Restytucja i czynna ochrona raka szlachetnego w Kozienickim Parku Krajobrazowym – etap III
Obecnie w wodach śródlądowych Polski występują co najmniej 4 gatunki raków. Rodzimą astakofaunę reprezentuje rak szlachetny oraz rak błotny. Rak pręgowaty i rak sygnałowy pojawiły się w wodach europejskich na skutek introdukcji z Ameryki Północnej. Oba gatunki swoją ekspansją wypierają raka szlachetnego, doprowadzając do jego dramatycznego zaniku w wodach Polski.
Od roku 2011 na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego realizowany jest program mający na celu restytucję i czynną ochronę raka szlachetnego – gatunku chronionego prawem unijnym (Załącznik V Dyrektywy Siedliskowej) oraz zgodnie z prawem krajowym objętego ochroną ścisłą.
W ramach programu w okresie wiosennym br. w wylęgarni raków Zakładu Zoologii SGGW uzyskano przychówek ponad 1500 młodych raków pochodzący od 14 samic. Osobniki te umieszczono w basenach wyposażonych w system zróżnicowanych kryjówek i poddano intensywnemu podchowowi przy wykorzystaniu pokarmu naturalnego (mrożone larwy ochotki, detrytus – szczątki organiczne). W drugiej połowie lipca odłowiono 400 osobników, które zostały przewiezione i wypuszczone na pierwsze stanowisko wytypowane do zaraczenia.
Kolejne zaraczenie wykonano w połowie sierpnia Wypuszczono wówczas około 300-350 sztuk raków na stanowisku drugim. Ostatnie zaraczenie wykonano pod koniec września na stanowisku trzecim. W obrębie tego stanowiska wypuszczono około 400 raków.
Wody wszystkich wytypowanych stanowisk były systematycznie monitorowane, co pozwoliło uzyskać wiedzę o wysokiej stabilności siedlisk. Stwierdzono, że parametry wód są optymalne dla raka szlachetnego. Obecność bardzo bogatej fauny bezkręgowej z tzw. grup wskaźnikowych, zgodnych z kryteriami oceny biologicznej wód wykazała, że w ciągu ostatnich lat nie miały miejsca silne zanieczyszczenia wód na wytypowanych stanowiskach.
Efektem ekologicznym realizowanego programu jest stworzenie podstaw do rozwoju trzech nowych populacji raka szlachetnego – gatunku zagrożonego wyginięciem w wodach całej Polski. W niedalekiej przyszłości populacje te będą stanowić swoisty matecznik materiału hodowlanego do kolejnych działań nad odtwarzaniem stanowisk raka szlachetnego w województwie mazowieckim. Stworzenie silnego pogłowia raków szlachetnych w drobnych ciekach Puszczy Kozienickiej zwiększy różnorodność biologiczną tego obszaru należącego jako ostoja siedliskowa do sieci Natura 2000. Dwa stanowiska raka szlachetnego, pochodzące z poprzednich zaraczeń (rok 2011) zostały włączone do krajowego monitoringu raka szlachetnego zarządzanego przez Generalny Inspektorat Ochrony Środowiska i Instytut Ochrony Przyrody PAN przy koordynacji prowadzonej przez Zakład Zoologii SGGW. Monitoring ten poza wspomnianymi stanowiskami dotyczy również 28 stanowisk raka szlachetnego w innych rejonach Polski. Fakt ten podkreśla istotność działań w obrębie Puszczy Kozienickiej oraz rangę prac nad restytucja raka szlachetnego.
Zadanie „Restytucja i czynna ochrona raka szlachetnego (Astacus astacus), w Kozienickim Parku Krajobrazowym – etap III” zostało dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji w kwocie 6 000,00 zł.
