50 gatunków

Rodzina: Płożkowate Oecophoridae

Niewielkie motyle, których gąsienice żerują na rozkładających się roślinach i produktach spożywczych.

Rodzina: Pomrowicowate Limacodidae

W Polsce występują tylko dwa gatunki z tej rodziny. Większość przedstawicieli zamieszkuje klimat tropikalny. Charakterystyczne jest, że motyle te w stanie spoczynku unoszą odwłok.

Rodzina: Przeziernikowate Sesiidae

Motyle te mają przezroczyste skrzydła, przez co dobrze imitują żądłówki. W Polsce żyje około 30 gatunków.

Rodzina: Rezeliowate Nolidae

 

Rodzina: Rozstrzępiakowate Alucitidae

Rodzina: Sówkowate Noctuidae

Różnorodna rodzina motyli, aktywnych za równo w nocy, jak i za dnia. Spacerując po łąkach Chojnowskiego Parku możemy często spotkać ćmę o nazwie błyszczka jarzynówka. Rozpoznamy ją po białej plamce na skrzydłach, która przypomina w kształcie literę gamma (stąd łacińska nazwa tego owada: Autographa gamma).

Połacica leszczynówka Colocasia coryli

Pyszałek orion Moma alpium

Opłonka stogowica Amphipyra pyramidea

Pozostałe gatunki sówkowatych

Rodzina: Wachlarzykowate Crambidae

Do rodziny tej zaliczono przeważnie niewielkie, niepozorne motylki. Do bardziej intensywnie ubarwionych przedstawicieli tej rodziny możemy zaliczyć płomienkę złotą (omacnica złotowianka).

Rodzina: Wąsiki Adelidae

Niewielkie motyle aktywne w ciągu dnia z charakterystycznymi długimi czułkami.

Rodzina: Wycinkowate Drepanidae

W Polsce występuje tylko 16 gatunków tej rodziny, niektóre z nich mają ciekawy i oryginalny kształt skrzydeł.

Plamówka malinówka Thyatira batis

Pozostałe gatunki wycinkowatych

Rodzina: Zawisakowate Sphingidae

Duże, aktywne nocą motyle. Ich nazwa pochodzi od faktu, że potrafią zawisać w powietrzu.

Rodzina: Zwójkowate Tortricidae

Rodzina małych i średniej wielkości motyli. W Polsce żyje niemal 500 gatunków.

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: chojnowskipark@parkiotwock.pl.

Więcej ciekawych informacji o motylach znajdziesz tutaj:

1. Obserwacje motyli nocnych w 2020 r. Katarzyna Kozłowska (ChPK)

2. Obserwacje motyli nocnych w 2021 r. Katarzyna Kozłowska (ChPK)

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

W Polsce występuje około 470 gatunków pszczół z sześciu rodzin: pszczołowate (Apidae), pszczolinkowate (Andrenidae), lepiarkowate (Colletidae), smuklikowate (Halictidae), spójnicowate (Melittidae) i miesierkowate (Megachilidae).

Większość osób z pszczół kojarzy pszczołę miodną Apis mellifera.Tymczasem jest to tylko jeden z licznych gatunków pszczół występujących w Polsce. Pszczoła miodna jest gatunkiem udomowionym oraz eusocjalnym.

Pszczoła miodna Apis mellifera – gatunek udomowiony

 

Tymczasem pozostałe gatunki pszczół Apiformes to, poza trzmielami, gatunki samotnicze zakładające gniazda w norkach, łodygach roślin, ścianach budynków i innych ukryciach.

Norka pszczoły samotnicy.

 

W Chojnowskim Parku Krajobrazowym stwierdzono występowanie objętej ochroną częściową porobnicy wiosennej (włochatki) – Anthophora plumipes.

Porobnica wiosenna Anthophora plumipes – objęta ochroną częściową

 

Rodzina: pszczołowate (Apidae)

Rodzaj: Bombus sp.

Adnotacja: Gatunki trzmieli zamieszczone w niniejszym artykule zostały zidentyfikowane na podstawie obserwacji i fotografii terenowych. Ponieważ identyfikacja niektórych gatunków wymaga ich obejrzenia pod mikroskopem, podczas prób identyfikacji terenowej istnieje margines błędu.

Zgodnie z planem ochrony Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, stwierdzono tu dotychczas występowanie pięciu gatunków trzmieli Bombus sp. Wszystkie trzmiele są objęte ochroną gatunkową częściową.

• Trzmiel leśny – Bombus pratorum
• Trzmiel gajowy – Bombus lucorum
• Trzmiel rudy – Bombus pascuorum
• Trzmiel kamiennik – Bombus lapidarius
• Trzmiel ziemny – Bombus terrestris

Za identyfikację gatunków bardzo serdecznie dziękujemy Pani dr Justynie Kierat https://justynakierat.wordpress.com/

Rodzina: pszczolinkowate (Andrenidae)

Rodzina: smuklikowate (Halictidae)

Rodzina: miesierkowate (Megachilidae)

 

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: edukacjachpk@parkiotwock.pl.

Fot. Archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Ważki Odonata są to owady związane z terenami nadwodnymi. Polują aktywnie na swoją zdobycz latając nad powierzchnią wody. Możemy je obserwować zarówno przy stawach i jeziorkach, jak i wodach płynących. Większość ważek ma bardzo konkretne wymagania co do siedliska, w którym się rozmnażają, dlatego tak ważne jest zachowanie różnorodności zbiorników wodnych na terenie Chojnowskiego PK.

W Chojnowskim PK stwierdzono występowanie dwóch chronionych gatunków ważek. Są to straszka północna Sympecma paedisca (ochrona częściowa) oraz zalotka większa Leucorrhinia pectoralis (ochrona ścisła).

Podrząd: Ważki równoskrzydłe Zygoptera

Ważki równoskrzydłe są to niewielkie, delikatne owady, które zawdzięczają swoją nazwę temu, że ich obie pary skrzydeł mają podobny kształt i rozmiar. Podczas odpoczynku, ważki te składają skrzydła wzdłuż ciała. Ich oczy są umieszczone po bokach głowy, i są od siebie odsunięte. Największymi ważkami spośród ważek równoskrzydłych są, zamieszkujące brzegi wód płynących, świtezianki.

Rodzina: Łątkowate Coenagrionidae

Łątka dzieweczka Coenagrion puella

• Biotop: głównie wody stojące i wolno płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-IX
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: bardzo pospolita, obserwowana np. przy stawach w Baniosze lub przy rzece Czarnej

Łątka wczesna Coenagrion pulchellum

• Biotop: wody stojące (duże zbiorniki) z roślinnością pływającą
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: obserwowana przy stawach w Baniosze

Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula

• Biotop: wody płynące i stojące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne w Prażmowie oraz przy rzece Małej

Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum

• Biotop: wody stojące (jeziora, rzadziej stawy)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: IV-IX
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: obserwowana na stawach w Baniosze

Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum

• Biotop: wody stojące (stawy, jeziora) z roślinnością zanurzoną
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: Park Zdrojowy w Konstancinie-Jeziornie, śródleśne zbiorniki w Prażmowie

Oczobarwnica większa Erythromma najas

• Biotop: wody stojące (stawy, jeziora) i wody wolno płynące (rowy melioracyjne)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: m.in. stawy w Baniosze

Tężnica wytworna Ischnura elegans

• Biotop: wody stojące (jeziora, stawy, żwirownie, piaskownie) i wolno płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-IX
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: m.in. stawy w Baniosze

Rodzina: Pałątkowate Lestidae

Pałątka mała Lestes virens

• Biotop: płytkie wody stojące (małe zbiorniki śródleśne)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne m.in. w okolicy Krupiej Wólki

Pałatka niebieskooka (podobna) Lestes dryas

• Biotop: płytkie wody stojące (małe zbiorniki śródleśne)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne m.in. w okolicy Dobiesza

Pałątka pospolita Lestes sponsa

• Biotop: płytkie wody stojące (małe zbiorniki, zatoki jezior)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne m.in. w okolicy Żabieńca

Pałątka zielona Chalcolestes virdis

• Biotop: płytkie wody stojące (małe zbiorniki, zatoki jezior)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne w Prażmowie

Straszka pospolita Sympecma fusca

• Biotop: zarośnięte, płytkie wody stojące (małe zbiorniki, zatoki jezior)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VII-IV
  
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne w gminie Prażmów i Góra Kalwaria

Straszka północna Sympecma paedisca

GATUNEK CHRONIONY

• Biotop: zarośnięte, płytkie wody stojące (małe zbiorniki, zatoki jezior)
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VII-IV

Rodzina: Pióronogowate Platycnemididae

Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes

• Biotop: wody płynące (rzeki, strumienie) i wody stojące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-IX
  
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: pospolicie w wielu miejscach, m.in. dolinie rzeki Jeziorki

Rodzina: Świteziankowate Calopterygidae

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens

• Biotop: wody płynące, chętnie nasłonecznione
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: pospolicie w dolinie rzeki Jeziorki

Świtezianka dziewica Calopteryx virgo

• Biotop: wody płynące, chętnie zacienione
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: IV-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: dolina rzeki Tarczynki

Podrząd: Ważki różnoskrzydłe Anisoptera

Wyróżniająca się większymi rozmiarami, niż ważki równoskrzydłe grupa owadów. Ich przednia para i tylna para skrzydeł różni się kształtem, stąd też ich nazwa – ważki różnoskrzydłe. W czasie spoczynku skrzydła tych ważek są rozchylone na boki. Ich oczy położone są blisko siebie, a wielu gatunków nawet się stykają. Do tej grupy owadów należy największa polska ważka – husarz władca.

Rodzina: Gadziogłówkowate Gomphidae

Gadziogłówka pospolita Gomphus vulgatissimus

• Biotop: wody płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VI
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: pospolicie w dolinie rzeki Jeziorki

Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia

GATUNEK CHRONIONY

• Biotop: wody płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-IX

Rodzina: Szklarkowate Corduliidae

Miedziopierś metaliczna Somatochlora metallica

• Biotop: wody stojące i płynące, chętnie zacienione
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: starorzecza w Oborach

Miedziopierś żółtoplama Somatochlora flavomaculata

• Biotop: wody stojące, zabagnione
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: okolice Łąk Soleckich

Szklarka zielona Cordulia aenea

• Biotop: zbiorniki różnych typów, nawet bardzo małe oczka wodne
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: IV-VII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: wiele lokalizacji na terenie Parku, m.in. okolice rzeki Małej i śródleśne zbiorniki wodne w Prażmowie

  Rodzina: Ważkowate Libellulidae

Lecicha białoznaczna Orthetrum albistylum

• Biotop: stawy, glinianki i inne zbiorniki antropogeniczne
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: obserwowana w dolinie rzeki Jeziorki przy niewielkich stawach

Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum 

• Biotop: głównie wody stojące o mało zarośniętych brzegach, rzadko płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: wiele miejsc na terenie Parku i okolic, m.in. stawy w Konstancinie-Jeziornie (wierzbno)

Szablak czarny (szkocki) Sympetrum danae

• Biotop: kwaśne wody stojące w tym śródleśne bagna i podmokłe łąki
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-XI
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: dolina rzeki Jeziorki

Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum

• Biotop: wody stojące różnego typu
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X

Szablak żółty Sympetrum flaveolum

• Biotop: wody stojące, najchętniej niewielkie, płytkie zbiorniki
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: Park Zdrojowy w Konstancinie-Jeziornie

Szablak krwisty Sympetrum sanguineum

• Biotop: niewielkie wody stojące i wolno płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: pospolicie w wielu miejscach

Szafranka czerwona Crocothemis erythraea

• Biotop: wody stojące z roślinnością zanurzoną (żwirownie, piaskownie, starorzecza)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-X
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: okolice Żabieńca, Konstancina-Jeziorna

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata

• Biotop: głównie wody stojące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: IV-VII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: pospolicie w wielu miejscach w Parku

Ważka płaskobrzucha Libellula depressa

• Biotop: wody stojące mało zarośnięte roślinnością
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: okolice Konstancina-Jeziorny (Czarnów)

Ważka ruda Libellula fulva

• Biotop: wody stojące i wolno płynące z bogatą roślinnością szuwarową
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: okolice Żabieńca

Zalotka spłaszczona Leucorrhinia caudalis

GATUNEK CHRONIONY

• Biotop: płytkie zbiorniki z roślinnością pływającą i zanurzoną
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VII

Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis

GATUNEK CHRONIONY

• Biotop: torfowiska i śródleśne tereny zabagnione
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VII

 Rodzina: Żagnicowate Aeshnidae

Husarz ciemny Anax parthenope

• Biotop: wody stojące (większe zbiorniki)
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: stawy w Baniosze, drogi leśne w Prażmowie

Husarz władca Anax imperator

• Biotop: wody stojące (niewielkie zbiorniki, starorzecza) i wolno płynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: w wielu miejscach w Parku, m.in. na stawach w Baniosze i nad rzeką Jeziorką

Żagnica jesienna Aeshna mixta

• Biotop: płytkie wody stojące porośnięte roślinnością szuwarową
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VII-XI
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: okolice Prażmowa, Żabieńca i Konstancina-Jeziorny

Żagnica okazała (żagnica sina) Aeshna cyanea

• Biotop: większe zbiorniki wodne
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-XI
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: zbiorniki wodne w okolicy Konstancina-Jeziorny (Wierzbno), drogi leśne

Żagnica południowa Aeshna affinis

• Biotop: płytkie zbiorniki
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VIII
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: śródleśne zbiorniki wodne

Żagnica ruda (żagiew ruda) Aeshna isoceles

• Biotop: płytkie zbiorniki porośnięte szuwarem
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VI
• W ChPK i najbliższej okolicy obserwowany: w wielu miejscach w Parku i okolicach, m.in. stawy rybne w Tarczynie i Baniosze oraz śródleśne zbiorniki wodne w Prażmowie

Żagnica wielka Aeshna grandis

• Biotop: wody stojące i wolnopłynące
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: VI-IX

Żagniczka wiosenna Brachytron pratense

• Biotop: wody stojące z obfitą roślinnością brzegową
  
• Terminy aktywności owadów doskonałych: V-VI

Alfabetyczna lista gatunków ważek obserwowanych w Parku i otulinie

1. Gadziogłówka pospolita Gomphus vulgatissimus
2. Husarz ciemny Anax parthenope
3. Husarz władca Anax imperator
4. Lecicha białoznaczna Orthetrum albistylum
5. Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
6. Łątka dzieweczka Coenagrion puella
7. Łątka wczesna Coenagrion pulchellum
8. Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
9. Miedziopierś metaliczna Somatochlora metallica
10. Miedziopierś żółtoplama Somatochlora flavomaculata
11. Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
12. Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum
13. Oczobarwnica większa Erythromma najas
14. Pałątka mała Lestes virens
15. Pałatka niebieskooka (podobna) Lestes dryas
16. Pałątka pospolita Lestes sponsa
17. Pałątka zielona Chalcolestes virdis
18. Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
19. Straszka pospolita Sympecma fusca
20. Straszka północna Sympecma paedisca
21. Szablak czarny (szkocki) Sympetrum danae
22. Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
23. Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
24. Szablak żółty Sympetrum flaveolum
25. Szafranka czerwona Crocothemis erythraea
26. Szklarka zielona Cordulia aenea
27. Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens
28. Świtezianka dziewica Calopteryx virgo
29. Tężnica wytworna Ischnura elegans
30. Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia
31. Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
32. Ważka płaskobrzucha Libellula depressa
33. Ważka ruda Libellula fulva
34. Zalotka spłaszczona Leucorrhinia caudalis
35. Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis
36. Żagnica jesienna Aeshna mixta
37. Żagnica okazała (żagnica sina) Aeshna cyanea
38. Żagnica południowa Aeshna affinis
39. Żagnica ruda (żagiew ruda) Aeshna isoceles
40. Żagnica wielka Aeshna grandis
41. Żagniczka wiosenna Brachytron pratense

Zapraszamy do obejrzenia filmu:

 

W przypadku pytań lub chęci podzielenia się informacjami na temat zawartości strony lub napotkanych w Chojnowskim PK gatunków prosimy o kontakt na adres: chojnowskipark@parkiotwock.pl.

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.