Zabytkowe młyny wodne
Na terenie Chojnowskiego PK zachowało się bardzo niewiele młynów. Niegdyś budowano je nad rzeką Jeziorką co 2-3 km.
Młyn w Gołkowie
Gołków (Piaseczno) ul. Pułku IV Ułanów, przy nr 5
Młyn wodny w Gołkowie został zaznaczony na planie z 1848 roku, gdzie został podpisany jako Zofin. Młyn został również zaznaczony na mapie topograficznej wydanej w 1932 r. sporządzonej na podstawie „zdjęcia topograficznego” z lat 1889-90. W 1872 roku młynem zarządzała wdowa Karolina Kobiewska, która starała się o ponowne uruchomienie i remont budynku. Wiadomo, że w późniejszych latach młyn nazywany był Czerwonką (na pewno już w 1929 r.). Trójkondygnacyjny budynek jest zbudowany z cegły i nieotynkowany. Po drugiej wojnie światowej mieściła się tu biblioteka, później przeniesiona w do remizy w Jazgarzewie. Na północ od młyna niegdyś znajdował się staw hodowlany.
Młyn w Gościeńczycach
Gościeńczyce (Grójec), na zakręcie drogi wojewódzkiej 722 pomiędzy nr 11 a 16A
Murowany młyn funkcjonował do lat 40. ubiegłego wieku. Był on częścią majątku obejmującego dwór wraz z zabudowaniami oraz park. W XVIII wieku był własnością rodziny Pugetów. Przez kolejne lata zmieniał swoich właścicieli. W 2003 r. Gościeńczyce stały się lokalizacją zdjęć plenerowych do filmu „Wesele” Wojciecha Smarzowskiego.
Młyn w Skolimowie „Stary młyn”
Konstancin-Jeziorna, ul. Chylicka 19
Młyn w Skolimowie istniał już w XVIII w. Wzmianki o nim pojawiają się w 1744. Prawdopodobnie istniejący budynek powstał między 1780 a 1789 rokiem. Tak czy inaczej ocenia się, że jest to najstarszy obecnie budynek w Skolimowie. W późniejszych latach pełnił funkcję gościńca i karczmy. Murowany, parterowy budynek otoczony jest terenem zielonym i położony przy rzece Jeziorce. Mlyn był własnością kolejno kilku rodzin: Reglów, Masnych, Sudyków i Kordów. Niestety budynek posiada tragiczną historię. W lutym 1922 roku, w czasach gdy właścicielami byli Stanisław i Maria Reglowie, w jego ścianach zamordowano pięć osób: Antoniego i Zofię Reglów oraz kominiarza i dwóch czeladników. Pijani i agresywni bandyci wtargnęli do budynku przez okno. Złodziei i morderców udało się później zidentyfikować i schwytać. Inicjatorem napadu okazał się Tadeusz Krasnodębski – brat właściciela sąsiedniej posiadłości. Na terenie otaczającym młyn postawiono później kapliczkę upamiętniającą ofiary zbrodni z 1922 r.
Młyn w Zawodnym
Zawodne (Prażmów), ul. Młynarska 5
Malowniczo położony nad rzeką Jeziorką drewniany młyn wodny. Na rzece po jego jednej stronie znajduje się most przez Jeziorkę, a po drugiej urządzenia jazu. Można dotrzeć do informacji, że młyn powstał w drugiej ćwierci XX wieku, jednak w artykule Joanny Greli z 2016 roku możemy przeczytać, że w gdy młyn remontowano w 1901 roku odkryto ściany po których doświadczeni młynarze ocenili że młyn w tym miejscu stał już w 1000 roku. Kiedy w czasach współczesnych zaprzestano użytkowania młyna ten po woli niszczał, jednak na przełomie 2015 i 2016 roku, po zakupie przez nowego właściciela, przeszedł gruntowny remont. Aktualnie nie pełni już swojej funkcji, jest prywatną posesją mieszkalną i nie jest dopuszczony do zwiedzania.
Na przeciwko młyna, po drugiej stronie ul. Młynarskiej, stoi dawny, zabytkowy, dom młynarza.
Pozostałości młyna w Pracach Dużych
Prace Duże (Tarczyn), teren Lasów Państwowych, oddział 448 (51°58’29.1″N 20°56’03.1″E)
Nad rzeką Tarczynką, w Pracach Dużych można znaleźć pozostałości muru który prawdopodobnie stanowi resztki młyna lub zabudowań tego typu o czym świadczy bliskość rzeki.
Młyn w Słomczynie
Słomczyn (Konstancin-Jeziorna)
Młyn w Słomczynie spłoną na początku 2014 roku. Więcej informacji oraz zdjęć można znaleźć na stronie Historia Konstancina.
Młyn w Lesznowoli
Lesznowola (Grójec)
Młyn w Lesznowoli uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Był to młyn wodno-elektryczny z drugiej połowy XVIII w.
Źródła:
Dipp.info – Dwór w Gościeńczycach
Okolice Konstancina – Młyn wodny w Skolimowie
Polska Niezwykła – Stary młyn w Skolimowie
Przegląd Piaseczyński „Sąsiedzi, czyli napad w Skolimowie”
Wirtualne Muzeum Konstancina – Historia Skolimowa
„Znad Jeziorki. Miniatury historyczne” nr 8
MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.
