Migrujące motyle
Za oknem ciepło, lecz wielkimi krokami zbliża się jesień – czas migracji. Jednak nie tylko ptaki od nas odlecą. Zrobi to także część nietoperzy i motyli.
Spośród występujących w Polsce gatunków największe dystanse pokonują motyle nocne z rodziny zawisaków, jak np. zmierzchnica trupia główka Acherontia atropos czy zawisak powojowiec Agrius convolvuli. Ten ostatni lata z prędkością około 50 km/h.
Migrują również gatunki pospolite jak szlaczkoń siarecznik Colias hyale, rusałka admirał Vanessa atalanta i rusałka osetnik Cynthia cardui. Przylatują one do Polski na wiosnę, a odlatują z końcem września w rejony Morza Śródziemnego, nawet półtora tysiąca kilometrów od lęgowiska. Nie migrują one stadami, jak robią to ptaki, lecz lecą w odstępach, za to wspólnie żerują na łąkach po drodze. Niektóre rusałki admirały pozostają w Polsce na zimę. Ponieważ motyle żyją stosunkowo krótko, w ciągu życia migrację odbędą tylko raz. Stąd nie mają możliwości nauki ani pokazania trasy potomstwu, jak czynią to ptaki. Prawdopodobnie umiejętność nawigacji mają wdrukowaną genetycznie, a kierunki świata wyznaczają na postawie kąta padania promieni słonecznych oraz nasilenia pola magnetycznego Ziemi.
Jak to możliwe, że tak małe i kruche istoty jak motyle potrafią przelecieć kilkaset kilometrów? Nie jest to zadanie łatwe, a motyle po przebytej podróży często mają sfatygowane skrzydełka. Motyle dzienne zazwyczaj lecą nisko i często odpoczywają, natomiast motyle nocne latają wyżej, z masami ciepłego powietrza.
O migracjach motyli nie wiemy jednak wiele. Podczas gdy wędrówki ptaków bada się obrączkując je oraz zakładając im nadajniki telemetryczne, na małych, delikatnych i krótkowiecznych owadach jest to utrudnione. Jak zatem poznać, że rusałka admirał w Chorwacji to ten sam osobnik, który przyszedł na świat latem w Polsce? Lepidopterolodzy badają migracje motyli przy pomocy pułapek oraz liczeń przelatujących osobników. Wiemy na pewno, iż migracje te są dosyć nieregularne, jednak nie znamy dokładnych tras przelotów. Część motyli dziennych przelatuje nad cieśniną Gibraltar, natomiast motyle nocne potrafią nawet pokonywać Morze Śródziemne. Lecą one zarówno aktywnie, machając skrzydełkami, jak i pasywnie, niesione na prądach powietrza.
Bardziej lokalne wędrówki podejmuje bielinek kapustnik Pieris brassicae; są one związane z dostępnością pokarmu. Inne migrujące gatunki to tantnis krzyżowiaczek Plutella xylostella, błyszczka jarzynówka Autographa gamma, szlaczkoń sylwetnik Colias crocea czy fruczak gołąbek Macroglossum stellatarum.
Fot. Archiwum MZPK.
MZPK nie wyraża zgody na wykorzystywanie zdjęć przez inne podmioty.
