Ścieżka rowerowa „Doliną Jeziorki” („Jeziorka River Valley” Cycling Path)
Ścieżka rowerowa „Doliną Jeziorki” biegnie nad rzeką Jeziorką z Prażmowa, przez Prace Duże, Łosia, krajobrazowy rezerwat przyrody „Skarpa Jeziorki”, Nowy Prażmów z powrotem do Prażmowa. Początek ścieżki znajduje się przy Urzędzie Gminy w Prażmowie (zobacz).
Ścieżka prowadzi przez ekosystemy leśne, nadrzeczne łąki i ekstensywnie użytkowane pastwiska. W miejscowości Prace Duże można zobaczyć zabytkowy dwór zbudowany przed 1930 rokiem w stylu neobarokowym i neoklasycystycznym dla Apolinarego Budnego. Nieopodal wije się niewielka malownicza rzeczka Tarczynka. Rezerwat Skarpa Jeziorki chroni stary drzewostan parkowy, osadzony wokół nieistniejącego już Dworu. Rośnie tu m.in. pomnikowy tulipanowiec amerykański. W Zawodnem można podziwiać piękny drewniany młyn. Ścieżka rowerowa kończy swój bieg przed Urzędem Gminy w Prażmowie.
Na ścieżce znajdują się następujące przystanki edukacyjne:
MAPA TRASY ŚCIEŻKI
KRZEWY LEŚNE
Krzewy są wieloletnimi roślinami osiągającymi wysokość od 0,5 do 5 m. W przeciwieństwie do drzew, rozgałęziają się u podstawy pędu głównego, nad ziemią lub tuż pod nią. To właśnie pokrój, a nie wysokość rośliny kwalifikuje ją do drzew lub krzewów. Wspólną cechą krzewów i drzew jest drewnienie pędów. Krzewy pełnią niezwykle istotną funkcję w środowisku:
– tworzą warstwę podszytu leśnego,
– odgrywają rolę biocenotyczną poprzez tworzenie wielu miejsc bytowania zwierząt – mieszkańców lasu,
– przyczyniają się do wytworzenia swoistego mikroklimatu,
– pełnią rolę pielęgnacyjną wobec gleby, zacieniają ją, chronią przed erozją i zachwaszczeniem.
RUNO LEŚNE
Runem leśnym nazywamy warstwę lasu składającą się m.in. z grzybów, mchów, paproci, skrzypów, poziomek i innych roślin nie przekraczających wysokości 0,5 m. Najintensywniejszym okresem rozwoju runa jest wiosna, ze względu na największy dostęp światła do niższych warstw lasu. najbardziej znanymi przedstawicielami runa są:
– borówka czernica – zwana jagodą; jest powszechnie występującą rośliną w naszych lasach. Wykazuje właściwości lecznicze o działaniu dezynfekującym, przeciwkrwotocznym, przeciwbiegunkowym.
– zawilec gajowy – zwiastun wiosny, pospolicie występujący w lasach liściastych. Jest rośliną trującą.
– poziomka pospolita – roślina o drobnych białych kwiatach, które na przełomie lipca i sierpnia przekształcają się w czerwone, soczyste owoce. Są one przysmakiem nie tylko leśnych zwierząt, ale także ludzi.
GRZYBY CHRONIONE
Na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego występują następujące grzyby chronione na podstawie „Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów”: smardz jadalny Morchella esculenta (ochrona częściowa) oraz gwiazdosz czteropromienny Geastrum quadrifidum (ochrona częściowa).
REZERWAT „SKARPA JEZIORKI”
Rezerwat utworzono w 2010 roku an powierzchni 8,12 ha. Posiada on urozmaicona rzeźbę terenu. Przedmiotem ochrony jest dawny XIX wieczny park dworski oraz otwarte tereny pomiędzy parkiem, a korytem rzeki Jeziorki. O pięknie tego miejsca świadczą rosnące w rezerwacie drzewa (głównie dęby i buki) o pomnikowych rozmiarach, liczące niekiedy 200 lat. Ponadto spotykamy tu świerki, klony, kasztanowce i robinie akacjowe. Ciekawym przedstawicielem wśród drzew rosnących w rezerwacie jest pomnikowy tulipanowiec amerykański o kwiatach zbliżonych kształtem do kwiatów tulipana. W podszycie spotkać możemy rośliny typowe dla lasów grądowych takie jak: graby, buki, leszczyna, głóg. Przedstawicielami runa leśnego są natomiast konwalia majowa, fiołek wonny, kuklik zwyczajny oraz niecierpek. W rezerwacie znajduje się największe stanowisko bluszczu zwyczajnego rosnącego na powierzchni ok 2500 m2. W skład rezerwatu wchodzą także zbiorowiska wodne, szuwarowe i łąkowe. Reprezentantami tutejszej fauny są: wydra, bóbr, kuna domowa, dzięcioł zielony i dzięciołek.
GRĄD
Jest to wielogatunkowy las liściasty, w którym przeważają graby i dęby, a w domieszce występują lipy drobno- i szerokolistne, klony, wiązy oraz buki. Grądy związane są z gliniastymi i gliniasto-piaszczystymi glebami brunatnymi lub glebami płowymi. Niegdyś zajmowały największe powierzchnie wśród zbiorowisk leśnych na Niżu Polskim, obecnie poniżej 1%. Grąd jest drugim po świetlistej dąbrowie pod względem różnorodności gatunkowej zbiorowiskiem roślinnym w Polsce. W runie występują m.in. zawilec gajowy, konwalia majowa, przylaszczka pospolita i kokoryczka wielkokwiatowa. W wyższych warstwach można spotkać: leszczynę pospolitą, jarząb pospolity oraz trzmielinę zwyczajną. O wartości grądu stanowią również występujące tam zwierzęta: jeż, łoś, borsuk, kos i słonka.
ŚRÓDLEŚNE OCZKA WODNE
Jednym z charakterystycznych elementów kształtujących krajobraz Chojnowskiego Parku Krajobrazowego są oczka wodne. Te naturalne bądź sztuczne niewielkie zbiorniki wodne mają duże znaczenie w środowisku leśnym, polnym czy łąkowym. Pełnią one bardzo ważną rolę, będąc ostoją wielu gatunków. Każdy, nawet najmniejszy okresowy zbiornik wodny, jest miejscem rozrodu płazów i drobnych wodnych bezkręgowców. Bogata szata roślinna gwarantuje różnorodność owadów, w tym motyli, ważek, chrząszczy. Oczka wodne stanowią miejsce wodopoju dla dzikich i domowych zwierząt. Wpływają także na mikroklimat. Zwiększają wilgotność terenów sąsiednich, co znacznie zmniejsza zagrożenie pożarowe.
REZERWAT ŁOŚ (tablica znajduje się przy wejściu do rezerwatu „Łoś”, w odległości około 2km od ścieżki „Doliną Jeziorki”.)
Rezerwat „Łoś” jest jednym z jedenastu rezerwatów położonych na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Został utworzony w 1989 roku i zajmuje powierzchnię około 10,62 ha. Przedmiotem ochrony jest fragment lasu o charakterze naturalnego grądu z bogatym podszytem i runem. W drzewostanie przeważa dąb szypułkowy z domieszką brzozy brodawkowatej i osiki. W niższych warstwach lasu występuje: leszczyna, głóg, kruszyna, szakłak, trzmielina, wiąz oraz dziki bez czarny. W runie dominują: konwalia majowa, konwalijka dwulistna, niecierpek pospolity. Na szczególną uwagę zasługują będące pod ochroną storczyki: podkolan biały, listera jajowata, kruszczyk szerokolistny. W rezerwacie odnotowano także liczne gatunki fauny, m.in. łosia, borsuka, kunę leśną, jenota, myszołowa zwyczajnego, puszczyka, kruka oraz dzięcioły czarnego i średniego.
Fot. archiwum MZPK
„Jeziorka River Valley” Cycling Path
„Jeziorka River Valley” Cycling Path leads next to Jeziorka River, from Prażmów Village, through Prace Duże Village, Łoś Village, „Skarpa Jeziorki” (in Polish: Jeziorka River Bank) landscape nature reserve, Nowy Prażmów Village and back to Prażmów.
The path takes us through forest ecosystems, wet riverside meadows and extensively used pastures. In Prace Duże you can see a beautiful manor house built before 1930 for Apolinary Budny in the neobaroque and neoclassicistic style. A beautiful small river called Tarczynka meanders nearby. „Skarpa Jeziorki” Nature Reserve protects a former park which was planted next to a manor house which no longer stands here. An interesting natural monument grows here – an American tulip tree. In Zawodne you can admire a beautiful wooden water mill. The cycling path ends where it begins – in front of Prażmów Village Hall.
There are 7 informational panels along the path:
MAP OF THE TRAIL
FOREST BUSHES
Bushes are perennials that reach up from 0,5 to 5 meters. Unlike trees, they branch out already at the base of the main trunk, above ground or even underground. Both trees and bushes have woody shoots. More than height, it is the shape which differentiates between bushes and trees. Bushes fulfill an important role in the environment:
- they are the core of the understorey forest layer
- they create shelter for numerous forest animals
- they co-create the forest microclimate
- they shade the forest soil, protect it against erosion and excessive overgrowth by weeds
SHRUB LAYER
The shrub layer is composed of mushrooms, mosses, ferns, horsetails, wild strawberries and other small plants which do not exceed 50 cm in height. The most intense time of the year for their growth is the spring, as in the absence of canopy leaves more sun reaches the ground. The most common shrubs are:
- European blueberry – common in Polish forests; a medicinal plant famous for its antiseptic, anti-hemorrhage and anti-diarrhoeal properties.
- wood anemone – a spring herald; common in deciduous forests; caution: it is poisonous!
- wild strawberry – a plant with tiny white flowers, which turn into juicy red fruit in July and August; they are a treat for forest animals as well as people.
PROTECTED MUSHROOMS
In Chojnowski Landscape Park there are two currently partially protected mushroom species: common morel Morchella esculenta and rayed earthstar Geastrum quadrifidum.
„SKARPA JEZIORKI” NATURE RESERVE
The reserve was created in 2010 and encompasses 8,12 ha. It covers diverse terrain; it protects an old 19th Century park as well as meadows near Jeziorka River. The park houses several nature monuments – 200 year old oak and beech trees. Other tree species which grow here are spruces, maples, chestnuts and black locusts. One of the main natural attractions is the American tulip tree with tulip-like flowers – also a nature monument. Bushes typical for hornbeam-oak forests such as young hornbeams, beeches, hazel bushes and hawthorns can be found in the understorey. The shrub layer is composed of lillies of the valley, wood violets, wood avens and jewelweeds. The largest stand of common ivy occurs here – it covers as much as 2500 m2. In addition to the park which is a forest ecosystem, the reserve also protects some reed beds and wet meadows. The local fauna is represented by otters, beavers, beech martens, European green woodpecker and lesser spotted woodpecker.
HORNBEAM-OAK FOREST
The forest is composed mostly of hornbeams and oak trees as well as some other additional tree species: little and largeleaf lindens, maples, elms and beeches. This type of forest is associated with clayey and clayey-sandy soils. In the past, these used to be the most common forest habitat in lowland Poland. However, currently they make up less than 1% of Polish forest cover. In terms of species richness, the hornbeam-oak forest is second only to steppic oak forest. In the shrub layer you can see wood anemones, lillies of the valley, common liverwort and Solomon’s seal. In the understorey hazel bushes, rowan trees and European spindles prevail. Animals which populate these habitats include hedgehogs, elks, badgers, blackbirds and Eurasian woodcocks.
SMALL FOREST PONDS
One of the most characteristic features of Chojnowski Landscape Park are small forest ponds. These natural or antropogenic ponds are very important in both forested and open landscapes. They are a suitable habitat for numerous species, such as amphibians who breed in them as well as various invertebrates. Diverse floral cover guarantees a rich fauna of butterflies, dragonflies and beetles. Little ponds are a source of drinking water for larger animals, both wild and domesticated. They also influence the microclimate and increase the moisture of neighbouring terrain, which in turn reduces the risk of fire.
„ŁOŚ” NATURE RESERVE
(the informational panel is located near the entrance to the reserve, about 2 km away from Jeziorka Valley Educational Path.
„Łoś” nature reserve (in Polish: elk) is one of eleven nature reserves in Chojnowski Landscape Park. It was created in 1989 on 10,62 hectares. It preserves a natural fragment of hornbeam-oak forest with rich understorey and shrub layer. Dominant tree species include pedunculate oaks, silver birches and common aspens. In the understorey there hazel bushes, hawthorns, buckthorns, spindles, elms and black elders prevail. The shrub layer is made up of lillies of the valley, May lillies and touch-me-not balsams. Especially valuable are protected orchid species such as lesser butterfly-orchid, eggleaf twayblade and broad leaved helleborine. Numerous animals have been observed in the reserve, such as elks, badgers, pine martens, raccoon dogs, common buzzards, twany owls, ravens as well as black and middle-spotted woodpeckers.
