Kategoria: Najciekawsze obiekty NPK

Barokowy Pałac w Korczewie został zaprojektowany przez architekta Radziwiłłów Konciniego Bueni. Wzniesiony w 1734 roku budynek, kiedy właścicielem Korczewa był Wiktor Kuczyński, w krótkim czasie zyskał miano „siedleckiego Wilanowa”. W niezmienionym, pierwotnym stanie pałac przetrwał przeszło 100 lat.

W pierwszej połowie XIX wieku Aleksander Kuczyński zgodnie z projektem Franciszka Jaszczodła dokonał przebudowy obiektu. Prace polegały na zmianie stylu budynku z barokowego na neogotycki. Żeby nadać posiadłości  dodatkowy urok urządzono wokół niego  35 – hektarowy park. Podczas I wojny światowej zarówno Pałac jak i cały Korczew uległ znacznym zniszczeniom. Obecny wygląd Pałac zawdzięcza czasom międzywojennym.  W tym okresie posiadłość należała do rodu Ostrowskich. Tuż po wojnie z inicjatywy Wandy Ostrowskiej rozpoczęto odbudowę zniszczonego pałacu. Dokonano kilku zmian architektonicznych, ale ogólny kształt budynku został zachowany. Prace zakończono w 1939 roku.
W czasie II wojny światowej Pałac po raz kolejny został zniszczony. Jednak największych dewastacji dokonano w okresie powojennym, gdy zarządcą  posiadłości stał się GS w Korczewie.
W latach 60-tych i 70-tych XX wieku w Pałacu mieściły się mieszkania i sklep a w sali balowej utworzono magazyn nawozów sztucznych.
W latach 90-tych córki hr. Wandy i Krystyna Ostrowskich odzyskały rodzinną posiadłość i na stałe osiadły w Korczewie. Wkrótce po tym rozpoczęto odbudowę Zespołu Pałacowo-Parkowego przywracając mu dawną świetność.

Oprac. i fot.: NPK

Helena Paderewska – druga żona Ignacego Jana Paderewskiego (od 1899 r.), zakupiła od Waleriana Przedpełskiego majątek zwany pierwotnie „Julinem”  pod budowę przyszłej szkoły wraz  obiektem zwany wówczas dworem. Zbudowany został w 1904 r., a w latach 1907-1908 przyjmował wczasowiczów jako „Pensjonat Julin” gdzie oferowano np. pokoje do wynajęcia, kurację truskawkową i poziomkową oraz możliwość gry w tenisa. Po zakończeniu „wielkiej wojny” majątek został zadłużony i wystawiony na sprzedaż.  Paderewscy przyjechali do Polski 2 stycznia 1919 roku i za sprawą „Fundacji im. Heleny Paderewskiej”  przez rok ich pobytu trwały uzgodnienie dotyczące  zakupu tej nieruchomości. Po wielu staraniach za zgodą Głównego Urzędu Ziemskiego  (przysługiwał jej przywilej zakupu majątku na cele dobroczynne) zaplanowano budowę  szkoły zawodowej w zakresie gospodarstwa domowego i hodowli drobiu.

W dniu 17 stycznia 1920 roku w Warszawie podpisany został akt notarialny i właścicielką majątku  została żona sławnego kompozytora.  W skład zakupionej posiadłości wchodził  dość rozległy budynek „pensjonat Julin” mieszkalny oraz  stojące w gospodarczej części folwarku niewielka stajnia, obora, stodoła i przylegające do niej szopki ze składem narzędzi i drewna opałowego. Naprzeciwko fasady domu ciągnęła się aleja wzdłuż parku prowadząca do stawu. Niestety, już w znaczne mierze odnowiony i zagospodarowany majątek uległ prawie całkowitemu zniszczeniu, kiedy w sierpniu 1920 roku przeszedł front bolszewicki. Zniszczone zostały prawie wszystkie budynki i park. H. Paderewska po raz kolejny przystępuje do odbudowy folwarku. Przeprowadzenie tego zadania zleca Sylwinowi Strakaczowi. Całość została odbudowana według dawnego planu, ale znacznie ulepszonego. Budynek główny, który służy do dziś jest piętrowy, z fasadą, wygodną werandą i wieżyczką. Architektura przypomina pałacyk i tak jest potocznie nazywany. Na dole znajdowało się wiele jasnych pomieszczeń przystosowanych do nauki i rekreacji studentek szkoły.  Weranda dolna stanowiła oranżerię dla kwiatów i krzewów pokojowych. Na piętrze zaplanowane mniejsze i większe pokoje dla 40 dziewcząt. Weranda górna przebudowana została na kaplicę. Z budynku głównego aleja parkowa prowadziła do zarybionego stawu. W miejsce zniszczonych iglastych kultur parkowych, zasadzono drzewa liściaste, przede wszystkim klony i graby. Bardzo ważną decyzją właścicielki było odpisanie przez nią części julińskiej posiadłości dla miejscowej szkoły powszechnej. Ostatecznie budowę nowego budynku zwanego pałacem i kurniki ukończono 1 października 1924 r. Wówczas sprowadzają się tu pierwsze uczennice, a  H. Paderewska przekazuje szkołę (aktem darowizny) Centralnemu Towarzystwu Rolniczemu w Warszawie i wyjeżdża do Szwajcarii (gdzie umiera 16.01.1934 r.)

W 1935 roku instytucja nosi nazwę „Prywatna Żeńska Szkoła Hodowli Drobiu im. Heleny Paderewskiej Warszawskiej Izby Rolniczej w Julinie”. Szkoła stanowiąca własność Warszawskiej Izby Rolniczej (WIR przy ul. Kopernika 30) początkowo organizowała szereg dłuższych i krótszych kursów, ale od 1929 roku prowadzi stały roczny kurs zaczynający się w połowie października, a kończący w połowie września. W budynku głównym znajdowały się: internat zaopatrzony w wanny, wodociągi oraz  sala wykładowa i świetlica z aparatem radiowym. W drugim domku odbywały się zajęcia  praktyczne i pokazy. Szkoła nadzorowana była przez 2 Ministerstwa Oświaty i Rolnictwa.  Sprawy ogólno-administracyjne prowadził WIR ustalając program i kierunek szkoły. Prowadzenie działu hodowli drobiu powierzone zostało kierowniczce, a wychowaniem uczennic zajmowała się przełożona pensjonatu. Pozostałe wykłady i zajęcia prowadzone były przez wyspecjalizowane nauczycielki. Każdy roczny kurs podzielony był na 3 okresy i kończył się egzaminami. Po ich pozytywnym zdaniu szkoła wystawiała świadectwo jej ukończenia.

W okresie II wojny światowej majątek  przeznaczony był na potrzeby rolnictwa dla Generalnej Guberni (Dystrykt Warszawski). Nadzorował go urzędnik niemiecki z Radzymina. Pomimo tego w budynku „julińskiej szkoły” pod koniec okupacji zorganizowano szpital polowy dla żołnierzy Armii Krajowej. W latach 1944 – 1945 w budynku uruchomiono Zakłady Dziecięce, w których przebywało 70 sierot z Powstania Warszawskiego. W latach 1948-49 ostatecznie zakończyła działalność szkoła rolnicza i powstał Państwowy Dom Dziecka „Julin”.

Po reformie samorządowej (w latach 1998-99) nadzór pełni Starostwo Powiatowe w Węgrowie, które ostatecznie sprzedaje budynek i całą posiadłość  Województwu Mazowieckiemu (5.12.2016 r. podpisanie aktu notarialnego). Rozpoczyna się wówczas budowa nowych „Domów dla Dzieci” o imionach Ignaś i Helenka (otwartych 1 lipca 2018 r.) obok wspomnianej katolickiej szkoły imienia H i I. J. Paderewskich.

Od lutego  2017 roku miesi się tu siedziba Zespołu d.s Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego, a w lipcu 2018 opuszcza budynek ostatni podopieczny. Po przekazaniu pałacu w Zarząd Dyrektorowi Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych,   w październiku 2018 roku została otwarta Sala Pamięci im. Heleny i Ignacego Jana Paderewskich.

Piękny budynek objęty został ochroną konserwatorską (decyzja z 1980 i 2007 r.), a obecnie położony w malowniczym otoczeniu nad rzeką Liwiec (tylko 5 km od Łochowa i 70 km od Warszawy) możemy podziwiać w miejscowości Kaliska w otulinie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego i Obszaru Natura 2000.

Pensjonat Julin. Kurier Warszawski -ogłoszenia 1908 rok

Rozpoczęcie budowy 1921 r. Archiwum Akt Nowych

Spis szkół rolniczych w 1937 roku-Plon miesięcznik rolniczo-ogrodniczy nr 12 grudzień 1937.

Wizytacja Warszawskiej Izby Rolniczej w 1942 roku- album prywatny

 

Sporządzenie spisu zabytków w 1965 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Siedlcach.

Orginalny napis na schodach „Fundacja Heleny  Paderewskiej 1919”

Logo Domu Dziecka Julin

Dom Dziecka Julin w latach 1999- 2016
Opracował: A. Bala źródło https://powiatwegrowski.pl/turystyka/katalog/zabytki/palacyk-paderewskich.563/

Kurier Warszawski ogłoszenia rok 1907, 1908 oraz Paderewski w Warszawie z 2.01.1919 r.

Plon- miesięcznik rolniczo-ogrodniczy nr 12 grudzień 1937.

Pałac zbudowany został w stylu neogotyku angielskiego. Pochodzi prawdopodobnie z końca  XVI wieku, wielokrotnie był przebudowywany i modernizowany. Na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli. Należał kolejno do rodów Radziwiłłów, Krasińskich, Świdzińskich, Łubieńskich, Jezierskich, Golcynów, ponownie do Krasińskich (1879 rok) i Gerliczów. W roku 1905 posiadłość wróciła na własność Radziwiłłów.

Budynek został wzniesiony na planie litery T. Największe zmiany w architekturze Pałacu nastąpiły w latach 40-tych XIX wieku. Modernizację wnętrza Pałacu wykonano według projektu Bolesława Podczaszyńskiego w latach 1859-1862. Rozkład pomieszczeń nie uległ zmianie, zmieniono jedynie wystrój wnętrza wprowadzając dekoracje nawiązujące do starych angielskich pałaców ery elżbietańskiej.
W roku 1944 Pałac został ograbiony i zdewastowany przez wojsko radzieckie. Następnie  przejęty i administrowany przez różnego rodzaju instytucje państwowe doczekał stanu całkowitej destrukcji.
W latach 70-tych  posiadłość zrujnowaną i opuszczoną przejął Narodowy Bank Polski. Obiekt odrestaurowano i przekształcono w centrum wypoczynkowo-szkoleniowe. W latach 1994-1996 odbudowano most oraz przeprowadzono remont kordegardy i  lodowni. Następnie wykonano ogrodzenie zespołu od strony frontowej i częściowo od strony wschodniej. Ze względu na znaczne zniszczenie wnętrz, w latach 1996-1998 wykonano szczegółową dokumentację konserwatorską i projektową na wszystkie prace. Związane były z wymianą instalacji, konserwacją wszystkich elementów zdobniczych i architektonicznych wnętrz, wymianą posadzek itp. Opracowania projektowe wykonywała Pracownia Projektowa PKZ „Zamek”. Inwestorem prac realizowanych w latach 90-tych był Zakład Usług Gospodarczych NBP w Warszawie. W ostatnich latach  ostatecznie zamknięto go dla turystów.

Pałac otacza olbrzymi, przechodzący w kompleks leśny park o powierzchni około 30 ha. Elementy dawnej koncepcji parku (aleje, szpalery drzew, polany widokowe kanały z  mostkami) wraz z upływem czasu uległy zatarciu. W parku znajdują się 2 duże stawy, większy z wyspą w środku.

Opracowała: M. Kielan, fot: J. Kur

Sam pałac i park jest zamknięty dla zwiedzających, ale warto obejrzeć jego otoczenie.

 

 

Zamek w Pułtusku ma bardzo bogatą i burzliwą historię. Przetrwał wojny z Zakonem Krzyżackim, potop szwedzki, rozbiory i dwie wojny światowe. Na przestrzeni wieków wielokrotnie był modernizowany, przebudowywany i odbudowywany. Obiekt zlokalizowany jest w pobliżu miejsca, w którym niegdyś znajdowała się przeprawa przez Narew. Prawdopodobnie już wtedy istniał tam strzegący przeprawy gród. Najstarsze znaleziska archeologiczne wskazują, że w XIII wieku nad Narwią znajdowała się osada złożona z kilkudziesięciu drewnianych domów rozłożonych wokół 3 ulic.

Na początku XIII wieku Pułtusk stanowił część rozległego majątku biskupiego. W tym czasie Mazowsze było nieustannie nękane pogańskimi najazdami Jaćwingów, Litwinów i Prusów. W trakcie jednego z najazdów ówczesna osada została zniszczona. Biskupi postanowili wznieść nową, drewnianą siedzibę o charakterze twierdzy w trudniej dostępnym miejscu. Budowę rozpoczęto  w 1232 roku na sztucznie usypanym wzgórzu w południowo- wschodniej części wyspy. W celu zapewnienia większego bezpieczeństwa nowo powstający gród otoczono fosą i umocnieniami ziemnymi.
Pierwszy murowany budynek wzniósł na początku XIV wieku biskup płocki Florian Laskary. Była to prawdopodobnie wieża mieszkalna wkomponowana w zachodnią cześć drewnianego obwałowania. W 1368 roku gród zaatakowało wojsk dowodzone przez wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta. Wymordowano lokalną ludność, a twierdzę  doszczętnie spalono.
Prężny rozwój Pułtuska nastąpił po zawarciu w 1385 roku Unii w Krewie między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim. W następstwie porozumienia Mazowsze przestało być najeżdżane przez Litwinów a biskupi coraz chętniej przebywali w swojej siedzibie.
Między rokiem 1439 a 1468 ówczesny biskup Piotr Giżycki zlecił przebudowę grodu na całkowicie murowany. Do istniejącej już wieży dobudowano murowany, podpiwniczony budynek na planie prostokąta tzw. Dom Mały.
W XVI wieku rozpoczęto dalszą rozbudowę i modernizację gotyckiego zamku nadając mu modny renesansowy styl. Kolejno sprawujący urząd biskupi umacniali obwarowania, rozbudowywali oraz upiększali zarówno wnętrze jak i  otoczenie zamku. Pochodzący z 1650 roku oryginalny opis przedstawia zamek w Pułtusku jako okazałą, bogatą rezydencję biskupią z kaplicą i szczycąca się bogatym księgozbiorem biblioteką.
Zamek znacznie ucierpiał podczas potopu szwedzkiego. Szwedzi zajęli biskupią rezydencję tworząc w niej mocno ufortyfikowaną twierdzę. W 1656 roku odbił go hetman Wincenty Gosiewski.  W ciągu następnych lat  w wyniku wzajemnych ataków kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. Po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do jego odbudowy.

 

W czasie wojen napoleońskich zamek ponownie uległ poważnym zniszczeniom. Mieścił się tam wielki lazaret dla żołnierzy francuskich, następnie służył jako szpital dla wojska rosyjskiego. Odbudową zdewastowanego zamku zajął się biskup Adam Michał Pażmowski w latach 1817-1830.
W czasie II wojny światowej zamek w Pułtusku pełnił funkcję obiektu wypoczynkowego dla niemieckich oficerów. Podczas walk w 1945 roku częściowo spłonął. Po zakończeniu wojny posiadłość ponownie służyła jako siedziba urzędów powiatowych.
W 1974 roku podjęto decyzję o przeznaczeniu zamku w Pułtusku na Dom Polonii. Zamek odbudowano w stylu renesansowym. Ostateczna naprawa zniszczeń została zakończona w  1989 roku. Obecnie zamek ma kształt niesymetrycznej podkowy. Właścicielem Domu Polonii jest Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Aktualnie w „Domu Polonii” w Pułtusku mieści się zespół hotelowo-rekreacyjny Hotel Zamek Pułtusk.

Opracowała: M. Kielan, fot. M. Dolota. N. Wielechowska

Historia pałacu w Sterdyni związana jest prawdopodobnie już z czasami średniowiecza. Jak dotąd nie wiadomo kto był pomysłodawcą i pierwotnym projektantem barokowego pałacu, nie znana jest również data jego powstania. Przypuszcza się, że fundatorem późniejszych inwestycji mógł być Jerzy – syn Zbigniewa Ossolińskiego (lata 80-te XVIII wieku).

Pałac Ossolińskich w Sterdyni to obiekt z XVIII wieku, został jednak gruntownie przebudowywany w wieku XIX. Barokowy pałac w niezmienionym kształcie przetrwał do końca XVIII wieku, kiedy to podjęto zadanie unowocześnienia i adaptacji niemodnie wyglądającego obiektu. Rozbudowa i przekształcenie budowli związana jest ze Stanisławem Ossolińskim. Autorem przebudowy był znany architekt Jakub Kubicki (późniejszy budowniczy Belwederu), który w projekcie zastosował rozwiązanie swego nauczyciela, Dominika Merliniego, twórcy Łazienek Królewskich w Warszawie. Bogatą dekorację malarską pałacu przypisuje się malarzowi Adamowi Byczkowskiemu.

Przez długi okres majątek był własnością rodu Ossolińskich a po ślubie córki Stanisława Ossolińskiego Emilii z Józefem Wawrzyńcem Krasińskim stał się własnością rodu Krasińskich. Pozostał w ich rękach do roku 1944. Ostatnimi właścicielami byli Krasińscy, którzy opuścili Sterdyń we wrześniu 1939 r. W latach 1939-1941 w pałacu stacjonowały oddziały Wehrmachtu, a w wyniku reformy rolnej z 1944 r. dawnych właścicieli wywłaszczono z majątku. Dobra rozparcelowano, budynek pałacu przeszedł na własność państwa. Przez wiele lat służył m.in. jako porodówka, nieremontowany został doprowadzony do ruiny.

W okresie powojennym w pałacu mieściło się gimnazjum a później Ośrodek Zdrowia. W jednym z obecnych apartamentów mieściła się Izba Porodowa dlatego też wielu mieszkańców Sterdyni jako miejsce swojego urodzenia podaje właśnie pałac.

W latach 1996-2001 dzięki ogromnym nakładom nowego właściciela pałac w Sterdyni został gruntownie odrestaurowany, odtworzono historyczne detale i zrewaloryzowano park, dla potrzeb turystów zagospodarowano też m.in. stary spichlerz. Przez wiele lat odbywały się tam duże wydarzenia, imprezy, wesela, konferencje, szkolenia, działał czterogwiazdkowy hotel.

Zespół Pałacowo – Parkowy został całkowicie odrestaurowany. Odnowiono zarówno budynki jak i przyległy do nich park w stylu angielskim o powierzchni 12 ha i stawy rybne. Starano się odrestaurować i zachować możliwie dużo oryginalnych elementów z przeszłości. Z wielką starannością odtworzono osiemnastowieczne polichromie w salach reprezentacyjnych i zabytkowe dębowe meble. Stworzono tu prężnie działające Centrum Konferencyjne Pałac Ossolińskich.

Kompleks otoczony 12-hektarowym parkiem w stylu angielskim stworzą: pałac, dwie stylowe oficyny oraz staropolski spichlerz z bazą noclegową dla 280 osób. .

Źródło: https://zyciesokolowa.pl/artykul/cenny-zabytek-trafil/1217782.amp

Od 2019 r. obiekt ( pałac i park) jest zamknięty dla zwiedzających, ale można oglądać inne obiekty w jego otoczeniu. Oficjalnie od 6 marca 2024 roku  został wystawiony na sprzedaż.

Zespół pałacowo-parkowy w Łochowie powstał z inicjatywy hrabiego Józefa Hornowskiego w XIX wieku (zakończono budowę w 1830 roku). Autorem projektu architektonicznego był Bolesław Podczaszyński. Pierwotnie był to parterowy budynek z charakterystycznym, kolumnowym portykiem. Wnętrze budynku utrzymane było  w stylu neogotyckim. Przebudowano go w latach 1852-54. Jego rozwój był związany z budową linii kolejowej Paryż-Petersburg.

Z historią pałacu związany był Cyprian Kamil Norwid. Jego  babcia Anna z Sobieskich Zdzieborska i Józefa Hornowska były siostrami. Norwid chętnie wypoczywał na łonie natury będąc częstym gościem u wujostwa. tutaj czerpał inspirację dla swojej twórczości.

Pałac w Łochowie był własnością następujących po sobie polskich rodów arystokratycznych: Hornowskich, Dawnorowiczów, Zamoyskich i Kurnatowskich. Folwark został intensywnie rozbudowany przez Zdzisława Zamoyskiego- syna hrabiego Andrzeja Zamoyskiego. Od 1913 roku pałac przeszedł na własność Elżbiety (córki Zdzisława Zamojskiego ) oraz jej męża hrabiego Eryka Kurnatowskiego. Był on znanym pasjonatem koni i założył w 1931 roku stadninę, która w latach 1935-39 była notowana na pierwszym miejscu w Polsce. Stadnina zdobywała nagrody na torze wyścigów konnych w Warszawie. Jej historia  zakończyła się w 1939 roku po wybuchu wojny. W trakcie okupacji do początku sierpnia 1944 majątek służył dla celów produkcji rolnej dla Generalnej Guberni. W latach następnych dobra łochowskie zostały znacjonalizowane i rozparcelowane, a cały majątek przejęło państwo. W pałacu zamieszkali robotnicy rolni, swoją siedzibę miała tu poczta i świetlica. Do końca lat 90-tych stanowił mieszkania socjalne.  Kompleks budynków w tym czasie został całkowicie zdewastowany, a część obiektów rozebrano.
Wówczas  Zespół Pałacowy w Łochowie stał się  własnością prywatną.  Został odbudowany i odrestaurowany w latach 2004-2008 przez firmę deweloperską Arche S.A. Jesienią 2010 roku ostatni budynek opuścili  komunalni lokatorzy, a nowy właściciel przystąpił do całkowitej renowacji.  Obecnie powstało tu Centrum Konferencyjno-Wypoczynkowe, które współpracowało z Mazowieckim Zespołem Parków Krajobrazowych przy organizacji  2 edycji  konkursu  „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” oraz  konferencji. We wrześniu 2017 roku Centrum wzbogaciło się o nową część – Folwark. Nosi obecnie nazwę Pałac i Folwark Łochów.

Opracowała: M. Kielan, fot. Zespół ds. NPK

Źródło: Zakochaj się w Łochowie ” Pałac Łochów ” s. 14-15.

Pałac w Ceranowie

Pałac w Ceranowie należał do rodu Górskich herbu Boża Wola. Został zbudowany w 1877 roku w miejscu, w którym wcześniej znajdowała się XVI wieczna rezydencja Katarzyny Pietruszkwej. Rezydencja na przestrzeni lat kilkakrotnie zmieniała właścicieli, należała między innymi do rodzin Suchodolskich, Horonowskich, Bujalskich, Orłowskich i Czarnieckich.

W 1856 roku cały majątek przeszedł na własność prezesa Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego – Ludwika Górskiego. Projekt Pałacu wyszedł spod ręki Bolesława Pawła Podczaszyńskiego. Posiadłość należała do rodu Górskich do roku 1944 roku w którym to Józef Górski- ostatni z rodu  został aresztowany przez wojsko radzieckie.

W 1946 roku na terenie posiadłości utworzono PGR. Dwa lata później wybuchł pożar, który przyczynił się do częściowego zniszczenia pałacu. W 1952 roku ukończono prace rekonstrukcji i przebudowy budynku. Zachowano jednak ogólną formę i  kształt  (plan litery H). Nabudowano jedną kondygnację w  środkowej jego części. Pałac otacza rozległy  park z piękną, lipową aleją dojazdową.
Obecnie w pałacu znajduje się zespół szkół. Na terenie parku rośnie dorodny dąb, któremu nadano imię „Górski” i ustanowiono pomnikiem przyrody. W parku znajduje się ścieżka dydaktyczna i punkt widokowy na staw (użytek ekologiczny) oraz kościół w Ceranowie.