Łoś – olbrzym z mokradeł
Zapraszamy do lektury artykułu o łosiu w miesięczniku Mazowsze serce Polski nr 9 (89) 2025.
Łoś to największy przedstawiciel rodziny jeleniowatych i jednocześnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych mieszkańców polskich lasów. Mazowsze uznaje się za największą ostoję tych zwierząt. Wrzesień i październik to czas ich godów, więc nieprzypadkowo 15 września obchodzony jest Dzień Łosia.
W naszym kraju zwierzęta te występują głównie na Mazowszu, Podlasiu i w północno-wschodniej części Polski. Szacuje się, że polska populacja łosi wynosi obecnie około 30 tysięcy osobników, z czego kilka tysięcy żyje na Mazowszu.
Nie tylko na bagnach
Bagna, podmokłe łąki oraz lasy z gęstymi zaroślami są naturalnymi siedliskami tych ssaków. Wbrew pozorom można je spotkać także stosunkowo blisko ludzkich osiedli, zwłaszcza tam, gdzie znajdują się zbiorniki wodne. Są płochliwe, ale jednocześnie potrafią być nieprzewidywalne. Jeśli podczas spaceru lub leśnej wędrówki natkniemy się na łosia, zachowajmy spokój i dystans. Nie dokarmiajmy łosi ani nie próbujmy ich oswajać. Podczas spacerów w lesie trzymajmy się wytyczonych ścieżek i zachowujmy ciszę.
Majestatyczne zwierzę
Łosie wyróżniają się potężną sylwetką, a samce – także imponującymi porożami. Dorosły byk może osiągać do 2 metrów wysokości w kłębie i ważyć nawet 700 kg! Rozłożyste poroże byków, przypominające szerokie łopaty, jest symbolem siły i majestatu przyrody. Ze względu na kształt poroża samce łosia dzieli się na łopataczy i badylarzy. Łopatacze charakteryzują się porożem w kształcie płaskich, szerokich łopat, a badylarze mają poroże przypominające kształtem rozwinięte gałęzie lub tyki. Samice, nazywane klępami, są mniejsze i nie mają poroża.
Żerowanie i okres godowy
Łosie to zwierzęta roślinożerne. Żerują głównie o świcie i o zmierzchu, żywiąc się pędami drzew, liśćmi, ziołami oraz roślinnością wodną. Okres godowy łosi, zwany bukowiskiem, przypada na wrzesień i październik. W tym czasie samce rywalizują ze sobą o względy samic, tocząc widowiskowe walki. Samica rodzi zazwyczaj jedno lub dwa młode, które przez pierwsze miesiące pozostają pod jej ścisłą opieką.
Łoś a człowiek
Łosie potrafią niestety wyrządzać szkody w uprawach rolnych oraz leśnych, gdyż chętnie zgryzają młode pędy drzew i roślin. W przypadku szkód warto zgłaszać je do regionalnych dyrekcji ochrony środowiska lub nadleśnictw, które zajmują się takimi interwencjami.
Poważnym problemem są również wypadki komunikacyjne z udziałem łosi. Zwierzęta te często przemieszczają się nocą i potrafią nagle wtargnąć na jezdnię. Zderzenie z kilkusetkilogramowym łosiem jest niezwykle niebezpieczne. Dlatego na terenach leśnych i podmokłych, a także łąkowych, nie tylko tych oznaczonych znakami ostrzegawczymi, należy zachować szczególną ostrożność i dostosować prędkość jazdy. Zawsze zwracajmy uwagę na znaki ostrzegające przed dzikimi zwierzętami. Prowadząc samochód leśną drogą lub poruszając się w pobliżu mokradeł, jedźmy wolniej, szczególnie o zmierzchu i o świcie.
Spotkanie łosia w jego naturalnym środowisku jest niezapomnianym przeżyciem, które przypomina nam o tym, jak ważna jest ochrona dzikiej przyrody i mądre współistnienie człowieka ze zwierzętami.
Czy wiesz, że łosie…
- są doskonałymi pływakami, zdolnymi do nurkowania i pokonywania długich dystansów, co pozwala im na żerowanie na podwodnej roślinności,
- pływając, chłodzą swoje ciało. Umiejętność pływania zawdzięczają długim nogom oraz zdolności do zamykania nozdrzy i wstrzymywania oddechu na około 30 sekund,
- są silnie związane ze środowiskami wodnym i bagiennym, które stanowią dla nich dom, ale sporadycznie mogą być widziane również w rzekach, jeziorach, a nawet morzu,
- na krótkich dystansach potrafią biec z prędkością nawet 60 km/h.
