Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Formą ochrony biernej jest rezerwat ścisły czy objęcie pewnych ekosystemów różnymi zakazami. Brak ingerencji człowieka daje możliwości roślinom, grzybom i zwierzętom samodzielnego egzystowania. W Nadbużańskim Parku Krajobrazowym jest takich 14 rezerwatów oraz strefy ochrony gniazd (bociana czarnego i ptaków drapieżnych). W młodnikach latem obowiązuje zakaz pozyskiwania drewna ze względu na okres wylęgu krogulców.
Strefa ochrony gniazda bociana czarnego
W rezerwatach można spotkać lilię złotogłów
Ochrona ścisła na narwiańskiej wyspie umożliwia gniazdowanie w spokoju 2 gatunków rybitwy (rzecznej i czarnej), mewy śmieszki i nurogęsi
Są jednak przypadki, gdy chronione rośliny w takich miejscach nie mogą porazić sobie z konkurencją innych drzew. Wówczas wtórnie giną lub z takich rezerwatów uciekają. W tej sytuacji człowiek znów rusza z pomocą przyrodzie i nazywamy to ochroną czynną. Na terenie NPK występuje kilka takich metod pomocy.
Na terenie Nadleśnictwa Sokołów w rezerwacie Sterdyń poprzez wycinanie drzew zasłaniających światło pracownicy Nadleśnictwa i RDOŚ pomagali roślinie o nazwie parzydło leśne. W rezerwacie Biele w ten sam sposób odsłonięto stanowiska pełnika europejskiego.
Wieszanie budek (schronów) dla nietoperzy przez pracowników NPK na terenie Nadleśnictwa Łochów i Sokołów umożliwi zwiększenie liczebności różnych gatunków tych ssaków. Monitoring pozwoli zdobyć informację na temat zróżnicownia ich gatunków na tym terenie.
Nadleśnictwo Łochów prowadzi program czynnej ochrony kuropatwy poprzez jej reintrodukcję czyli ponowne wypuszczanie do środowiska.
Planowane jest także przez NPK odtworzenie optymalnych warunków siedliskowych dla storczyka kukawki i zarazy błękitnej poprzez usunięcie drzew i krzewów wokół ich stanowisk.
Parzydło leśne w rezerwacie Sterdyń
Odsłonięcie światła poprzez wycięcie drzew
Pełnik europejski w rezerwacie Biele
Reintrodukacja kuropatwy w Nadleśnictwie Łochów
Ochrona czynna pełnika europejskiego
Ochrona czynna storczyków poprzez usuwanie drzewek i krzewów wokół ich stanowisk
Wieszanie schronów dla nietoperzy zwiększy ich liczebność
Czynna ochrona nietoperzy na terenie Nadleśnictwa Sokołów
Nietoperze są jedną z najbardziej zagrożonych grup ssaków. Rozwój cywilizacji i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku – chemizacja, zmniejszanie się bazy pokarmowej, a przede wszystkim ubywanie naturalnych schronień sprawiły, że liczebność populacji wielu gatunków poważnie zmalała, a wiele z nich stoi na krawędzi wymarcia.
Aż 6 z nich zostało umieszczonych w polskiej „Czerwonej Księdze Zwierząt” – spisie gatunków zagrożonych wyginięciem. Jednym z poważniejszych zagrożeń dla egzystencji nietoperzy jest ubywanie naturalnych kryjówek: starych domów z piwnicami i strychami. Nowoczesne budownictwo nie zawsze zapewnia tym ssakom możliwość schronienia. Starych, dziuplastych drzew jest coraz mniej. Rozległe, młode monokultury sosnowe nie dają im praktycznie żadnych możliwości osiedlania się.
Na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego przypuszczalnie występuje 16 gatunków nietoperzy z 25 gatunków występujących na terenie Polski, i które objęte są ścisłą ochroną gatunkową. W związku z tym Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych postanowił zakupić 100 sztuk specjalnych schronów (budek, skrzynek) dla nietoperzy, w celu zwiększenia ich liczebności oraz dalszego monitorowania.
Krótka historia
Od przełomu lat 2003/2004 kiedy to zawieszono pierwsze budki, na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego i obszarze Natura 2000, przeprowadzono badania dotyczące zasiedlenia, stanu populacji i liczby gatunków zajmujących schrony, rozwieszonych w lasach w granicach Parku. Wszystkie prace związane z kontrolą i odławianiem (w specjalne sieci chiropterologiczne) koordynowane były przez dr hab. prof. Grzegorza Lesińskiego ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Schrony rozwieszano na terenach leśnych, w większości borach sosnowych, których średni wiek wynosił około 60 lat. Akcja ta umozliwiała zasiedlenie przez te ssaki młodych i ubogich w dziuple drzewostanów. Przykładowy wskaźnik zasiedlania skrzynek w MPK po siedmiu latach (od ich rozwieszenia) osiągnął wynik od 29 % do 73% w 2011 r., gdy w roku 2005 podczas pierwszych badań wynosił zaledwie od 10 % do 12 %. Podobnie jak stopień zasiedlenia skrzynek, wzrosła liczba nietoperzy, osiągając poziom 239 osobników w okresie letnim 2011 roku. Dla porównania w podobnym okresie w 2005 roku była to liczba zaledwie 17 osobników na powierzchni próbnej z 70 budkami.
Plany na przyszłość
Stosowanie skrzynek dla nietoperzy w MPK okazało się wyjątkowo efektywnym sposobem na przywabienie nietoperzy do ubogich w dziuple młodszych drzewostanów. Planowa akcja rozwieszania w NPK, oparta jest na wzorcowych powierzchniach z terenu MPK. Stan ich zasiedlenia będziemy mogli zbadać dopiero po kilku latach. Jest to również sposób na poznanie różnorodności ich gatunków. Mamy nadzieję, że zakup i rozwieszenie kolejnych 100 sztuk schronów spowoduje wzrost liczebności tych ssaków, których na dzień dzisiejszy szacuje się w NPK na 16 gatunków.
Schrony rozwieszono na terenie Nadleśnictwa Sokołów w leśnictwie Ceranów na granicy oddziałów 28/29 oraz 12/13.
Swój udział w tym programie poprzez udostępnienie miejsca, wyznaczenie drzew (transektów), nadzór terenowy i pomoc finansową zadeklarowało Nadleśnictwo Sokołów.
Czynna ochrona nietoperzy na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego została dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w formie dotacji, w kwocie 8 000,00 zł
