05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

09-411 Biała, Siecień 134 tel. 24 231 12 73 e-mail: p.pietrzak@parkiotwock.pl

05-500 Piaseczno, ul. Instytutowa 10, Żabieniec tel./ fax. 22 754 51 00 e-mail: chojnowskipark@parkiotwock.pl

26-670 Pionki, ul. Radomska 7 tel./fax.(48) 612 34 41 e-mail: kozienickipark@parkiotwock.pl

05-400 Otwock, ul.Sułkowskiego 11 tel./faks 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

07-130 Łochów, Kaliska 93 tel./fax.(25) 644 13 71 e-mail: npk@parkiotwock.pl

161
SONY DSC
DSC02531
IMG_7286
IMG_9346
jes 4
KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA
Pieprznik jadalny Cantharellus cibarius
SLIDER1
default
20201029_115707
NPK8
gilslider
jes3
Obraz3
PA078260
pustuka1
20181011_172139
20181011_172409
20191012_111137
jesień
Obraz4
SONY DSC
DSC_7101
previous arrow
next arrow
Kategorie
Bez kategorii

Mikroregion etnograficzny Urzecze

W ostatnich latach dzięki Panu dr Łukaszowi Maurycemu Stanaszkowi odżyła pamięć o mikroregionie etnograficznym który obejmował wsie położone wzdłuż koryta Wisły od dawnego ujścia Pilicy i Wilgi po Saską Kępę. Region ten nazywany jest Urzeczem lub Łurzycem, a jego mieszkańcy Łurzycokami.

W granicach Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i na jego obrzeżach położone są wsie zaliczane do tego mikroregionu: Jeziorna (obecnie dzielnica Konstancina-Jeziorny, Obory, Łyczyn, Słomczyn i Kawęczyn. Nieco dalej od Parku wymienić można między innymi dawne wsie Czersk, Powsin, Kabaty i Wilanów.

Krajobraz nadwiślańskiego Urzecza

{gallery}parki/chojnowski-park-krajobrazowy/historia-kultura/Urzecze/krajobraz urzecza{/gallery}

Lokalny zespół folklorystyczny „Urzeczeni”

{gallery}parki/chojnowski-park-krajobrazowy/historia-kultura/Urzecze/urzeczeni{/gallery}

Urzeczańskie kapliczki

{gallery}parki/chojnowski-park-krajobrazowy/historia-kultura/Urzecze/Kapliczki urzecze{/gallery}

Fot. archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Bez kategorii

Czersk – dawna siedziba książąt mazowieckich

Obszar Chojnowskiego Parku Krajobrazowego w całości mieści się w granicach powiatu piaseczyńskiego. Najstarszą miejscowością powiatu jest Czersk.

Cały obszar obecnego powiatu piaseczyńskiego w tym Czersk został włączony do Królestwa Polskiego w 1526 r. Wcześniej należał do Księstwa Mazowieckiego. Zamek w Czersku znany jest na całą Polskę jako siedziba książąt mazowieckich i dawna stolica Ziemi Czerskiej.

Osadnictwo na terenach obecnego Czerska rozpoczęło się już w VII w., kiedy to domostwa słowiańskie były porozrzucane na wzniesieniach terenu.

{gallery}parki/chojnowski-park-krajobrazowy/historia-kultura/czersk{/gallery}

 

Więcej informacji:

Powiat Piaseczyński – Historia

Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku

 

Fot. archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Bez kategorii

Konstancin-Jeziorna – jedyne uzdrowisko na Mazowszu

Konstancin – Jeziorna jest miastem położonym na południe od Warszawy, w odległości właściwie kilku kilometrów od granicy Stolicy i około dwudziestu kilometrów od jej ścisłego centrum. Historycznie miejscowość ta zaistniała dopiero w roku 1969, poprzez połączenie miast Skolimów – Konstancin oraz Jeziorna wraz z kilkoma przyległymi do nich wsiami.

teznia2.jpg

Tężnia solankowa

Geograficznie położona jest ona na styku Doliny Środkowej Wisły i Równiny Warszawskiej, nad rzeką Jeziorką oraz jej dopływem rzeką Małą. W części południowej Konstancina – Jeziorny biegnie granica Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, a za początek Parku można przyjąć koniec ulicy Od Lasu. Pomiędzy Konstancinem – Jeziorną a Słomczynem znajduje się rezerwat przyrody „Obory”. W pobliżu znajdują się także trzy inne rezerwaty przyrody: „Skarpa Oborska”, „Łęgi Oborskie” i „Łyczyńskie Olszyny”.  Miejscowość Jeziorna istniała już w okresie średniowiecza, a jej granicą była rzeka Jeziorka, nad którą około 1775 roku Stanisław August Poniatowski na wniosek hrabiego Jana Kurza założył papiernię. Produkowano w niej papier czerpany, na którym m.in. spisano Konstytucję 3 Maja. Skolimów – Konstancin historycznie należał do rodu Potulickich Skórzewskich, a nazwa pochodzi od imienia hrabiny Konstancji. Dzisiejszy Konstancin – Jeziorna powstał głównie dzięki hrabiemu Witoldowi Skórzewskiemu, który część swoich dóbr w Oborach (park dworski o powierzchni około 100 hektarów) pod koniec XIX wieku postanowił przekształcić na miejscowość letniskową. Za oficjalną datę utworzenia Konstancina przyjmuje się rok 1897. To właśnie na przełomie XIX i XX wieku powstało tu wiele pięknych posiadłości willowych. Projektantami byli czołowi Polscy architekci, tacy jak: Bronisław Colonna – Czosnowski, Józef Pius Dziekoński, Henryk Gay, Jan Heurich (młodszy), Władysław Jabłoński, Franciszek Lilpop, Władysław Marconi,  Kazimierz Skórewicz, Tadeusz Tołwiński, Czesław Przybylski. W Konstancinie można podziwiać bardzo różne style, poczynając od neogotyku poprzez architekturę dworską aż po secesję czy modernizm. Zacnymi mieszkańcami tego terenu byli np. Stefan Żeromski i Wacław Gąsiorowski. Już w 1917 roku Konstancin otrzymał status uzdrowiska, nie tylko dzięki bliskości lasów chojnowskich, ale także położonych od strony północnej lasów kabackich. W roku 1953 to właśnie tutaj prof. Marian Weiss na bazie istniejącej infrastruktury szpitalnej założył Stołeczne Centrum Rehabilitacji, istniejące do dnia dzisiejszego pod nazwą Mazowieckie Centrum Rehabilitacji „STOCER” Sp. z o.o. Szpital imienia prof. Weissa jest jednym z najbardziej cenionych w zakresie leczenia narządu ruchu. Pierwsze sanatorium powstało w roku 1965 i nosiło nazwę „Warszawianka”. Obecnie w tym miejscu znajduje się hotel „Konstancja”. Kolejne sanatorium pod nazwą „Przy Źródle” powstało już w roku 1966  i powiązane było z zakończonymi pracami odwiertu do złóż solanki, odkrytej w latach sześćdziesiątych XX wieku. Niedużo wcześniej, bo w roku 1962 powstał Szpital Rehabilitacji Neurologicznej, sukcesywnie rozbudowywany w latach 1996 i 2007, przekształcając się równocześnie ze Szpitalem Rehabilitacji Kardiologicznej w Uzdrowisko Konstancin – Zdrój S.A. W 1977 roku „Uzdrowisko Konstancin” wzbogaciło się o Zakład Przyrodoleczniczy „Biały Dom”. W roku 1975 rozpoczęto budowę tężni solankowej, która do dnia dzisiejszego przyciąga nie tylko walorami leczniczymi dróg oddechowych, ale również estetycznymi, a każda osoba, która kiedykolwiek znajdzie się w okolicach Konstancina – Jeziorny powinna odwiedzić to miejsce. W porównaniu do najbardziej znanej tężni w Ciechocinku ta jest dużo mniejsza, ale jej walory architektoniczne i lecznicze są równie ogromne. W 1982 otwarto kolejne sanatorium uzdrowiskowe o nazwie „Fraszka”, a niedługo później powstał szpital uzdrowiskowy „Marysieńska”.

Dodatkowymi walorami leczniczymi są udostępnione dla zwiedzających lasy konstancińskie, na terenie których znajdziemy m.in. ścieżkę zdrowia, która zawiera różne przyrządy do ćwiczeń, ścieżkę konną, z położoną nieopodal stajnią. Dla rowerzystów dostępne są również ścieżki rowerowe, a dla tych którzy pragną obcować z naturą i poznawać jej tajniki zapraszamy na naszą ścieżkę dydaktyczną „Lasy Konstancińskie”, której początek znajduje się na końcu ulicy Od Lasu.

Konstancin kusi nie tylko walorami uzdrowiskowymi, ale także turystycznymi. Nie brakuje tutaj miejsc noclegowych, a tymi najczęściej spotykanymi są hotele. Znajduje się tu również wiele kawiarenek i restauracji. Od tych przepełnionych szykiem i elegancją, do tych bardziej „przaśnych”, można by powiedzieć o charakterze wiejskim. Bardzo ciekawym przykładem takiego stylu jest gospoda „Zalewajka”, znajdująca się właśnie przy ulicy Od Lasu.

Warto podkreślić, że Konstancin – Jeziorna jest jedynym uzdrowiskiem na naszym pięknym Mazowszu.

bialy_dom.jpg

Zakład przyrodoleczniczy „Biały Dom”

konstancja.jpg

Hotel Konstancja

zdrojowa.jpg

Park zdrojowy – kawiarnia Zdrojowa

przy_zrodle.jpg

Sanatorium „Przy źródle”

willa.jpg

Opuszczona willa

Kategorie
Bez kategorii

Konstancińskie Wille

Konstancin historycznie należał do majątku Potulickich, którzy założyli tu w 1897 r. ekskluzywne letnisko. Nazwa miejscowości pochodzi od imienia hrabiny Konstancji.

Na przełomie XIX i XX wieku powstało tu wiele pięknych posiadłości willowych wybudowanych w różnych stylach: dworskim, neogotyckim, secesyjnym czy modernistycznym. Przeprowadzać się tu zaczęli arystokraci,  finansjera i artyści, np. Stefan Żeromski, w którego willi znajduje się obecnie muzeum. Do najpiękniejszych konstancińskich willi należą: „Pod Dębem”, „Słoneczna”, „Kaprys”, „Ustronie”, „Moja”, „Zameczek”, „Świt”, „Anna”, „Ukrainka”, pensjonat „Gryf”, pałacyk „Pallas Athene”, „Dworek Polski oraz „Dworek w Lesie”. W Skolimowie warto zaś obejrzeć wille: „Zagłobin”, „Jerychonka” oraz „Mucha”. Niestety zabytkowa willa „Julisin” została nielegalnie rozebrana w 2009 roku.

Klikając w poniższy link, można obejrzeć lokalizacje konstancińskich willi na mapie google.

https://www.google.com/maps/d/edit?mid=1hnB_UT7OPc6-OUz6kl-mmTTPVT7279PX&usp=sharing

mapa willi.png

{gallery}parki/chojnowski-park-krajobrazowy/historia-kultura/wille konstancin{/gallery}

Fot. Archiwum MZPK.

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Historia Prażmowa

Gmina Prażmów położona jest w południowej części powiatu piaseczyńskiego, ok. 30 km od Warszawy. Historycznie w XV w. teren ten był gniazdem rodu Okuniów herbu Belina, z którego pochodził m. in. prymas Polski i kanclerz wielki koronny Mikołaj Prażmowski, żyjący w XVII w.

W ówczesnym czasie decydujący wpływ na losy Prażmowa miał potop szwedzki, który doprowadził do całkowitego zniszczenia zabudowań Prażmowa. Czasy świetności Prażmów zawdzięcza natomiast pochodzącemu z Flandrii kamerdynerowi i antreprenerowi teatralnemu Stanisława Augusta Poniatowskiego, którego bratanek Franciszek Ryx otrzymał tytuł własności Prażmowa. To właśnie jego potomkowie w wieku XIX byli właścicielami majątków ziemskich Prażmowa. Dzięki Ryxom Prażmów posiada zabytki, których historia sięga właśnie wieku XIX.

Najstarszym z budynków powstałych w Prażmowie jest kościół. Zbudowany został w latach 1800-1817 w stylu klasycystycznym, a w 1871 roku przeszedł modernizację, efektem której jest kościelna wieża. To właśnie na tyłach tego kościoła znajduje się rodzinny grobowiec Ryxów, w którym spoczywają: Franciszek Ryx (zm. 1839), Ludwika Ryx (zm. 1841), Jerzy Ryx (zm. 1944), Irena Ryx (zm. 1932), Jadwiga Mysyrowiczowa z Ryxów (zm. 1925 r.) wraz z synem Aleksandrem (zm. 1948 r.). Nieopodal kościoła znajduje się pochodzący z 1820 roku murowany klasycystyczny dwór wybudowany przez majora Franciszka Ryxa.

W 1832 roku całość dóbr odziedziczył najmłodszy syn Franciszka, Aleksander, a po jego śmierci w 1863 roku majątek przeszedł na własność Bronisława Feliksa Ryxa. To właśnie on w roku 1863 zniósł pańszczyznę chłopów na terenie Prażmowa. Katastrofalnym w skutkach dla aktualnego właściciela majątku było powstanie styczniowe, które dotknęło Prażmowa 5 sierpnia 1863 roku. W tym właśnie dniu doszło do potyczki pomiędzy rosyjską formacją podpułkownika Kulgaczewa i insurgentami z oddziału Władysława Grabowskiego. Pamiątką po tym wydarzeniu jest grobowiec na cmentarzu parafialnym z informacją o 11 poległych powstańcach. Sam Bronisław Ryx nie odniósł ran, został mianowany majorem, ale musiał uciekać, gdyż został wydany na niego wyrok śmierci przez rosyjski audytoriat polowy. Powrócił dopiero w 1884 r. i został aresztowany przez władze rosyjskie, ale po licznych staraniach żony Izabelli został ułaskawiony. To właśnie Izabella z Kropiwnickich pod nieobecność męża zarządzała majątkiem, tworząc nowoczesne centrum hodowli drobiu i trzody chlewnej. Po jej śmierci w 1904 roku majątek przeszedł w ręce dzieci – Jerzego, Bronisławy i Jadwigi. Niestety w 1935 roku ze względu na zadłużenie cały majątek został przejęty przez Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, kończąc tym samym ponad stuletnie panowanie rodu Ryxów na tym terenie.

Zachęcamy wszystkich do odwiedzenia historycznego zakątka, jakim jest Prażmów. Pod urzędem gminy początek swój ma ścieżka rowerowa Doliną Jeziorki.

Fot. Archiwum MZPK.

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Parafia i zabytkowy cmentarz w Słomczynie

Na wschodnim skraju Chojnowskiego Parku znajduje się zabytkowy kościół w Słomczynie, a u podnóża skarpy cmentarz również objęty opieką konserwatorską.

Parafia św. Zygmunta i św. Rocha w Cieciszewie

Obecnie kościół parafialny znajduje się w Słomczynie, poprzedni kościół znajdował się u podnóży skarpy wiślanej we wsi Cieciszew. Był wielokrotnie niszczony przez pożary, powodzie i grabieże  Na miejscu kościoła i cmentarza przykościelnego w Cieciszewie stoi krzyż i tablica pamiątkowa. Z kościoła zachowała się dwukolorowa posadzka kamienna umieszczona obecnie w głównej nawie kościoła w Słomczynie.

Kościół parafialny w Słomczynie

Kościół parafialny parafii rzymskokatolickiej św. Zygmunta w Słomczynie wybudowany został w latach 1719-1725, a konsekrowany w 1737 roku. Budowla została wzniesiona na planie krzyża greckiego na skarpie wiślanej.

Dzwonnica

Obok kościoła w Słomczynie znajduje się dzwonnica z dzwonem Zygmuntem konsekrowanym w 1919 roku. Odlany z ze stopu brązu i cyny dzwon waży 700 kg.

Wiekowe zadrzewienia

Kościół otaczają cztery pomnikowe lipy drobnolistne, z których jedna ma aż ponad 5 m obwodu.

Cmentarz parafialny w Słomczynie

Nekropolia parafialna znajduje się u podnóża skarpy, na której wzniesiono kościół. Cmentarz wpisany jest do ewidencji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków od 1985 roku. Cmentarz otoczony jest zabytkowym murem do budowy którego użyto cegieł z cegielni w Oborach. Historyczną granicę cmentarza wyznaczają wiekowe lipy, rosnące w równym rzędzie wzdłuż jednej ze ścieżek cmentarza. Na drodze głównej cmentarza stoi krzyż dziękczynny z napisem „Miejscowi parafianie postawili tę figurę na podziękowanie Panu Bogu za ukończenie ogrodzenia cmentarza grzebalnego 1913 r.”. Najstarsze groby na cmentarzu powstały przed 1870 rokiem. Jednym z nich jest grób Ignacego Robaka, który zginął w wieku 18 lat 27 maja 1863 roku z ran odniesionych pod Chojnowem. Na końcu głównej alei cmentarza, wiodącej od bramy wejściowej, znajduje się ceglana kaplica grobowa rodziny hrabiów Potulickich i Mielżyńskich, której budowa została ukończona w 1896 roku.

Kaplica grobowa hrabiów Grzymała Potulickich i hrabiów Mielżyńskich z 1896 r.

Kaplica familijna Marchwickich

Budowle i nagrobki wymienione w inwentarzu Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy z 1988 r.

1. Krzyż nagrobny rodziny Banaskiewiczów (1856 r.)

2. Krzyż nagrobny rodziny Jerechowskich (1875 r.) – nie istnieje

3. Płyta nagrobna Tekli de Welontka (1914 r.)

4. Kwatera grobowa rodziny Witaków (1929 r., 1932 r.)

5. Krzyż bezimienny

6. Płyta nagrobna Filomeny Janik (1909 r.)

7. Nagrobek Zygmunta Bełkowskiego (1922 r.)

8. Nagrobek Marii Korytkówny (1922 r.)

9. Nagrobek Wandzi Wojdat (1901 r.)

10. Płyta nagrobna Walerii Przetaczyńskiej (1891 r.)

11. Płyta nagrobna Emilii Pagowskiej (1892 r.)

12. Nagrobek Kazia Gładeckiego i Leokadii Gładeckiej (1898 r., 1904 r.)

13. Krzyż nagrobny Aleksandra Należytego (1949 r.)

14. Kaplica grobowa rodziny Potulickich (1896 r.)

15. Kwatera żołnierska (1914 r.)

16. Nagrobek Józefa Czesaka (około 1935 r.)

17. Nagrobek Antoniego Bogdana (około 1908 r.) – nie istnieje

18. Płyta nagrobna Jana Munchberga (1904 r.)

19. Nagrobek Józefa Poznańskiego (1911 r.)

20. Krzyż nagrobny Stanisława Knyziaka (1917 r.) – nie istnieje

21. Krzyż nagrobny Stanisława i Antoniny Morchnerów (1873 r.)

22. Kwatery grobowe małżonków Górskich (1905 r.)

23. Nagrobek Apolonii Kluczyk (1911 r.)

24. Krzyż żeliwny bezimienny

25. Kaplica grobowa rodziny Marchwińskich (koniec XIX w.)
Pochowani w niej są Bonawentura Marchwiński (1800-1858), Wiktoryia z Olechowskich Marchwińska (1821-1908) i Jan Kanty Marchwińśki (1854-1868). Marchwińscy byli to dziedzice Brześc i Kawęczyna.

26. Krzyż nagrobny Karoliny Bedełek (1905 r.)

27. Nagrobek księży Jana Bakońskiego i Stanisława Pomianowskiego (1897 r.)

28. Kwatery grobowe rodziny Kaczyńskich (1892 r., 1898 r., 1906 r.)

29. Nagrobek Wacławy Słowińskiej (1926 r.)

30. Nagrobek rodziny Latoszków (1895 r.)

31. Nagrobek Marianny Kulczykowiej (1897 r.)

32. Nagrobek Maryanny Tuszyńskiej (1881-2 r.)

33. Nagrobek Henryczka (1855 r.) – nie istnieje

34. Nagrobek ks. Kazimierza Budziszewskiego (1893 r.)

35. Nagrobek małżonków Budziszewskich (1852 r.)

36. Płyta nagrobna Józefa Galewskiego (1905 r.)

37. Nagrobek Anieli Łepkowskiej (1876 r.)

38. Płyta nagrobna Agnieszki Opaśnik (1881 r.)

39. Nagrobek Stanisława Dziwańskiego (1930 r.)

40. Kwatera żołnierska z drugiej wojny światowej

Mur cmentarny

Krzyż cmentarny (1913 r.)

Na cmentarzu zinwentaryzowano w 2012 roku ponad 170 grobowców (płyt nagrobnych, kaplic i krzyży) pochodzących z 1930 roku lub wcześniej. Jest to około 5% wszystkich grobowców na cmentarzu. Poza grobami wymienionymi w inwentarzu Konserwatora Zabytków do najstarszych i najciekawszych zaliczyć można:

9. Płyta nagrobna Franciszki Jaśniewskiej (1913 r.)

14. Grób Karola Deliusa (1885 r.)

21. Grób Anny Karczewskiej z Iwaszkiewiczów
Powstał on w 1848 roku. W 1872 roku pochowano tutaj też męża Anny, Hipolita.

22. Płyta nagrobna Anieli z Graffów Tyrankiewiczowej (1902 r.)
Napis na metalowej płytce położonej na grobie głosi: „Ś.p. Aniela z Graffów Tyrankiewiczowa / Żyła lat 58 / Zm. d. 7 sierpnia 1902 r. / Prosi o westchnienie do Boga”.

35. Płyta nagrobna StanisławaTańskiego (1927 r.)
Napis na płycie głosi: „Ś.p. Stanisław Tański / Żył lat 67 / Zm. 5 czerwca 1927 r. / Pokój Jego duszy”.

57. Grób Franciszka i Magdaleny Włodarczyków (1927, 1931)

66. Grób Majkowskiego z 1881 r.

68. Płyta nagrobna Trzcińskiej z 1862 roku

77. Płyta nagrobna Zycha z 1894 r.

84. Włodarczyk,  1926

86. Kwatera grobowa Niedzielskich i Sabelmana (1870, 1887, 1900,  1905, 1921)

89. Kwatera grobowa Guttów (1882, 1883)

91. Nagrobek Stępniewskich (1900, 1910)

92. Kaplica Fagońskich
Kaplica jest odnowiona, pokryta cegłą sylikatową. Mogła powstać po śmierci Tomasza Fagońskiego w 1844 roku, lub jego imiennika, który zmarł w 1914 roku.

93. Żugajewicz, 1923

99. Płyta nagrobna zmarłego w wieku 18 lat Ignacego Robaka, z 1863 roku
Jak głosi inskrypcja, zginął on od ran odniesionych pod wsią Chojnowem.

100. Płyta nagrobna Antoniego Smolińskiego, naczelnika rewiru P.W. CYR 7.
Zmarł on w wieku 34 lat, w 1865 roku

108. Nagrobek Jana Knyziaka z 1893 r.

109. Dominik, 1901, 1912

112. Grób Antoniego Kopyta (1903 r.)

128. Dudek, 1913

115. Molak, 1917

133. Płyta nagrobna Franciszka Zieniarskiego z 1861 r.

136. Lawandowski, 1919; Lawandowska 1923

138. Rawska, 1921

141. Waszyleska, 1923

150. Kanabus, 1909

152. Utratówna, 1920

153. Bolonek, 1919

155. Kanabus, 1924; Kanabus, 1926

167. Kwatera nagrobna Kochanowskich (1892, 1895)

W poniższych załącznikach zamieszczono wykaz grobów starszych niż z 1930 r. oraz ich lokalizację na terenie cmentarza. Numeracja w załączniku graficznym odnosi się do numerów z załącznika ze zdjęciami z wyłączeniem kilku grobów oznaczonych kursywą wymienionych na końcu tekstu.

Pobierz załącznik:

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Kapliczki i krzyże przydrożne

Kapliczki i krzyże przydrożne są nieodłączną częścią polskiego krajobrazu. W Chojnowskim Parku Krajobrazowym oraz jego sąsiedztwie zachowało się ich jeszcze sporo.

ikona_kapliczki.png

Znajdziemy je na wsiach, ale także w lasach czy na rozstajach dróg. Różnorodność ich form pokazuje jak ważna jest lokalna tradycja i jak zróżnicowane są nawet poszczególne wsie.

Krajobraz dokoła krzyży coraz częściej zaczyna przypominać ten miejski – nowoczesna zabudowa, obok której kapliczki są jakby z innego świata. Jednak są jeszcze miejsca pod Warszawą, gdzie napotkamy kapliczki w tradycyjnym wiejskim krajobrazie.

Wspólnie z Gminą Piaseczno wydaliśmy w 2021 roku broszurę „Kapliczki znad Jeziorki”, którą można pobrać w wersji elektronicznej ze strony https://piaseczno.eu/poznaj-kapliczki-i-krzyze-znad-jeziorki/

Kaplice

Lokalizacje kapliczek można zobaczyć na mapie:

mapa kapliczka.png

https://www.google.com/maps/d/edit?mid=1J7ybyF4mLzrNiufN_UF6t6GzQHUA7HPa&usp=sharing

Kapliczki wolnostojące

Kapliczki nadrzewne

Kapliczki słupkowe

Figury

Krzyże

Kapliczki – figury – podstropowe

Krzyże na domach

Fot. Małgorzata Siuta – archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Śródleśne miejsca pamięci w Chojnowskim PK

Miejsca pamięci narodowej i śródleśne cmentarze wojenne stanowią przedmiot ochrony w Chojnowskim Parku Krajobrazowym, a zadaniem Parku jest zachowanie i upowszechnienie wartości historycznych Lasów Chojnowskich jako terenu ważnych wydarzeń, w szczególności powstań narodowych oraz obu wojen światowych.

W Parku napotkamy miejsca pamięci związane z historia najnowszą: Pomnik żołnierzy AK poległych w 1944 r. w Piskórce, pomnik rozstrzelanych mieszkańców i pomnik Rzeczpospolitej Chojnowskiej w Pilawie, pomnik „Szaniec nieugiętych” upamiętniający potyczkę Kompanii „Szarego” z Niemcami, pomniki generała Niteckiego i pamięci leśników mazowieckich na Zimnych Dołach oraz pomnik – symboliczną mogiłę – więźniów Pawiaka w okolicach Jastrzębia.

I wojnę światową upamiętniają cmentarz w Gołkowie oraz cmentarz z 1915 r. w rezerwacie Biele Chojnowskie, a powstanie styczniowe: kapliczka leśna nieopodal Żabieńca, mogiła powstańcza z 1863 r. w Henrykowie-Uroczu i pomnik bohaterów Powstania Styczniowego w Oborach.

Fot. Archiwum MZPK

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Przeczytaj też:

Paweł Puton „Wiekowe drewniane krzyże kryte stromym daszkiem z regionu radomskiego. Inwentaryzacja ginącego dziedzictwa

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Zabytkowe młyny wodne

Na terenie Chojnowskiego PK zachowało się bardzo niewiele młynów. Niegdyś budowano je nad rzeką Jeziorką co 2-3 km.

Młyn w Gołkowie

Gołków (Piaseczno) ul. Pułku IV Ułanów, przy nr 5

Młyn wodny w Gołkowie został zaznaczony na planie z 1848 roku, gdzie został podpisany jako Zofin. Młyn został również zaznaczony na mapie topograficznej wydanej w 1932 r. sporządzonej na podstawie „zdjęcia topograficznego” z lat 1889-90. W 1872 roku młynem zarządzała wdowa Karolina Kobiewska, która starała się o ponowne uruchomienie i remont budynku. Wiadomo, że w późniejszych latach młyn nazywany był Czerwonką (na pewno już w 1929 r.). Trójkondygnacyjny budynek jest zbudowany z cegły i nieotynkowany. Po drugiej wojnie światowej mieściła się tu biblioteka, później przeniesiona w do remizy w Jazgarzewie. Na północ od młyna niegdyś znajdował się staw hodowlany.

Młyn w Gościeńczycach

Gościeńczyce (Grójec), na zakręcie drogi wojewódzkiej 722 pomiędzy nr 11 a 16A

Murowany młyn funkcjonował do lat 40. ubiegłego wieku. Był on częścią majątku obejmującego dwór wraz z zabudowaniami oraz park. W XVIII wieku był własnością rodziny Pugetów. Przez kolejne lata zmieniał swoich właścicieli. W 2003 r. Gościeńczyce stały się lokalizacją zdjęć plenerowych do filmu „Wesele” Wojciecha Smarzowskiego.

Młyn w Skolimowie „Stary młyn”

Konstancin-Jeziorna, ul. Chylicka 19

Młyn w Skolimowie istniał już w XVIII w. Wzmianki o nim pojawiają się w 1744. Prawdopodobnie istniejący budynek powstał między 1780 a 1789 rokiem. Tak czy inaczej ocenia się, że jest to najstarszy obecnie budynek w Skolimowie. W późniejszych latach pełnił funkcję gościńca i karczmy. Murowany, parterowy budynek otoczony jest terenem zielonym i położony przy rzece Jeziorce. Mlyn był własnością kolejno kilku rodzin: Reglów, Masnych, Sudyków i Kordów. Niestety budynek posiada tragiczną historię. W lutym 1922 roku, w czasach gdy właścicielami byli Stanisław i Maria Reglowie, w jego ścianach zamordowano pięć osób: Antoniego i Zofię Reglów oraz kominiarza i dwóch czeladników. Pijani i agresywni bandyci wtargnęli do budynku przez okno. Złodziei i morderców udało się później zidentyfikować i schwytać. Inicjatorem napadu okazał się Tadeusz Krasnodębski – brat właściciela sąsiedniej posiadłości. Na terenie otaczającym młyn postawiono później kapliczkę upamiętniającą ofiary zbrodni z 1922 r.

Młyn w Zawodnym

Zawodne (Prażmów), ul. Młynarska 5

Malowniczo położony nad rzeką Jeziorką drewniany młyn wodny. Na rzece po jego jednej stronie znajduje się most przez Jeziorkę, a po drugiej urządzenia jazu. Można dotrzeć do informacji, że młyn powstał w drugiej ćwierci XX wieku, jednak w artykule Joanny Greli z 2016 roku możemy przeczytać, że w gdy młyn remontowano w 1901 roku odkryto ściany po których doświadczeni młynarze ocenili że młyn w tym miejscu stał już w 1000 roku.  Kiedy w czasach współczesnych zaprzestano użytkowania młyna ten po woli niszczał, jednak na przełomie 2015 i 2016 roku, po zakupie przez nowego właściciela, przeszedł gruntowny remont. Aktualnie nie pełni już swojej funkcji, jest prywatną posesją mieszkalną i nie jest dopuszczony do zwiedzania.

Na przeciwko młyna, po drugiej stronie ul. Młynarskiej, stoi dawny, zabytkowy, dom młynarza.

Pozostałości młyna w Pracach Dużych

Prace Duże (Tarczyn), teren Lasów Państwowych, oddział 448 (51°58’29.1″N 20°56’03.1″E)

Nad rzeką Tarczynką, w Pracach Dużych można znaleźć pozostałości muru który prawdopodobnie stanowi resztki młyna lub zabudowań tego typu o czym świadczy bliskość rzeki.

Młyn w Słomczynie

Słomczyn (Konstancin-Jeziorna)

Młyn w Słomczynie spłoną na początku 2014 roku. Więcej informacji oraz zdjęć można znaleźć na stronie Historia Konstancina.

Młyn w Lesznowoli

Lesznowola (Grójec)

Młyn w Lesznowoli uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Był to młyn wodno-elektryczny z drugiej połowy XVIII w.

Źródła:

Dipp.info – Dwór w Gościeńczycach

Ingremio – Młyn śmierci

Okolice Konstancina – Młyn wodny w Skolimowie

Polska Niezwykła – Stary młyn w Skolimowie

Przegląd Piaseczyński „Sąsiedzi, czyli napad w Skolimowie”

Wikimapia: Młyn w Gołkowie

Wikipedia: Gołków

Wirtualne Muzeum Konstancina – Historia Skolimowa

„Znad Jeziorki. Miniatury historyczne” nr 8

MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.

Kategorie
Historia i kultura ChPK

Trakt Warecki (Gościniec Warecki)

Chojnowski Park Krajobrazowy przecina przebiegający w kierunku północ-południe historyczny trakt zwany Gościńcem lub Traktem Wareckim. Jest to pozostałość średniowiecznego szlaku komunikacyjnego.

Trakt Warecki prowadził z Warszawy, przez Piaseczno, do Warki, stanowiąc jeden z ważniejszych szlaków komunikacyjnych południowego Mazowsza. Jego znaczenie zmniejszyło się dopiero w XIX w. kiedy powstała alternatywna trasa – obecna droga krajowa nr 79. Najbardziej charakterystyczny i najbardziej znany odcinek historycznej drogi przebiega wzdłuż rzeki Zielonej (Czarnej) na wysokości stawów w Żabieńcu. Dalej biegnie na południe, przez wieś Nowinki, gdzie stanowi ul. pod nazwą Gościniec Warecki. Dalej, już poza Parkiem Krajobrazowym biegnie przez wieś Krępa, Sułkowice i Chynów.

Fot. Archiwum MZPK

logo-ue.png

logo-bip-2.png

Treść | Menu | Przyciski