Restytucja strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pallas) w zbiornikach wodnych Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka

Strzebla błotna (Eupallasella perenurus) jest gatunkiem objętym ochroną ścisłą z mocy prawa krajowego, gatunkiem priorytetowym z mocy Dyrektywy Siedliskowej UE, gatunkiem umieszczonym na czerwonej liście zwierząt zagrożonych w Polsce (2002r) w kategorii CR (gatunek skrajnie zagrożony) oraz gatunkiem umieszczonym w polskiej czerwonej księdze (2001) w kategorii EN (gatunek bardzo wysokiego ryzyka, silnie narażony wyginięciem).

W 2013 roku od maja do października, przeprowadzono 6 miesięczne terenowe prace inwentaryzacyjne na terenie Mazowieckiego PK.

 

 

Strzebla błotna

Dwukrotnie inwentaryzowano wybrane sztuczne zbiorniki wodne w Mazowieckim Parku Krajobrazowym. Badania miały na celu stwierdzenie potencjalnej obecności strzebli błotnej w tych zbiornikach, a w wypadku negatywnego wyniku poszukiwań, określenie ich przydatności do ewentualnego późniejszego wsiedlenia strzebli błotnej, rozumianego jako przywrócenie (restytucja) jej obecności w rejonie dawnego występowania. W badaniach posługiwano się standardowymi narzędziami połowowymi i pomiarowymi oraz standardową metodyką, zalecaną do badań populacji i siedliska strzebli błotnej (Makomaska-Juchiewicz 2010).

 

Połów ryb – składaną pułapką siatkową z przynętą
(w sieci głównie karaś srebrzysty)

W trzech badanych zbiornikach wodnych nie złowiono żadnych ryb, w trakcie połowu w czwartej torfiance nieoczekiwanie odkryto obecność strzebli błotnej. Złowiono jedną dojrzałą płciowo samicę, dwa dorosłe samce oraz dwa osobniki tegoroczne (wiek 0+). Strzebla błotna w badanym akwenie zapewne jest niezbyt liczna i znacznie ustępuje liczebnością karasiowi srebrzystemu, który wydaje się bardzo liczny. Tym niemniej, obecność dwóch osobników młodocianych jest dowodem odbywania przez strzeblę błotną skutecznego tarła.

 

Siedlisko strzebli błotnej

Wszystkie zbadane zbiorniki wodne charakteryzują się co prawda zróżnicowanymi, lecz odpowiednimi dla strzebli błotnej cechami morfometrycznymi oraz podstawowymi właściwościami jakości wody.

 Jedna z torfianek w Mazowieckim PK; potencjalne siedlisko strzebli błotnej.

Odkrycia obecności strzebli błotnej w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, chociaż było zaskakujące, nie można traktować jako sensacji, bowiem okolice Karczewa i Otwocka mieszczą się w krajowym historycznym areale występowania tego gatunku. Obecne warunki bytowania populacji strzebli błotnej w badanej torfiance wydają się bezpieczne, lecz istnienie w Mazowieckim Parku Krajobrazowym tylko jednego stanowiska tego gatunku nie powinno być traktowane jako gwarancja jego przetrwania. Łatwy dostęp do torfianki i zainteresowanie nią wykazywane przez wędkarzy są czynnikami potencjalnego zagrożenia dla nielicznej populacji strzebli błotnej, gdyż wcześniej lub później może dojść do wprowadzenia obcych gatunków ryb, niebezpiecznych dla strzebli błotnej. W związku z powyższym pożądane jest, aby w kolejnych latach nie tylko zwiększyć zakres poszukiwań nieznanych stanowisk strzebli błotnej w granicach Parku, lecz równolegle podjąć próby zainicjowania kilku nowych populacji tej ryby metodą translokacji młodocianych osobników wychowanych w warunkach laboratoryjnych kontrolowanych. Taka metoda jest narzędziem czynnej ochrony o wysokiej skuteczności. Spośród zbiorników wodnych zbadanych do tej pory, przynajmniej dwa wydają się dobrze nadawać do tego celu. Należy tutaj podkreślić, że ze względu na niską liczebność populacji strzebli błotnej odkrytej w torfiance, przynajmniej na razie, raczej nie wchodzi w rachubę lokalne translokowanie osobników z tej populacji.

 

Restytucja strzebli błotnej Eupallasella percnurus w Mazowieckim Parku Krajobrazowym im. Czesława Łaszka została dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w kwocie 10 000,00 zł.