Autor: NPK

Na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego  można spotkać 2 gatunki łabędzi: nieme i krzykliwe. Są to jedne z największych krajowych ptaków (z podrodziny gęsi, w rodzinie kaczkowatych) największe pływające i zarazem najcięższe z latających. Dorosłe osobniki obu gatunków są białe, a młode szare. Dzioby łabędzi niemych są intensywnie zabarwione na kolor pomarańczowy z czarną naroślą oraz czarnym „paznokciem” na jego końcu. Często wyginają szyję podczas pływania, a skrzydła układają w żagle. Łabędzie krzykliwe posiadają dzioby jasnożółte u nasady, a pozostała ich część jest czarna. Ptaki te wyglądają na smuklejsze ze względu na wyprostowaną optycznie dłuższą szyję.

Łabędzie zamieszkują obszary wodne, w tym jeziora z zarośniętymi brzegami oraz stawy z szuwarami. Zakładają gniazda głównie na terenach podmokłych, tworząc kopiec usypany z gałązek, traw i roślin wodnych. Rzadziej budują gniazda  na ziemi, gdyż wówczas ich jaja i pisklęta narażone są na ataki drapieżników, w tym lisów.

Łabędzie, zwłaszcza nieme łączą się w pary na całe życie.

W ciągu roku wyprowadzają jeden lęg w okresie kwiecień – czerwiec.

Łabędzie żywią się głównie roślinami wodnymi, żerują także na sąsiadujących łąkach i polach uprawnych. Zjadają resztki zbóż, rzepaku, a także ziarna kukurydzy. Podczas zimowych przelotów dokarmiają się na oziminach.

Oba gatunki są wędrowne, ale część osobników zimuje w Polsce. Łabędź niemy swym zasięgiem obejmuje północną Grecję.

Łabędzie krzykliwe to gatunek północny pochodzący ze Skandynawii. W Polsce jest jego południowy zasięg, gdzie  pierwsze gniazdowanie stwierdzono w 1973 roku. Obecnie gniazduje w ilości 120–200 par, szczególnie liczny jest na wybrzeżu Bałtyku zimą i podczas przelotów. Jego okrzyki są charakterystyczne dla zimnych krajobrazów północy, zwłaszcza w czasie jesiennych przelotów. Dźwięki wydawane zarówno w locie, jak i na wodzie, przypominają klangor żurawi. W NPK pojawiły się w ciągu ostatnich 10 lat i zakładają gniazda na starorzeczach Bugu i Narwi. W przeciwieństwie do niemych nie lubią sąsiedztwa innych ptaków wodnych.

Część z obu gatunków zostanie w NPK na zimę, szczególnie w miastach. Należy pamiętać by nie dokarmiać ich chlebem. Taki pokarm może im zaszkodzić, powodując różne schorzenia.

W Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową.

Opracował: R. Ciabach, M. Dolota

Fot.:  R. Ciabach, M. Dolota, arch. MZPK/NPK

Jesień to pora zmian oraz przygotowań do zimy w przyrodzie. Charakteryzuje się niższymi temperaturami i krótszymi dniami. Zwierzęta przygotowują się na zimę gromadząc zapasy pożywienia, budują schronienia, a także zmieniają futra na zimowe.

Drzewa i krzewy tracą zieloną barwę liści i nim opadną z gałęzi przebarwiają się na różne kolory. Mogą przybierać kolor żółty, czerwony, a nawet brązowy. Leśne drogi pokryte są żółto-brązowymi dywanami. Łąki zmieniają barwę z zielonej na żółtą, a na polach pozostają rżyska lub oziminy.

W języku polskim nazwa przedostatniego miesiąca w roku pochodzi od słów „list-opad”.

Tegoroczna jesień jest wyjątkowo ciepła i słoneczna, co sprzyja spacerom w otoczeniu nadbużańskiej przyrody.

Fot.: R. Ciabach, arch. MZPK/NPK

Powódź, która dotknęła we wrześniu br. mieszkańców południowej Polski, zniszczyła wiele obiektów, w tym również szkoły. Jedną z nich jest Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Lądku – Zdroju. Jej 36 uczniów z VIII klasy wraz z nauczycielami mieliśmy okazję gościć w dniach 18-26 października 2024 r. w siedzibie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego w Kaliskach. Przyjazd został zorganizowany przez Zarząd Województwa Mazowieckiego oraz Dyrekcję Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych w ramach „Zielonej szkoły”.

Gości odwiedził Marszałek Województwa Mazowieckiego Pan Adam Struzik, spędzając z nimi niedzielne przedpołudnie. Przybliżył im historię „Pałacyku Paderewskich” – siedziby Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego w Kaliskach i udał się z nimi na spacer ścieżką przyrodniczą „Dolina Dolnego Liwca”. Marszałek przekazał młodzieży i opiekunom cenne upominki (plecaki, polary i walizki).

Myśliwi z Zarządu Okręgowego w Warszawie Polskiego Związku Łowieckiego, reprezentowani przez wiceprezesa Naczelnej Rady Łowieckiej Pana Tomasza Krasowskiego (Dyrektora Departamentu Polityki Ekologicznej, Geologii i Łowiectwa) sfinansowali uczestnikom „Zielonej szkoły” wyżywienie oraz przeprowadzili dla Nich ciekawe zajęcia edukacyjne pt. „Poznaj mieszkańców lasu i ich opiekunów”. Przedstawili rozmaite oblicza łowiectwa, zajęcia z sokolnikiem, tresurę psa myśliwskiego. Młodzież miała okazję zrobić sobie zdjęcie z sokołem wędrownym na rękawicy, wysłuchać czym różni się poroże od rogów oraz gry sygnalistów myśliwskich i niosących się dźwięków trąbek.

Podczas pobytu gości z Lądka Zdroju liczne muzea umożliwiły bezpłatne wejście na swój teren. W ramach tej akcji uczniowie mieli okazję zwiedzić:

1. Muzeum Zbrojownia w Zamku w Liwie;
2. Rynek i Bazylikę w Węgrowie ze słynnym lustrem Mistrza Twardowskiego;
3. Muzeum Treblinka (Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy 1941-1944) – tu przedstawiciele uczniów i nauczycieli mieli okazję posadzić klon w ramach programu edukacyjnego pn. „Las Korczakowski”;
4. Muzeum Powstania Warszawskiego;
5. Muzeum Azji i Pacyfiku.

Młodzież obejrzała także PGE Stadion Narodowy. Aktywnie uczestniczyła w warsztatach przyrodniczo-florystycznych z elementami lasoterapii. Panie z Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Węgrowie przeprowadziły ciekawe zajęcia dotyczące problemu uzależnień i ich konsekwencji.

Przy realizacji tego szczytnego przedsięwzięcia wsparcia udzielili także: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Siedlcach, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kosowie Lackim, Piekarnia – Cukiernia ROBSON w Łochowie, Urząd Miejski w Węgrowie oraz inni mieszkańcy Mazowsza.

W pobyt gości ze Szkoły z Lądka Zdroju aktywnie zaangażowani byli pracownicy oraz dyrekcja Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych.

Dyrektor MZPK Sylwester Chołast i zastępca Maria Łopuska serdecznie dziękują wszystkim osobom i instytucjom, które dołożyły swoją cegiełkę do pobytu dzieci z terenów popowodziowych.

Na obszarach NPK można zobaczyć nie tylko ssaki, ptaki czy płazy, ale również mniej liczne gady. Najczęściej spotykanymi są: zaskroniec zwyczajny i jaszczurka zwinka. Rzadziej żmija zygzakowata i wypuszczany przez mieszkańców obcy gatunek żółw czerwonolicy.

Zaskroniec zwyczajny jest wężem niejadowitym, a rozpoznać go można po charakterystycznych żółtych plamach po obu stronach z tyłu głowy. Zamieszkuje wilgotne lasy w pobliżu rzek, jezior, stawów. Żywi się głównie żabami. W okresie wrzesień – październik dużo zaskrońców ginie pod kołami samochodów, ponieważ lubią wygrzewać się na ciepłym asfalcie.

Jaszczurka zwinka, to gad o zabarwieniu ciemnoszarym lub ciemnobrunatnym czasami z odcieniem żółtozielonym, o długim ogonie i drobnych kończynach. Na grzbiecie jak i bokach biegną pręgi z ciemnymi plamkami. Można ją spotkać w nasłonecznionych lasach, polanach. Lubi wygrzewać się na słońcu. Odżywia się pająkami i owadami.

Zaskrońce często są niewidoczne w zaroślach leśnych, a jaszczurki swym wyglądem wtapiają się w drzewa przez co trudno je zauważyć i w dodatku są bardzo szybkie. Aby spotkać te gady trzeba być bardzo spostrzegawczym.

W Polsce oba gatunki gadów (od 2014 roku) objęte są częściową ochroną gatunkową-  nie wolno ich zabijać, ani płoszyć.

Tekst i fot.: Rafał Ciabach arch. MZPK/NPK

W dniu 18 października 2024 r. w świetlicy w Drażniewie pracownik Zespołu ds. NPK spotkał się w ramach warsztatów przyrodniczych z „Kołem Gospodyń Wiejskich – Drażniew nad Bugiem”.

Prezentacja multimedialna oraz film przyrodniczy pt. „Nadbużański Park Krajobrazowy zaprasza” przybliżyły słuchaczkom walory krajobrazowe i przyrodnicze naszego Parku.

Drażniew to urokliwa nadbużańska miejscowość w enklawie korczewskiej NPK.  Uczestniczki spotkania z zainteresowaniem wysłuchały pogadanki i podzieliły się swoimi obserwacjami zmian w przyrodzie na przestrzeni kilkudziesięciu lat.

Po prezentacji przystąpiono do części warsztatowej spotkania.

Panie z KGW próbowały swoich sił w tworzeniu obrazów z wełny czesankowej metodą filcowania na sucho. Filcowanie (felting) jest to proces tworzenia różnych produktów z nieprzędzonej wełny poprzez ściskanie i splatanie jej włókien za pomocą specjalnych igieł. Jest to jedna z najstarszych metod tworzenia tkaniny, polegająca na łączeniu włókien w zwartą masę.